فراز و فرودهای بازار نفت و پیش‌بینی‌هایی برای آینده

فاطمه لطفی دنیای انرژی
شاید وقتی «ادوین لورنتین دریک» برای اولین بار در سال 1859 اولین چاه نفت را حفر می‌کرد هیچگاه به مخیله‌اش هم خطور نمی‌کرد که این ماده سیاه بدبو که بعدها عنوان طلای سیاه را یدک کشید، کارش به جایی برسد که جنگ‌ها بر سرش به راه افتد، حکومت‌ها عوض شود، قدرت و شوکت ملت‌ها را تغییر دهد، قیمتش بازارهای جهان را یک شبه به ورشکستگی بکشاند یا بر قله‌های خوشی و فرح برساند؛ و یا شاید قیمتش چنان از اوج به حضیض افتد که تولیدکنندگانش برای خارج کردن هر بشکه نفت از میادین تولید، مجبور شوند پول هم پرداخت کنند. شاید هیچ گاه به ذهن دریک نرسیده بود که شیوع یک پاندمی بتواند شرکت‌های بزرگ نفتی را تا مرز ورشکستگی بکشاند. اما تاریخ ثابت کرد تمامی این اتفاقات رخ‌دادنی است. با این حال باز هم طلای سیاه توانسته خود را از تمامی این مصایب رها کند و همچنان یکته‌تازی 162 ساله خود را در اقتصاد جهان حفظ کند. اگر مشخصه بارز انقلاب صنعتی اول، زغال سنگ بوده، هیچ شکی در نقش نفت در توسعه انقلاب صنعتی دوم وجود ندارد.نفت تمام هستی و نیستی دنیا را آن خود کرد. غول‌های بزرگ نفت ایجاد شدند تا نفت را استخراج کنند، پالایشگاه‌ها ساخته شدند تا نفت را تصفیه کنند، و بازارهای مالی پایه‌ریزی شدند تا نفت را بفروشند. نفت رخ‌دادهای دو جنگ بزرگ جهانی را تغییر داد و برنده‌ها را جای بازنده‌ها و بازنده‌ها را جای برنده‌ها نشاند. اما به سال 2020 که رسید به یکباره یک ویروس سد راه سیلاب نفت شد. قیمت نفت در این سال منفی شد.
• تحولات سال 2020، آوریل سیاه
تعطیلی کارخانجات در شیوع پاندمی کرونا در این سال باعث شد تقاضا برای خرید نفت به کمترین میزان خود برسد. بازارهای نفت شاهد رخدادی بودند که از زمان حفر اولین چاه نفت تاکنون تجربه نکرده بودند. آیا کسی باور می‌کرد طلای سیاه در مقابل یک ویروس چنان بی‌ارزش شود که خریداران برای هر بشکه نفت 37.63 دلار هم پول دریافت کنند؟ این اتفاق در اوایل سال 2020 رخ داد. هرچند تنها عامل آن شیوع کرونا نبود. سوم ژانویه سال 2020 شوک دیگری به بازارهای جهانی نفت وارد شد. در بامداد این روز به دستور دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت ایالات متحده، سردار قاسم سلیمانی به همراه ابومهدی المهندس، معاون حشدالشعبی، در فرودگاه بغداد هدف حمله پهبادی قرار گرفت و به شهادت رسید. شوک وارد شده به بازارهای جهانی شوک جنگ بود و توانست قیمت نفت را حتی به 70.74 دلار در هر بشکه هم برساند. یک هفته بعد از این عملیات، ایران پایگاه هوایی عین‌السد در عراق را با موشک‌های بالستیک بمباران کرد. و همین بمباران قیمت نفت را به 72 دلار در هر بشکه افزایش داد. اما از آنجایی که هر دو طرف عدم تمایل خود را به ادامه تنش‌ها نشان دادند، قیمت نفت دوباره سقوط کرد. پس از آنکه غبار عین‌الاسد خوابید، حاکمیت آتش کرونا بر دنیا بیشتر شد. تا ماه