آغاز جنگ تمام عیار در شرق اروپا و سرازیرشدن سیل موشک‌‌‌ها، تانک‌‌‌ها و نیروهای نظامی روسیه به چهارگوشه اوکراین، بهای طلای سیاه را ۳ رقمی کرد و به اوج قیمتی جدیدی رساند. این کمپین نظامی گسترده روسیه، با تحریم‌های زیادی از سوی آمریکا و متحدان غربی او مواجه شده، اما پیام روشن رهبران غربی این است که سناریوی تحریم علیه صنعت و گاز روسیه حتی در میان گزینه‌‌‌های موجود روی میز محسوب نمی‌‌‌شوند.
با این حال، بازار طلای سیاه تحت‌تاثیر ترکیبی از نگرانی‌ها از اختلال در عرضه، ترس از شرایط جنگی و بحران‌های متعاقب آن، عدم‌توان بازار برای سرازیر کردن ظرفیت مازاد عرضه در برابر سطوح بالای تقاضا باعث شد تا قیمت نفت به بالاترین سطح خود از سال ۲۰۱۴ رسیده و پس از ثبت هفته‌‌‌ای نزولی، دوباره در مسیر رشد هفتگی قرار بگیرد. در چنین شرایطی، احتمالات درباره افزایش هر چه بیشتر بهای نفت بر سناریوهای کاهشی آن می‌‌‌چربد. در کنار عامل جنگ نظامی در خاک اوکراین، ترس از اختلال بیشتر عرضه به دلیل شرایط جنگی روسیه، احتمال قوت گرفتن کمپین نظامی چین علیه تایوان و شکست مذاکرات هسته‌‌‌ای ایران هرکدام می‌توانند به رشد هر چه بیشتر قیمت‌ها کمک کنند و آن‌گونه که بسیاری از نهادهای مالی و تحلیلگران انتظار دارند؛ قیمت طلای سیاه به سمت سطوح ۱۳۰ دلاری و بالاتر حرکت کند.
هرچند در سمت مقابل، احتمال توافق هسته‌‌‌ای با ایران، افزایش محتمل تولید از سوی امارات و عربستان تحت فشارهای سیاسی یا انتشار ذخایر استراتژیک آمریکا می‌توانند ترمز طلای سیاه را برای مدتی بکشند. با این حال، در شرایط جنگی به نظر می‌رسد فعلا کسی جلودار ارتش پوتین نیست و نفت نیز بر بال موشک‌‌‌های ارتش او در حال پرواز به سمت سطوح بالاتر است.
رکوردشکنی نفت با شعله‌‌‌ور شدن آتش جنگ
نگرانی‌ها از اختلالات عرضه جهانی که ممکن است در نتیجه تهاجم نظامی روسیه به اوکراین مانع ارسال محموله‌‌‌ها شود، باعث رشد قیمت نفت در روزهای پایانی هفته شد. نفت خام برنت روز پنج‌شنبه پس از حمله روسیه از مرز ۱۰۰ دلار در هر بشکه عبور کرد و تا ۶درصد افزایش یافت که باعث شد قیمت این شاخص تا بالای ۱۰۵ دلار هر بشکه برسد که بالاترین رقم در بیش از ۷ سال گذشته محسوب می‌شود. همچنین بهای نفت خام وست‌تگزاس‌اینترمدییت نیز برای مدت کوتاهی به بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه رسید. با این حال بهای این کامودیتی در ساعات بعدی روز پنج‌شنبه تا حدی تثبیت شد و تا ۹۵ دلار عقب‌نشینی کرد.
تا زمان تنظیم این گزارش در ساعت ۱۶ روز جمعه به وقت تهران، بهای هر بشکه نفت خام وست‌تگزاس اینترمدییت در بازار نایمکس نیویورک با افزایشی ۳۰ سنتی نسبت به قیمت بسته شده جلسه معاملاتی پنج‌شنبه، با بهای هر بشکه ۹۳ دلار و ۱۱ سنت معامله شد که نمایانگر افزایشی ۳۲/ ۰درصدی است. هر بشکه نفت برنت به قیمت ۹۹ دلار معامله شد که نشان‌‌‌دهنده کاهشی ۸ سنتی و ۸/ ۰درصدی نسبت به بهای بسته شده روز پنج‌شنبه بود. با این حال، هر ۲ شاخص نفتی کلیدی بازار جهانی به لطف جنگ در شرق اروپا در مسیر ثبت دومین هفته پیاپی رشد قیمت خود هستند. در زمان نگارش این گزارش، برنت و وست‌تگزاس اینترمدییت هر کدام در مسیر ثبت به ترتیب ۷/ ۵درصد و ۲/ ۲درصد رشد هفتگی هستند. همچنین لازم به ذکر است که نوسانات زیاد قیمت در بازار طی چند روز اخیر، احتمال تغییر گسترده بهای شاخص‌‌‌های نفتی تا زمان بسته شدن بازار را به شدت افزایش می‌دهد.
