پلی وینیل کلراید (پی وی سی PVC) یک پلیمر ترموپلاستیک است که به علت صرفه اقتصادی بسیار بالایی که دارد و همچنین خصوصیات شیمیایی، در صنایع و محصولات بسیار زیادی مورد استفاده قرار می گیرد.
به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی"نفت ما "، در حقیقت صنایع پایین دستی و صدها کارخانه در ذیل و زنجیره این ماده ارزشمند پتروشیمی در کشور ایجاد شده است.
محصول گرانبها
موارد استفاده فراوانی برای پی وی سی شامل؛ وینیل سایدینگ، علامت مغناطیسی کارت‌ها، برش عمودی پنجره‌ها، صفحات گرامافون و محصولات مشابه، لوله، لوله‌کشی، کانال و لوازم نصب کردنی، کیف‌های ارزان قیمت و دیگر محصولات مشابه، پنجره‌های بدون دید و در شکل نرم آن برای لباس، اثاثه یا لوازم داخلی نظیر پرده، کف‌سازی و ساختن سقف، پوسته کابل‌های الکتریکی، توپ‌های بازی سبک‌وزن و صدها محصول دیگر، وجود دارد.
در واقع حجم زیادی از محصولات اطراف ما در زندگی مدرن یا از پی وی سی ساخته شده است و یا مقداری از این ماده در ساخت آن به کار رفته است.
شرکت پتروشیمی غدیر یکی از تولید کنندگان اصلی، پلی وینیل کلراید یا پی وی سی در کشور محسوب می شود.
این شرکت 15 هکتاری در سایت شماره 3 منطقه اقتصادی ماهشهر تاسیس شده است و با توجه به بهره برداری از آن در سال 1388 حدود ۱۲ سال از آغاز به کار آن می گذرد. به همین دلیل جزء شرکت‌های جوان پتروشیمی در کشور محسوب می شود.
این شرکت ظرفیت تولید سالانه 150 هزار تن vcm را دارا است که به عنوان ماده اولیه pvc مورد استفاده قرار می گیرد. ظرفیت اعلام شده برای تولید سالانه pvc از سوی شرکت پتروشیمی غدیر، 120 هزار تن در سال است.
در واقع 15 درصد از pvc کشور توسط پتروشیمی غدیر تولید می شود. غدیر متعلق به شرکت سرمایه گذاری نفت، گاز و پتروشیمی تامین، تاپیکو است. تاپیکو نیز جزء اموال سازمان تامین اجتماعی می باشد.
در اصل، صاحب اصلی پتروشیمی غدیر چند میلیون بازنشسته و کارگران بیمه گذار سازمان تامین اجتماعی کشور هستند. پتروشیمی غدیر، در بورس کشور نیز حضور دارد. در حقیقت تنها محصول شرکت غدیر pvc است. پیش بینی می شود که تقاضا برای محصول پی وی سی در بازه زمانی 2020 تا 2026 به شکل قابل ملاحظه ای افزایش یابد.
یک سرنخ و شروع یک تحقیق برای افشای فساد در پتروشیمی غدیر
تولید انبوه، تنها ویژگی پتروشیمی غدیر در بازار پتروشیمی نیست، بلکه به دلیل مرغوبیت بالای محصول این شرکت، مشتریان پی وی سی غالباً محصولات این تولید کننده را به دیگران ترجیح می دهند. به همین دلیل قیمت pvc شرکت غدیر همیشه بالاتر است.
همین یک مسئله باعث شروع تحقیقاتی از سوی تیم تحقیقی خبری نفت ما شد که در نهایت به نتایج قابل توجهی نیز انجامید.
فرایند فروش داخلی این شرکت در بورس کالا انجام می گیرد و فروش صادراتی نیز تحت فرایندهای پیچیده و نسبتا امنی انجام می گرفت، به یکباره فروش صادراتی نیز به بورس کالا منتقل شد. می توان گفت که نحوه فروش صادراتی ساده تر شد و از حجم نظارت بر آن تا حدی کاسته شد. فروش داخلی نیز چندان ایمن انجام نمی‌گیرد.
پتروشیمی اروند محصول کلر این شرکت را تامین می کرد که برای ساخت pvc مورد نیاز است. اما به دلیل افت تامین این ماده اولیه، از ابتدای سال جاری، به جای 9 تن در ساعت، 6.4 تن در هر ساعت از طریق خط لوله ارسال شد.
این مسئله باعث شد تا برنامه تولید pvc با چالش مواجه شود و به جای 26955 تن 22747 تن pvc در سه ماه اول سال، تولید شود. انتظار می رفت این مسئله و برخی دیگر از پارامترهای جانبی بر روی قیمت pvc اثر بگذارد و باعث رشد قیمت آن در بازار شود.
حجم تامین کلر از سوی پتروشیمی اروند در ماههای بعدی نیز به 9 تن نرسید و در سه ماهه دوم به 8.1 تن در ساعت افزایش یافت و تنها در انتهای تابستان 1400 بود که به حجم 8.8 تن در ساعت رسید. این موضوع بر نرخ پی وی سی مرغوب غدیر در بازار بی تاثیر نبود.