مارس کاهش تقاضای نفت باعث شد قیمت طلای سیاه در بازارهای دنیا تا 10 دلار هم کاهش یابد. در هشتم ماه مارس 2020، روسیه پیشنهاد عربستان سعودی برای کاهش تولید نفت کشورهای غیراوپک را نپذیرفت. با این اقدام توافق کشورهای اوپک و غیر اوپک برای کاهش 1.7 میلیون بشکه‌ای تولید نفت عملا محلی از اعراب نداشت و تولیدکننده‌های این ائتلاف ۲۳ عضوی از ابتدای آوریل می‌توانستند آزادانه طلای سیاه عرضه کنند. بنابراین عربستان سعودی به فکر انتقام افتاد و تولید نفت خود را افزایش و قیمت نفت تحویلی خود را برای مشتریان آسیا، اروپا و ایالات متحده بشکه‌ای 6 تا 8 دلار کاهش داد و جنگ قیمتی را آغاز کرد که یک ماه طول کشید.در ماه آوریل سال 2020 آرامکوی عربستان سعودی تولید نفت خود را به بالاترین میزان تاریخ اکتشاف و تولید نفت رساند، یعنی روزی 12.1 میلیون بشکه نفت. افزایش تولید نفت عربستان به افت 30 درصدی قیمت‌ نفت برنت در بازارها انجامید و تعادل عرضه و تقاضا به هم ریخت. اما این افزایش تولید نفت عربستان همزمان شد با آغاز قرنطینه‌ها در کشورهای مختلف و به ویژه مصرف‌کنندگان عمده نفت دنیا؛ مسافرت‌ها مخصوصا مسافرت‌های هوایی لغو شد و تقاضا برای سوخت جت به شدت کاهش یافت. تردد خودروها به حداقل رسید و تقاضا برای بنزین نیز سقوط کرد. در نتیجه حجم بالایی از نفت ارزان قیمت روی دست تولید کنندگان باقی ماند. طلای سیاه ابتدای سال را با 66 دلار رویایی آغاز کرده بود اما وقتی قیمت نفت به 10 دلار در هر بشکه رسید، بورس‌بازها مقادیری نفت خریداری کردند به این امید که تولید کنندگان فکری به حال بازارها خواهند داشت اما نبود تقاضا مازاد عرضه‌ای از 160 تا 200 میلیون بشکه را در بازارها باقی گذاشت. در ماه آوریل همان سال اعلام شد که نفت شناور روی دریاها که باید تا آن زمان تحویل مشتریان می‌شد، هنوز تخلیه نشده‌اند. از طرفی هزینه معطل ماندن نفتکش‌ها و ابرنفتکش‌ها هم بیش از پیش برای خریداران نفت مایه ناامیدی بود. خریدارانی که به دنبال تخلیه ابرنفتکش‌ها بودند تا از هزینه اجاره این کشتی‌ها رها شوند، در خشکی هم نتوانستند مخازن خالی برای اجاره بیابند. آنها که انبار خالی برای نفت داشتند بیشترین بهره را بردند. هم پول گرفتند هم نفت. و «آوریل سیاه» اینگونه بر دفتر تاریخ ثبت شد. در 20 آوریل شاخص نفتی وست تگزاس اینترمدیت آمریکا بشکه‌ای 2.5 دلار معامله شد. در اوکلاهامای ایالات متحده، حجم ذخایر نفت آنقدر بالا رفت که مدیران نفتی این ایالت اعلام کردند دیگر امکان ذخیره سازی بیشتر نفت را ندارند. قراردادهای تحویل ژوئن شاخص نایمکس 6 درصد کاهش قیمت یافت. تحلیگران بانک آمریکا مازاد عرضه‌ای برابر با 900 میلیون بشکه را پیش‌بینی کردند. آنها چین را برنده سقوط قیمت نفت و کشورهایی چون ایران، ونزوئلا، عراق و نیجریه را از بازندگان اصلی این بازارها می‌دانستند. تنها راه خلاصی از این مصیبت، توقفتولید نفت بود، راه‌کاری که عملا در صنعت نفت امکان‌پذیر نیست.