تحریم‌های غرب علیه روسیه یکی از نگرانی‌های مهم بازار هستند که وحشت را افزایش داده و حتی با وجود اعلام اینکه آمریکا قصد تحریم اساسی بخش انرژی روسیه را ندارد؛ نگرانی‌ها همچنان پابرجا هستند. از سوی دیگر شوک در جریان عرضه می‌تواند کابوس اصلی بازار باشد، زیرا ذخایر نفت جهانی به پایین‌‌‌ترین سطح خود در ۷ سال اخیر رسیده‌‌‌اند. از سوی دیگر، اوپک‌پلاس نیز احتمالا نخواهد توانست اختلال احتمالی عرضه را پوشش دهد که همین امر به نگرانی در بازار دامن زده است. در این شرایط بانک گلدمن ساکس می‌‌‌گوید که در صورت نیاز به تخریب تقاضا برای متعادل کردن بازار، این خطر وجود دارد که بهای نفت خام تا ۱۲۵ دلار در هر بشکه پیشروی کند. شرکت ریستاد انرژی نیز اعلام کرده درگیری روسیه و اوکراین باعث اختلال در عرضه یک‌میلیون بشکه نفتی می‌شود که از طریق اوکراین و دریای سیاه انتقال پیدا می‌کند که همین امر قیمت نفت را تا ۱۳۰ دلار خواهد رساند. بانک جی‌‌‌پی مورگان هم پیش‌بینی کرده که قیمت‌های نفت احتمالا تحت‌تاثیر ادامه تشدید تنش‌‌‌ها بر سر اوکراین، در سه ماه دوم به ۱۱۰ دلار در هر بشکه می‌‌‌رسند.
تحریم نفتی علیه روسیه در راه است؟
در واکنش به تهاجم روسیه، آمریکا موجی از تحریم‌ها علیه بانک‌ها و شرکت‌های دولتی روسیه وضع کرد که آنها را از انجام تجارت با ارزهای اصلی محروم می‌کند. همچنین بریتانیا، ژاپن، کانادا، استرالیا و اتحادیه اروپا نیز تحریم‌های بیشتری علیه مسکو وضع کردند. چشمگیرترین اقدام توقف خط لوله ۱۱میلیارد دلاری نورد استریم ۲ به دست آلمانی‌‌‌ها بود، هرچند که حرکت آلمان به معنای توقف همیشگی این پروژه نیست و امکان بازگشت به آن از نظر فنی در هر زمانی ممکن است.
در همین حال، یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا به خبرگزاری رویترز گفته که تحریم‌های آمریکا بخش نفت و گاز را هدف قرار نخواهد داد و هدف آمریکا ضربه زدن به بازارهای انرژی نیست. این مقام ارشد به بازار اطمینان داده که تحریم علیه بخش انرژی در کار نخواهد بود و از بازار خواسته به این نکته توجه کند که نیازی به افزایش قیمت‌ها وجود ندارد. وی به رویترز گفته است که انتظار نمی‌رود هیچ اتفاقی در حال حاضر و در روزهای آینده در اوکراین، بر جریان نفت ارسالی به بازارهای جهانی تاثیر بگذارد.
واقعیت اینجاست که آمریکا و دولت‌‌‌های غربی و آسیایی به هیچ عنوان خواهان افزایش بهای نفت نیستند، زیرا این امر برای آنها هزینه‌‌‌های هنگفتی در بخش‌‌‌های اقتصادی و سیاست داخلی ایجاد می‌کند و به تورم کم‌سابقه در سراسر جهان دامنه می‌‌‌زند. از همین رو، تمام طرف‌‌‌ها می‌‌‌خواهند که روسیه ارسال نفت و گاز خود را بی‌وقفه ادامه دهد، زیرا بازار در حال حاضر تقریبا امکان افزایش عرضه را ندارد و برای افزایش تولید هم روی تولیدکنندگان اوپکی و اوپک‌پلاسی نمی‌توان حساب چندانی باز کرد.
مقامات آمریکایی و اروپایی به همین دلیل تصمیم گرفته‌‌‌اند تحریم‌های بسیار قدرتمندی مانند قطع دسترسی روسیه به سوئیفت را از میان گزینه‌‌‌های احتمالی خود حذف کنند و از تریبون‌‌‌های مختلف این مساله که بخش انرژی روسیه هدف تحریم نخواهد بود را تکرار می‌کنند.
بحران‌های ژئوپلیتیک؛ نردبان طلای سیاه
پیش‌بینی اینکه بهای طلای سیاه در روزهای آتی چه مسیری را طی خواهد کرد، بسیار دشوار خواهد بود. اما سناریوهای کاهشی و افزایشی محتملی وجود دارند که می‌توانند دینامیسم بازار را تغییر دهند.
یکی از رویدادهایی که می‌تواند بهای نفت خام را افزایش دهد، تحریم بخش انرژی روسیه است که با توجه به نکاتی که پیش‌تر به آنها اشاره شد؛ مشخص است که رهبران غربی دست به چنین خودکشی نخواهند زد، چراکه تحریم انرژی روسیه به معنای افزایش قیمت‌ها در بازار به سوی سطوحی نامعلوم است. همچنین باید توجه داشت که چین گفته به هیچ تحریمی علیه روسیه نمی‌‌‌پیوندد و در هفته‌‌‌های اخیر قراردادهای زیادی با روسیه نهایی کرده که افزایش تامین انرژی چین از سوی روسیه را متضمن می‌شود.