در این راستا خرید 14000 تن EDC خارجی در دستور کار قرار گرفت. مناقصه اول این خرید به دلیل ورود نهاد نظارتی کنسل شد. زیرا این نهاد معتقد بود که مناقصه «مهندسی شده» است!
در مناقصات بعدی نیز مشکلات متعددی به وجود آمد و در نهایت نیز شرکت برنده مناقصه از تامین و تحویل EDC خودداری کرد.
خرید خوراک از دلالان حساسیت های نهادهای ناظر را در پی داشت.
با این همه هیچ کدام از این حواشی و مسائل جانبی سوال برانگیز، نبود که باعث تهیه این گزارش شد، بلکه آشکار شدن یک راز ساده بود که توجه این رسانه را جلب کرد.
پی وی سی مرغوب تر اما ارزان تر!
فعالان بازار می دانند که با توجه به مرغوبیت pvc تولید شده در شرکت پتروشیمی غدیر، طبیعتاً از قیمت بالاتری هم برخوردار است. با این همه دسترسی این رسانه به لیست فروش شرکت نشان داد که محصول پی وی سی غدیر در نهایت تعجب حتی با قیمتی کمتر از پی وی سی های معمولی و متوسط بازار نیز فروخته شده است!
به بیان بسیار ساده تر، این بدین معنا است که شرکت ایران خودرو محصول پژو پرشیا خود را با نرخی کمتر از خودروی پراید به فروش برساند!
.jpeg)
برای مثال در22 شهریور 1399 مقدار 990 تن پی وی سی پتروشیمی بندر امام که از کیفیت کمتری از pvc پتروشیمی غدیر برخوردار است، با نرخ 1065 دلار در هر تن به فروش رفت. این در حالی است که در همان روز 322 تن pvc شرکت غدیر با نرخ 1045 دلار در هر تن فروخته شد!
در همین ماه از روز 22 تا 30 شهریور 14 معامله با تناژ 322 تن انجام گرفته است که در همه آنها فی فروش 1045 دلار تعیین شده است که 20 دلار ، پایین تر از نرخ پی وی سی شرکت بندر امام در همان روز معامله بوده است!
در تاریخ 5 مهرماه سال ۱۳۹۹، مقدار 2420 تن پی وی سی شرکت سهامی پتروشیمی بندر امام، با قیمت 1160 دلار در هر تن معامله شد. دقیقاً در همین روز 322 تن پی وی سی غدیر با قیمت 1045 دلار معامله شد! این یعنی، محصول غدیر علی رغم مرغوبیت بیشتر در هر تن 115 دلار کمتر از محصول پایین تر از خود یعنی پی وی سی بندر امام، فروخته شده است.
این اختلاف عجیب قیمت در دیگر ماه های دیگر سال نیز تکرار شده است. برای مثال در آبان ماه زمانی که قیمت پی وی سی پتروشیمی بندر امام 1215 دلار بوده، پی وسی سی شرکت پتروشیمی غدیر، 1190 دلار قیمت خورده است.
در آذر ماه زمانی که قیمت محصول بندر امام 1260 دلار بوده است، پی وی سی شرکت غدیر با قیمت 1212 دلار فروخته شده است.
این اختلاف عجیب در ماه های دیگر و در دهها معامله تکرار شده است. کارشناسان، فعالان و مدیران صنعت پتروشیمی می دانند که تاریخچه بسیار طولانی در مورد فروش محصول پتروشیمی در شرکت های دولتی و عمومی با نرخ کمتر، زد و بند پنهانی وجود دارد.
یعنی پس از توافق با خریدار ، محصول شرکت به نرخ کمتری به او فروخته می شود.
در بررسی های انجام گرفته از لیست معاملات شرکت پتروشیمی غدیر مشخص شد که این گپ و تفاوت قیمت در معاملات باعث ایجاد میلیاردها تومان سود برای باند پشت پرده این گونه فروش‌ها شده است.
با توجه به قرار گرفتن کشورمان در شرایط ظالمانه تحریم و همچنین در نظر گرفتن این حقیقت که سهام این شرکت متعلق به پایین ترین دهک های درآمدی ایران، یعنی کارگران و بازنشستگان تحت پوشش تامین اجتماعی قرار دارد. این زد و بند از این چند میلیون نفر جنایتی آزار دهنده و غیرقابل گذشت است که نمی توان و نباید نادیده گرفته شود.
.jpeg)
این رسانه از شرکت اصلی سهامدار، دکتر علی رستمی مدیرعامل جدید شستا، نهادهای نظارتی و مسئولین امنیتی اقتصادی کشور، دعوت می کند که به این مسئله ورود کنند.
نفت ما همچنین آمادگی دارد تا نظرات دیگر افراد مطلع و شرکت پتروشیمی غدیر را در اینباره منعکس نماید. این رسانه آمادگی دارد اسناد مربوط به این فساد را در اختیار نهادهای نظارتی قرار دهد.