در تحولات آوریل سیاه، تنها سطح عرضه و تقاضا دخیل نبودند. تنش بین ایران و آمریکا و توییت‌های تهدیدآمیز دونالد ترامپ نیز علیه ایران در مقاطعی توانسته بود اندکی قیمت‌ها را تکان دهد. ولی با این‌حال این تکان‌ها موقتی بود. تولید کنندگان نفت حتی تصمیم گرفتند 10 میلیون بشکه از تولید خود را بکاهند. اما باز هم دردی از دردهای بازار نفت کم نشد. وضع به حدی وخیم شد که شاخص نفت وست تگزاس اینترمدیت 316 درصد افت قیمت را تجربه کرد.
• تحولات سال 2021
اتحاد بین تولید کنندگان بزرگ نفت دنیا در سال 2020 و همراهی برخی تولید کنندگان اروپایی چون نروژ و آمریکایی چون ایالات متحده و کانادا، باعث شد بازار نفت کم کم خود را بیابد. در نیمه دوم سال 2020 قیمت‌ها به محدوده 40 دلار بازگشتند. تقاضای نفت رو به صعود گذاشت. هرچند موج‌های بعدی کرونا بازهم به کاهش قیمت نفت منجر شد، اما نبرد نابرابر نفت و کرونا همچنان ادامه یافت. بالاخره در انتهای سال 2020، زمانی که دونالد ترامپ در کاخ سفید تمام تلاشش را برای پیروزی در انتخابات آتی به کار گرفته بود، بخشی از این پیروزی احتمالی را به تولید واکسن گره زده بود، بازار نفت اخبار هیجان انگیزی دریافت کرد. شرکت فایزر-بیون‌تک توانستند نخستین واکسن کووید 19 را با موفقیت آزمایش کنند و با درصد تاثیر 95 درصدی، بازارهای جهانی از جمله بازار نفت را به حرکت درآورند. مدرنا و آسترازنکا-آکسفورد هم به دنبال فایزر-بیون‌تک وارد عرصه واکسیناسیون شدند و طلای سیاه پس از 10 ماه قیمتی بالاتر از 50 دلار در هر بشکه را تجربه کرد.
وضعیت که به این منوال گذشت، اوپک پلاس در ماه ژانویه توافق کرد که 500 هزار بشکه بر تولید نفت خود بیفزاید. افزایش تدریجی تولید نفت اوپک پلاس، زیر سایه سنگین اختلافات، اینبار بین امارات متحده عربی و عربستان، مورد قبول قرار گرفت. آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرد که در سال 2021 تقاضای نفت 5.5 تا 5.7 میلیون بشکه در روز افزایش می‌یابد. اما 39 کارشناس اقتصادی رویترز اینطور نظر دادند که نباید منتظر افزایش بالای قیمت‌ها باشیم. با این حال اقدامات کشورهای مختلف دنیا برای مهار ویروس کووید 19، باعث رونق نسبی فعالیت‌های افتصادی و افزایش تقاضای نفت شد به طوری که تقاضا برای نفت به سطح 96.9 میلیون بشکه در روز رسید. بر اساس گزارش منابع ثانویه، در سال 2021 مجموع تولید نفت خام در کشورهای عضو اوپک با افزایش 2.6 درصدی (معادل 667 هزار بشکه در روز) به 26.3 میلیون بشکه در روز رسید. تقاضای نفت در ایالات متحده 1.6 میلیون بشکه در روز و در چین 0.98 میلیون بشکه در روز افزایش یافت. میانگین قیمت نفت خام برای کل سال 2021 به رقم 69 دلار در هر بشکه رسید و میانگین قیمت نفت اوپک هم در این سال عدد 69.9 دلار در هر بشکه را تجربه کرد. به این ترتیب قیمت نفت در سال 2021 به بالاترین میزان آن از سال 2015 رسید.
