بررسی نشست آب و هوایی گلاسکو

لطفاً یک نقبی  به کنفرانس پاریس بزنیم و اینکه چه اتفاقاتی افتاد و قرار بود در کاپ 26 چه بازخوردی از کنفرانس پاریس حاصل شود؟

بعد از کنفرانس پاریس اتفاقاتی ازجمله کرونا افتاد که بر روی تغییرات اقلیم در جهان تاثیرات زیادی داشت و فعالیت های اقتصادی نابسامانی حاکم شد . مسئله این بود که آیا این یک جریان دائمی خواهد بود یا نه، پیش بینی ها این را نشان می داد که این اتفاق دائمی نیست، همیشه در هر جریانی که یک رکود شدید اتفاق می افتد، وقتی آن رکود برطرف می شود، طبیعتاً آن موضوع با شدت بیشتری ادامه پیدا خواهد کرد . یعنی اگر روند کاهش انتشار تولید گازهای گلخانه‌ای را در این مدت داشتیم بعد از عادی شدن جریان کرونا انتظار این افزایش را داشتیم . لذا آن چشم‌اندازی که فکر می کردند این اتفاق بدون حتی یک معاهده بین المللی ایجاد می شود به نظر می آمد که فکر درستی نبود . نکته خیلی مهم این بود که کنفرانس 2015  پاریس پنج سال فرصتی را ایجاد کرده بود که پروتکل کیوتو تا سال 2020 تمدید شود و این به معنی این بود که بعد از سال 2020 مکانیزم های بازارمحور کنترل کننده کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را نداشتیم و در واقع پروتکل کیوتو سه ابزار اصلی بازار محور را در مبادلات تجاری گواهی های کاهش کربن قرار بود ایجاد کند و این مبادلات در بازاری اتفاق می افتد که بر اساس آن گروه ها باید میزان انتشار خود را کم می کردند، گروه انکس یک و دو که این دو گروه متعهد به این جریان نبودند، لذا مبادلات عضو پیوسته یک در قالب مکانیسم ایجاد اتحاد اتفاق می افتاد و یا بین کشورهای عضو انکس1 و غیر انکس 1 در قالب مکانیسم توسعه پاک اتفاق می افتاد.

 درباره انکس توضیح دهید

پروتکل کیوتو کشورها را دو گروه تقسیم نمود : کشورهای ضمیمه یک و کشورهای غیر ضمیمه یک، کشورهای ضمیمه یک یا انکس یک متعهد به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای بودند و در پروتکل کیوتو توافق شده بود بین سال 2008 و 2012 یک گروه از کشورها میزان انتشار خود را به 5 درصد کمتر از مقداری که در سال 1990 داشتند کاهش دهند این کشورها اکثراً کشورهای صنعتی بودند . در آن دوره کشورهای چین و هند به این گروه نپیوستند و بدون اینکه مشارکتی در کاهش انتشار گاز های گلخانه ای خود داشته باشند، از مزایای پروتکل کیوتو استفاده کردند. توافقنامه پاریس که در سال 2015 اتفاق افتاد، تمام کشورها برنامه خودشان را برای کاهش گازهای گلخانه‌ای که در آن زمان داوطلبانه بود ارائه دادند، به هر صورت قرار بود در پنج سال آینده تصمیمات گرفته شود، یکی از مهمترین آنها منابع مالی بود . یک صندوقی به نام صندوق سبز اقلیم ایجاد شود که 100 میلیارد دلار در آن پول جهت تامین مالی پروژه ها به نسبت مساوی برای کاهش انتشار و تطبیق دادن با این شرایط ذخیره گردد، که متاسفانه این اتفاق نیفتاد. یکی دیگر از دستاوردهای این توافقنامه، پروتکل کیوتو بود که در سال 2020 تمام می شد . و کشورها به دو گروه متعهدها و غیرمتعهدها تقسیم نمی شدند و از سال 2020 همه کشورها متعهد به کاهش انتشار ولی با میزان های مختلف شدند . پس از آن در این پنج سال سازوکارهای جدید جهت انتشار مبادله کربن تعریف شد، و بر اساس آن کشورها باید ایده های خود در چگونگی و مقدار کاهش یا در واقع PDD یا PRUJECT DESIGN DACUMENT را ارائه بدهند. و بعد از ثبت گواهی، کاهش انتشار صادر می‌شد اما بعد از آن همکاری‌های داوطلبانه بین المللی خیلی بحث نشد . مسئله بعدی تامین منابع مالی بود و در مشارکت ملی همه کشورها گفته بودند احتیاج به یک کمکی از لحاظ مالی داریم که بتوانیم تکنولوژی هایی را در کشورمان گسترش بدهیم تا میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای مان را کاهش دهیم ایران هم یکی از آن کشورها بود که داستان مشارکت خود را اینگونه گفته بود که اگر تحریم ها ادامه پیدا کند چهار درصد کاهش انتشار خواهیم داشت، ولی اگر از ما انتظار داشته باشید مشارکت داشته باشم باید در این زمینه مبلغ 100میلیارد دلار به کشورمان تعلق گیرد که در این صورت 12% انتشار خود را کاهش خواهیم داد . درگلاسکو قرار بود سیستم به سمت کاهش سیستمی به نام  ‏ITMO پیش برود که می توانست با کشورهای دیگر به طور بین المللی میزان انتشار خود را تبادل کرد تا به انتشار کمتر رسید و متاسفانه این اتفاق به صورت کامل نیفتاد که سازوکارها مشخص شود، اما به نظر می آید اتفاقی که در گلاسکو افتاد در مورد تامین منابع مالی بحث های جدی تری شد و مقرر گردید منابع مالی را برای سرمایه گذاری سبز تامین کنند و تصویبات خوبی صورت گرفت، اما اجرایی شدن آن متاسفانه بستگی به عملکرد دارد . اگر بخواهم صحبت های خودم را جمع بندی کنم جهان باید از توافقنامه پاریس تا گلاسکو مسئله مربوط به فعالیت های بازار محور کربن خود را به طور دقیق حل و فصل کند که متاسفانه در گلاسکو این اتفاق ایجاد نشد، گرچه امیدواری است که در کاپ بعدی که احتمالاً در مصر برگزار می شود این اتفاق روی دهد ولی به طور مشخص ما دیگر نمی توانیم پروتکل کیوتو و سی دی ام استفاده کنیم و باید منتظر یک جایگزین جدید برای آن باشیم.

