پیمان مولوی
فردوسی شاعر بزرگ پارسی‌گوی در یکی از ابیاتش در ستایش خردمندی و عقلانیت می‌گوید: «خرد بهتر از هرچه ایزد بداد/ ستایش خرد را به از راه داد» ابیات و عباراتی که نشان‌دهنده اهمیتی است که خردمندی و استفاده از رویکردهای معقول در برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌سازی‌های خرد و کلان زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها دارد. اخیرا مصاحبه‌ای از سید رضا فاطمی امین وزیر صمت دولت سیزدهم در خصوص برنامه‌ریزی‌های گسترده وزارت صمت برای حذف دلار از چرخه اقتصاد ایران منتشر شد که به نظرم بسیار عجیب آمد و فکر کردم ضروری است از منظر تحلیلی مورد ارزیابی قرار بگیرد. به عنوان یکی از فعالان اقتصادی و دبیر انجمن اقتصاددانان ایران به نظرم رسید در شرایطی که ارتباط نزدیکی میان اقتصاددان‌های ایرانی و نظام تصمیم‌سازی‌های دولت وجود ندارد، بد نیست با استفاده از رسانه‌های گروهی، مرقومه‌ای را خطاب به وزیر صمت کشور منتشر کنم تا به سهم خود تلاشی در راستای تنویر ذهن متولیان دولتی داشته باشم. چرا که همان‌طور که مردم را بر مسوولان حقی است، مدیران و متولیان را نیز بر مردم و کارشناسان حقی است. حق مردم بر مسوولان آن است که مدیران از اتخاذ تصمیمات خسارت‌بار، غیرکارشناسی و مشکل‌ساز خودداری کرده و تلاش کنند تا معیشت مردم را به بهترین صورت ساماندهی کنند تا هیچ سفره‌ای خالی و هیچ پدر و سرپرستی شرمنده اهل و عیال و خانواده خود نباشد. همچنین کشور را به سمت رشد و توسعه راهنمایی کنند و هر روزِ ملت را بهتر از دیروزشان بسازند. اما حق مدیران، وزرا و مسوولان بر مردم و کارشناسان نیز آن است که مردم، اشتباهات آنها را بازگو کنند و ایشان را پند و اندرز دهند تا از مسیر خردورزی و عقلانیت خارج نشوند و در راستای مصالح عمومی و منافع ملی قدم بردارند. و اما نامه من خطاب به وزیر صمت دولت سیزدهم: «جناب آقای فاطمی امین وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت؛ با احترام به استحضار می‌رسانم که ویدیوی منتشر شده مصاحبه شما را دیدم. در واقع بسیار تعجب کردم و این پرسش برایم پیش آمد که آیا جناب محترم وزیر و مشاوران ایشان واقعا به دنبال حذف دلار از اقتصاد ایران هستند، یا من اشتباه برداشت کرده‌ام؟ و از همه مهم‌تر اگر پاسخ به این پرسش مثبت است، چگونه قرار است این امر بدیع و نوظهور در جهان به وقوع بپیوندد؟ امری که اتحاد جماهیر شوروی، چین، ویتنام و بسیاری از کشورها از انجام دادنش سرافکنده شده و از خیر آن گذشته‌اند. اصولا در جهانی که در آن زندگی می‌کنیم بازارهای مالی وجود دارند و این بازارهای مالی با ارزهای مرسوم، داد و ستد می‌شوند و اکثرا با ارزهای جهانی روال این مبادلات صورت می‌گیرند. در سطح مبادلات جهانی دلار نزدیک به ۴۰ درصد، یورو 30 درصد و یوان، ین و پوند در رده‌های بعدی قرار دارند و سهم‌های بسیار اندکی دارند. البته در بازارهای کالایی میزان بهره بردن از دلار تقریبا بدون رقیب است. ما بازارهای کالایی بین‌المللی داریم و بورس‌هایی که در آنها قیمت‌ها با مکانیزم‌های مخصوص کشف می‌شوند، بازارهای کالایی همانند: بازار انرژی؛ بازار کشاورزی؛ بازار فلزات اساسی و بازار فلزات گرانبها. مجموعه این بازارها قبل از تولد من و شما وجود داشتند و همچنان نیز وجود خواهند داشت. در صنعت پتروشیمی یا فولاد ما بزرگ‌ترین عرضه‌کننده نیستیم و کشف قیمت‌ها هم یکی در بورس‌های امریکا و دیگری در بورس فلزات لندن روی می‌دهد. بالا رفتن قیمت‌ها در این بازارها بر تمام تولیدات جهان اثر می‌گذارد و این روند همانند یک موتور ساعت کار می‌کند. حال که اقتصاد ایران تحریم است اگر شما بر روند قبلی یعنی پاک کردن صورت مساله تاکید داشته باشید و اصلا اعلام قیمت‌ها را تومنی یا ریالی کنید، اصل افزایش تورم در بازارهای کالایی را نمی‌توانید منکر شوید. شما نمی‌توانید بر اساس بهای تمام شده کالا در ایران بدون تاسی از قیمت بین‌المللی محصول تولید کنید، چرا که از منظر اصول اقتصادی هر کالایی در ایران با قیمت ارزان‌تر از کشورهای اطراف تولید شود، هیچ نتیجه‌ای نخواهد داشت، جز اینکه قاچاق را دامن بزند و باعث خروج محصولات ایرانی از کشور و سرازیر شدن به بازارهای سایر کشورها شود. به شخصه این همه پافشاری بر امر حذف دلار از اقتصاد را درک نمی‌کنم، البته شاید دانش من و امثال من کم باشد و هنوز با تکنولوژی حذف دلار آشنا نیستیم و شما به استدلال‌هایی مجهز هستید که هنوز علم اقتصاد به آنها دست نیافته است. اما باید توجه داشت که زمان همه‌چیز را روشن خواهد کرد. امیدوارم این تصمیم شما اجرایی نگردد و واقع‌بینی جایگزین شود و همگی تلاش کنیم، تصمیمات‌مان در مسیر اصول علمی و عقلانیت اتخاذ و اجرایی شود.»