در این سال اوپکی‌ها در مجموع روزانه 26.3 میلیون بشکه نفت تولید کردند، به این ترتیب میانگین تولید نفت اوپک نسبت به سال 2020 حدود 2.6 درصد یا 667 هزار بشکه در روز افزایش یافت. عربستان با 34.5 درصد، عراق با 15.3 درصد، امارات با 10.3 درصد، کویت با 9.2 درصد و ایران با 9.1 درصد بیشترین میزان تولید نفت را داشتند. قیمت نفت وست‌تگزاس اینترمدیت در سال 2021 رشد 55 درصدی را به چشم دید و بالاترین رشد سالانه در یک دهه گذشته را تجربه کرد. برنت دریای شمال هم با 50 درصد رشد شاهد بالاترین میزان رشد سالانه از سال 2016 بود. در سال 2021 یک رکورد دیگر هم در تولید نفت ایالات متحده ثبت شد و نفت این کشور توانست طولانی‌مدت‌ترین تولید متناوب فصلی از سال 1983 را تجربه کند. ژیوانی استانوو، تحلیل‌گر بازار کالا در یوبی‌اس (شرکت خدمات مالی و بانکداری سوئیسی) معتقد است 2021 سال خوبی برای نفت بوده و در ادامه، رشد تقاضا به بهبود بازار این کالا کمک خواهد کرد.
ایمان ناصری، مدیرعامل بخش خاورمیانه شرکت مشاوره بین‌المللی در گفت‌وگو با وب‌سایت اکوایران، در مرور بازارهای سال 2021 گفته بود «سرعت بازیابی تقاضای نفت با نوسانات شدیدی همراه بود که بخش عمده‌ای از آن مربوط به جهش‌های جدید و بازگشت کرونا به اشکال گوناگون در نقاط مختلف دنیا بود و عکس‌العمل کشورها از جمله قرنطینه، محدودیت‌های سفر، کاهش فعالیت‌های اقتصادی و... موجب شد تا تقاضای بازار نفت دچار تلاطم شود. البته بخشی از این نوسانات شدید را هم می‌توان با تقاضاهای فصلی در نیمکره شمالی و جنوبی و در فصل‌های تابستان و زمستان مرتبط دانست». به اعتقاد این کارشناس بازارهای نفت، در سال 2021 جهش قابل توجهی در تقاضای نفتا و ال‌پی‌جی صورت گرفت. این موضوع بدین معناست که بخش پتروشیمی نسبت به دیگر بخش‌ها کمترین آسیب را دید، اما سوخت‌های مورد استفاده در بخش حمل‌و‌نقل، بخصوص حمل‌و‌نقل هوایی که بزرگترین ضربه را از همه‌گیری ویروس کرونا متحمل شد، هنوز به سطح مورد انتظار نرسیده و بسیار پایین‌تر از سطح نرمال قرار دارد. به عنوان نمونه تقاضای سوخت جت در پایان سال 2021 همچنان 20درصد کمتر از نقطه مرجع قرار دارد. آخرین دسته هم مربوط به سوخت کشتیرانی و حمل‌و‌نقل دریایی است که این بخش هم با تأثیرپذیری کمتر، بازیابی مطلوبی را در سال گذشته تجربه کرد. به گفته ناصری، در سالی که گذشت، اوپک عملکرد مثبت و موفقی را داشت که بخشی از آن به برنامه‌ریزی‌ها و رصد بازار در نشست‌های ماهانه‌ای که برگزار شد، برمی‌گردد و بخشی از آن هم به اتفاقاتی نظیر بحران گازی در اروپا مربوط می‌شود که به اوپک کمک کرد تا بیش از آنچه که در برنامه‌ریزی‌هایش انتظار داشت، به موفقیت دست یابد.