 کشورهای امریکا، هند و چین چقدر توانسته‌اند به تعهدات خود عمل کنند ؟

به نظر من که هیچ کدام به تعهدات خود عمل نکردند، آمریکا که اصلاً خارج شده بود هند و چین هم تقریباً به تعهدات خود عمل نکردند . البته چین با ایجاد یک سری بازار محلی توانست میزان انتشار خود را کم کند، چون مسئله تغییرات اقلیم برای چین خیلی خیلی جدی است و هند هم در این مدت روی توسعه انرژی های تجدیدپذیر سرمایه گذاری کرد ولی هنوز 27/2 درصد ازانتشار گازهای گلخانه‌ای به چین مربوط می شود و 6/8 به هند مربوط می شود و آمریکا هم که 14/6جمعاً حدود 50 درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای را به خود اختصاص داده اند . قول هایی که در گلاسکو داده اند، رسیدن به کربن صفر در افق‌های مثل 2050 تا 2060 بود .چون این دو کشور(هند و چین) بسیار وابسته به زغال سنگ هستند، این موضوع باعث شد که در تصمیم نهایی کنوانسیون که محدود کردن استفاده از زغال سنگ بود نفوذ کنند و مخالفت خود را اعلام کنند و متن نهایی کنوانسیون  که در مورد حذف زغال سنگ و یارانه‌های سوخت فسیلی بود را به حذف تدریجی مصرف زغال سنگ و کاهش یارانه های ناکارآمد تبدیل نمایند . مخالفانی هم داشت از جمله عربستان، استرالیا، چین، ایران، آفریقای جنوبی، هند و نیجریه که ادعا می کردند استفاده از سوخت فسیلی حق ماست .

 آیا این درصدهایی که در مورد انتشار گازهای گلخانه‌ای در مورد کشورها گفته شد به مساحت جغرافیایی آن ها هم بستگی دارد؟

این یک بحث اساسی بین کشورهای جهان است که عدالت انتشار گازهای گلخانه ای باید به چه شکلی باشد، عددی که من عرض کردم توتال است به طور مثال اگر کل انتشار گازهای گلخانه‌ای جهان را 50 میلیارد در نظر بگیریم 27 درصد آن برای چین است، اما چین یک بحث دارد اگر سرانه حساب کنیم گروهی دیگر به مساحت اعتقاد دارند . اینها همه بحث هایی است که اختلاف نظر بین کشورهای مثل هند و چین و کشورهایی مثل آمریکا ایجاد می کند در صورتی که آمریکا سرانه تولید گازهای گلخانه‌ای بیشتری به مراتب نسبت به سرانه تولید هند و چین دارد . این بحث بسیار مهمی است که آیا عدالت انتشار گازهای گلخانه‌ای باید بر چه اساسی باشد، اما جهان هر روز گرم تر می شود و ما ضررهای بسیاری را از این موضوع متحمل می شویم، کشورهایی مثل چین، ایران، آمریکا و کشورهای آفریقایی به شدت تحت تاثیراین موضوع قرار می گیرند و خسارت های اقتصادی بسیار زیادی به آنها وارد خواهد شد ولذا اینکه منتظر باشیم چه کسی دست به کار می شود مثل این است که منتظر باشیم که این کشتی چه زمانی غرق می شود. یک مثل معروفی است که سرنشینان تایتانیک فکر می کردند که این کشتی هیچ وقت غرق نمی شود ولی تایتانیک غرق شد و ما فکر می کنیم جهان امروز هم در واقع اگر توجه نکنند به این مسائل دچار مشکل خواهیم شد این مسئله فارغ از هر داستانی باید جدی گرفته شود .

 راجع به جان کری که به عنوان نماینده بایدن حضور داشت چه صحبت هایی داشت که مورد توجه قرار گرفت، چون اوباما هم سخنرانی داشت ولی به عنوان شخصیت سلبریتی دعوت شده بود نه به عنوان یک مقام دولتی از آمریکا