البته نگرانی‌ها از وضعیت جنگی در شرق اروپا و اختلالات در عرضه نفت خام، در حال حاضر بزرگ‌ترین نگرانی بازار است که قیمت‌ها را به سمت افزایش سوق می‌دهد. همچنین ریسک تحریم‌های گسترده‌‌‌ای که علیه روسیه اتخاذ شده، بسیاری از مشتریان را در موقعیت احتیاط قرار می‌دهد و حتی ممکن است برای فرار از خطر تحریم‌هایی که در زمینه بانکی و مالی علیه نهادها و شرکت‌های روس تعیین شده، ترجیح دهند که با روسیه معامله نکنند و ریسک‌‌‌پذیری خود را کاهش دهند.
از سوی دیگر، مسائل ژئوپلیتیک در دیگر نقاط جهان نیز نقشی تعیین‌‌‌کننده دارند و در صورتی که چین نیز در این شرایط تصمیم به الحاق مجدد تایوان به خاک خود بگیرد، بازار احتمالا با یکی از شدیدترین بحران‌های خود مواجه می‌شود. این سناریو با توجه به تحرکات نظامی جدید چین در برابر تایوان مطرح می‌شود. همچنین شکست مذاکرات هسته‌‌‌ای ایران و قدرت‌‌‌های بین‌المللی که به نقطه کلیدی و تعیین‌‌‌کننده‌‌‌ای رسیده، می‌تواند به تعمیق جدی‌‌‌تر بحران قیمتی در بازار کمک کند. با این حال، باید توجه داشت که بسیاری از تحلیلگران و نهادهای مالی پیش‌بینی می‌کنند که در شرایطی کنونی نیز باید انتظار داشت در روزهای آینده قیمت نفت خام دست‌‌‌کم تا ۱۱۰ دلار و حتی سطوحی بسیار بالاتر از آن پیشروی کند.
چشم مصرف‌کنندگان به وین است؟
در این شرایط که کشورهای مصرف‌کننده نفت لای منگنه افزایش قیمت‌ها قرار گرفته‌‌‌اند، توافق هسته‌‌‌ای و بازگشت نفت ایران به بازار می‌تواند رشد انفجاری طلای سیاه را متوقف کند و از نگرانی بازار بکاهد. از همین رو، بسیاری چشم به وین دارند و منتظرند که مذاکرات هسته‌‌‌ای ایران به نتیجه نهایی برسد. همچنین آمریکا بحث انتشار ذخایر استراتژیک نفت خام را مطرح کرده که این امر به عقیده کارشناسان نمی‌تواند تاثیر طولانی‌مدتی در بازار داشته باشد.
خصوصا آنکه موسسه نفت آمریکا، سازمان لابی غول‌‌‌های نفتی آمریکا گفته که تولیدکنندگان شیل دست به افزایش تولید نخواهند زد و آمریکا نمی‌تواند روی آنها حساب کند. چین نیز که حامی روسیه در زمینه حمله به اوکراین است، به‌‌‌رغم آنکه خود نیز به عنوان بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان تحت‌فشار قرار می‌گیرد؛ گفته که در حال حاضر قصد آزادسازی ذخایر استراتژیک و مداخله در بازار را ندارد. از همین رو، اقدام آمریکا برای آزادسازی ذخایر به نظر می‌رسد که نخواهد توانست در میان‌مدت و بلندمدت تاثیری بر روند بازار بگذارد.
هرچند بسیاری از تحلیلگران معتقدند نمی‌توان انتظاری از اوپک برای افزایش تولید و آرام کردن بازار داشت، اما گمان می‌رود که امارات متحده عربی و عربستان سعودی هنوز فضایی برای افزایش تولید خود دارند و ممکن است در صورت ادامه افزایش قیمت، فشار بر این کشورها برای گسترش عرضه بیشتر شود.
در حال حاضر باید منتظر ماند و دید جنگ شطرنج‌واری که روسیه علیه اوکراین آغاز کرده به کدام سو می‌رود، اما به نظر می‌رسد که گسترش هرچه بیشتر جنگ در راه است. با این وصف، کماکان باید منتظر ثبت رکوردهای جدید در بازار بود و در صورت بروز اختلال‌‌‌های جدی‌‌‌تر در حمل‌ونقل محموله‌‌‌های طلای سیاه، دیدن نفت بشکه‌ای ۱۳۰ دلاری که در پیش‌بینی بسیاری از کارشناسان و نهادها آمده، دور از انتظار نخواهد بود و شاید نفت را به زودی در قله ۱۴ ساله خود ببینیم. اتفاقی که می‌تواند کابوسی وحشتناک برای دولت‌‌‌ها و اقتصادهای سراسر جهان و در راس آنها آمریکا باشد.