• در 2022 چه اتفاقی ممکن است رخ دهد؟
یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر بازار نفت سال 2022 می‌تواند احیاء دوباره توافق هسته‌ای سال 2015 باشد. اما همه کارشناسان بر سر این موضوع متفق‌القول نیستند. ژیوانی استانوو که پیشتر تحلیل‌اش از سال 2021 را گفتیم، معتقد است که «در سال 2022، بازار نفت وابستگی زیادی به تصمیم‌های اوپک‌پلاس خواهد داشت». سویه‌های جدید ویروس کرونا هم می‌توانند بر بازار نفت سال 2022 اثرات مخربی داشته باشند. اما به هر حال تحلیلگران نسبت به بازار نفت در سال 2022 خوشبین هستند. نگاه‌ها به سوی چین است. بهبود وضعیت اقتصادی چین در دوران پساکرونا نشانه‌های مثبتی را به بازار انتقال داده است. ایمان ناصری هم می‌گوید که «در سه ماهه ابتدایی سال 2022 تقاضای نفت به نقطه مرجع باز خواهد گشت». پیش‌بینی می‌شود رشد سالانه تقاضای نفت به 2.3 میلیون بشکه در روز افزایش یابد و به اعتقاد ناصری، «یک میلیون بشکه از این 2.3 میلیون بشکه نفت می‌تواند ما را به نقطه مرجع بازگرداند. پس از آن 1.3 میلیون بشکه نفت در روز تقاضای جدید خواهیم داشت». هرچند کارشناسان دیگر رشد تقاضا را برای سال 2022 حدود یک میلیون بشکه در روز پیش‌بینی کرده بودند.
در حالت کلی تحلیلگران نگاه مثبتی به بازارهای نفت سال 2022 دارند. آنها منتظرند تا قیمت نفت در سال جدید به متوسط 70 تا 80 دلار در هر بشکه برسد، هرچند هستند کسانی که از نفت سه رقمی هم صحبت کرده‌اند. به عنوان مثال، آژانس بین‌المللی انرژی می‌گوید که امسال روزانه 99.5 میلیون بشکه نفت خریده می‌شود و بهای نفت‌برنت هم از نظر این نهاد به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌طور متوسط به 67.6 دلار در بشکه خواهد رسید. اما اوپک بر این باور است که تقاضا در سال ۲۰۲۲، به‌میزان 100.6 میلیون بشکه در روز خواهد بود و بخشی از تقاضا هم از فصل آخر سال۲۰۲۱ به فصل اول ۲۰۲۲ منتقل خواهد شد. اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده هم تقاضایی 100.5 میلیون بشکه‌ای را برای سال جدید میلادی با نفت 70 دلاری پیش‌بینی کرده است. در گزارش این موسسه آمده است که قیمت نفت خام برنت که در سه‌ماهه پایانی 2021 به‌طور متوسط برابر با 79 دلار در هر بشکه بود، در 2022 و 2023 به‌ترتیب برابر با 75 و 68 دلار در هر بشکه خواهد بود. طبق گفته این اداره، برداشت از ذخایر نفتی در کل دنیا در سال گذشته میلادی به‌خاطر رشد سریع‌تر تقاضا نسبت‌به عرضه، به‌طور متوسط برابر با 1.4 میلیون بشکه در روز بود. اما رشد تقاضا در سال جاری میلادی آهسته شده و عرضه نفت بالا رفته‌است، بنابراین ذخایر نفتی جهان روبه‌افزایش هستند. دراین‌ بین مصرف جهانی نفت 3.6 میلیون بشکه در روز بالا خواهد رفت. از نظر تحلیلگران موسسه فیچ ریتینگز هم قیمت نفت برنت به طور متوسط برابر با 71 دلار در هر بشکه خواهد بود و وست تگزاس اینترمدیت هم 68 دلاری می‌شود. گلدمن ساکس که انتظار دارد حتی قیمت‌ها به 100 دلار هم برسد، میانگین قیمتی برابر با 85 دلار را برای هم بشکه پیش‌بینی کرده است. گلدمن ساکس معتقد است احتمال دارد هزینه تولید افزایش یابد و عرضه هم از تقاضا عقب بماند. در این صورت قیمت سه رقمی دور از انتظار نیست. جی‌پی‌مورگان هم برای سال 2022 نفت سه رقمی را پیش بینی کرده و می‌گوید در سال 2022 هر بشکه نفت 125 دلار و در سال 2023 برابر با 150 دلار معامله خواهد شد. جی‌پی‌مورگان انتظار دارد تقاضای جهانی نفت به 99.8 تا 101.5 میلیون بشکه در روز برسد. برای مورگان استنلی نفت 82.5 دلار مطلوب نظر است. اما برای فیچ سولوشنز نفت فقط به 72 دلار در هر بشکه قناعت خواهد کرد. بانک آمریکا نفت سال 2022 را 85 دلاری پیش‌بینی کرده و فریدون فشارکی از اف‌جی‌ای هم بازه بزرگ 50 تا 90 دلار را مد نظر دارد. و اما در نهایت بارکلیز نفت را 80 دلاری می‌بیند.
در سوی دیگر 35 اقتصاددان رویترز برای سال 2022 منتظر نفتی 73.57 دلاری هستند. ادوارد مویا، تحلیلگر ارشد بازار در شرکت  هم معتقد است: به‌محض عبور موج اومیکرون شاهد بازگشایی‌ها خواهیم بود و قیمت نفت احتمالا نوسانی خواهد ماند زیرا اوپک پلاس با افزایش تدریجی تولید، معامله گران را در اضطراب نگه می‌دارد. سورو سرکار، تحلیلگر بانک دی‌بی‌اس هم گفته: در بخش عرضه، استراتژی اوپک پلاس و مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا و روند احیای نفت شیل آمریکا هم عوامل تاثیرگذاری خواهند بود اما برای بخش تقاضای دورنمای بازار نفت، در درجه دوم قرار می‌گیرند.
• تاثیر مذاکرات هسته‌ای بر بازارهای جهانی نفت در سال 2022
ایمان ناصری می‌گوید: «اگر ایران در ادامه مذاکرات خود، در ماه‌های آینده و تا پایان فصل بهار به توافقی دست پیدا کند، اثرات این توافق و بازگشت نفت ایران به بازار در اوایل یا اواسط تابستان نمایان می‌شود. اگر نفت ایران زودتر یا بیشتر از آنچه که انتظار داریم وارد بازار شود، اوپک نیز زودتر یا بیشتر با چالش و مشکل تغییر برنامه روبه‌رو خواهد شد». در سال 2021 ایران توانست صادرات نفت خود را نسبت به سال گذشته 500 هزار بشکه در روز افزایش دهد، اما اگر مذاکرات به نتیجه برسد، امکان افزایش بیش از یک میلیون بشکه نفت دیگر نیز در سال آینده وجود دارد. فریدون فشارکی هم می‌گوید: در صورت قطع عرضه در جایی از دنیا یا وقوع یک فاجعه در مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای ایران، ۹۰دلاری شدن آن دور از ذهن نیست.
پایگاه خبری اویل پرایس در تحلیلی نوشته بود که واضح است که ایران برای فرار از کشف و فروش نفت خام خود به روش‌های مختلف تحریم‌های ایالات متحده را دور می‌زند. به نوشته استاندارد چارترد، ایران تولید خود را به نسبت سال گذشته ۶۰۰ هزار بشکه در روز افزایش داده و اگر مذاکرات وین موفق باشد، 1.4 میلیون بشکه نفت ایران در سال ۲۰۲۲ به بازار باز خواهد گشت تولید کنونی 2.5 میلیون بشکه‌ای ایران تقریبا یک میلیون بشکه در روز از تولید 3.48 میلیون بشکه در روز این کشور در سال ۲۰۱۶ کمتر است و 1.3 میلیون بشکه در روز از تولید 3.79 میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۷ کمتر است. اما افزایش تولید از 2.5 میلیون بشکه در روز کنونی به ۶ میلیون بشکه در روز حداقل ممکن است چندین سال زمان ببرد.
ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور، روز 24 دی‌ماه گفته بود که صادرات نفت در دولت سیزدهم 40 درصد افزایش یافته و پول حاصل از صادرات نیز در حال بازگشت به ایران است. اما این گفته رئیس جمهور از نظر بسیاری از کارشناسان مورد نقد قرار گرفت. آمارهای شرکت‌های ردیابی نفتکش‌ها هم نشان از واقعیت دیگری دارند. آمارهای شرکت اطلاعات کالا، کپلر، نشان می‌دهد که ایران در ۹ ماه ابتدایی سال گذشته میلادی که دولت حسن روحانی بر سر کار بود، روزانه به طور متوسط ۶۴۱ هزار بشکه صادرات نفت داشته، اما در سه ماهه آخر که دولت سیزدهم بر سر کار بوده، این رقم ۵۸۲ هزار بشکه بوده است. در کل صادرات نفت خام ایران در سال گذشته خورشیدی ۶۲۰ هزار بشکه بوده که تقریبا دو برابر سال ۲۰۲۰ است. اما آخرین آمار دیوان محاسبات نشان می‌دهد که در نیمه اول سال جاری خورشیدی تنها ۱۴.۵ درصد از بودجه نفتی برای همین دوره محقق شده است. و آمارهای اوپک نیز نشان می‌دهد در چند ماه گذشته هیچ افزایشی در تولید نفت ایران اتفاق نیفتاده است. طی ماه‌های گذشته قیمت‌های جهانی نفت نیز اوج گرفته و بنابر گزارش خبرگزاری بلومبرگ، پالایشگاه‌های کوچک و مستقل چینی با کمک واسطه‌ها، نفت ایران را با ۱۰ درصد تخفیف تحویل می‌گیرند. آمارهای گمرکی چین نشان می‌دهد که در ۱۱ ماه ۲۰۲۱ حتی یک بشکه نفت بصورت مستقیم از ایران خریداری نکرده است. البته این ادعا جای اما و اگر بسیار دارد، اما گزارش‌های رویترز و بلومبرگ نیز نشان می‌دهد بخش اعظم نفت ایران با تغییر اسناد، بعنوان نفت عراق، امارات، عمان، اندونزی و مالزی راهی چین می‌شود. آمارهای گمرکی چین نیز نشان می‌دهد پارسال واردات نفتش از این کشورها، خصوصا مالزی، افزایش چشمگیری داشته؛ در حالی که تولید نفت مالزی رشدی نشان نمی‌دهد.همزمان خبرگزاری بلومبرگ هم در تحلیلی، چهار سناریوی مختلف برای نتیجه مذاکرات و تاثیر آن بر بازارهای مختلف دنیا را بررسی کرده است. خلاصه تحلیل بلومبرگ چنین می‌گوید:
• توافق کامل
توافق جدیدی که مشابه توافق سال ۲۰۱۵ باشد، منفی‌ترین نتیجه را برای معامله‌گران نفت خواهد داشت. ایران می‌تواند ۸۰ تا ۹۰ میلیون بشکه نفتی را که در ذخایرش نگهداری می‌کند و بسیاری از آنها در آسیا قرار دارند بفروشد و همزمان تولید میادین نفتی را افزایش دهد. طبق برآورد آژانس بین‌المللی انرژی، تولید ایران در مدت شش ماه ممکن است از حدود ۲.۵ میلیون بشکه در روز نفت به ۳.۸ میلیون بشکه در روز افزایش پیدا کند.پالایشگاه‌ها در چین که در هفته‌های گذشته برای نخستین بار در بیش از یک سال گذشته آمار واردات ایران را اعلام کردند، احتمالا جزء نخستین خریداران نفت ایران خواهند بود. آنها همچنین مشتریان اصلی نفت در دوران تحریم‌های آمریکا بوده‌اند. شرکت کپلر برآورد کرده‌ که فروش خارجی میعانات ایران سال میلادی گذشته به طور میانگین حدود ۶۴۱ هزار بشکه در روز بوده است.بانک امریکا اعلام کرد صادرات ایران در سال پس از یک توافق جامع، حداکثر به ۴۰۰ میلیون بشکه می‌رسد که برای متوازن کردن بازار جهانی نفت و ایجاد اشباع عرضه کافی خواهد بود. این بانک آمریکایی پیش‌بینی کرده است نفت تا اواسط امسال به ۱۲۰ دلار در هر بشکه صعود می‌کند اما در سه ماهه چهارم به دلیل افزایش عرضه ایران، به ۷۱ دلار در هر بشکه کاهش خواهد یافت.
• توافق موقت
صحبت‌های زیادی درباره یک توافق موقت به جای احیای برجام مطرح می‌شود که از سوی ایران تکذیب شده است. معلوم نیست در چنین توافقی تحریم‌های نفتی تسهیل خواهند شد یا خیر. اگر تحت چنین توافقی تحریم‌ها تسهیل نشوند، سیگنال مثبتی برای بازارهای نفت خواهد بود. با این حال ممکن است از شدت تنش‌های ژئوپلیتیکی در منطقه خلیج فارس بکاهد.شرکت مشاوره  در میان گروهی است که پیش‌بینی می‌کنند ایران حتی با یک توافق موقتی، امتیازات قابل توجهی در خصوص صادرات انرژی دریافت خواهد کرد. اگر این توافق در سه ماهه دوم حاصل شود، فروش نفت ایران تا پایان سال به حدود ۱.۳ میلیون بشکه در روز می‌رسد.
• مذاکرات طولانی
این مذاکرات که از آوریل سال ۲۰۲۱ شروع شده است به دلیل اختلاف نظراتی که وجود دارد، همچنان ادامه پیدا کرده و باعث شده دیپلمات‌ها انتظار داشته باشند تا چند ماه دیگر هم وضعیت به همین روال ادامه پیدا کند.هلیما کرافت، استراتژیست ارشد کالاها در شرکت «آربی‌سی‌کپیتال‌مارکتس» اظهار کرد: مسائل زیادی وجود دارند که باید حل و فصل شوند.بانک آمریکایی گلدمن ساکس پیش‌بینی کرده که محتمل‌ترین سناریو این است که توافقی تا پایان امسال صورت نمی‌گیرد و ایران تولید نفت خود را در سال ۲۰۲۳ افزایش می‌دهد و حتی در آن زمان هم به دلیل مسائل فنی، بازگشت ایران به بازار جهانی بعید است سریع باشند. این بانک آمریکایی پیش‌بینی کرد قیمت نفت برنت در سه ماهه سوم سال میلادی جاری به ۱۰۰ دلار در هر بشکه افزایش پیدا می‌کند و میانگین قیمت سالانه آن ۹۶ دلار خواهد بود.
• شکست مذاکرات
تاثیرگذارترین نتیجه برای قیمت نفت، شکست مذاکرات وین با خروج ایران یا یکی از قدرتها از مذاکرات خواهد بود.شکست این مذاکرات ادامه تنش‌های ژئوپلیتیکی در خلیج فارس را به دنبال خواهد داشت و بازارها که با نگرانی کاهش ظرفیت مازاد تولید جهانی نفت را دنبال می‌کنند، به چنین تحولاتی با افزایش شدید قیمت‌ها واکنش نشان خواهند داد.