آینده نفت و گاز در بستر تحولات جاری جهان چه می‌شود؟
دکتر محمد صادق جوکار رئیس موسسه مطالعات بین المللی انرژی وزارت نفت، در پنل «آینده نفت وگاز در بستر تحولات جاری جهان» که در پانزدهمین همایش اوپکس برگزار شد، گفت: چنانچه نگاه سیستماتیک به بازار نفت داشته باشیم در می‌یابیم که اتفاق‌های اخیری که در بازار رخ می‌دهد، اتفاق‌های معناداری نیست؛ چرا که قیمت‌های فعلی نفت در جهان هرگز منطقی نیست
او اظهار کرد: برای ساماندهی بازار نفت و بدست آوردن بازارها باید به اتفاق‌های روزی که در جهان رخ می‌دهد توجه کنیم. بعنوان مثال اکنون در جهان به مساله فناوری توجه ویژه‌ای دارند. در سال 2022 در کنفرانس امنیت ملی به بحث فناوری پرداخته شد. اکنون فناوری در همه بازارها نفوذ کرده است.
جوکار بیان کرد: در این میان که جهان به سمت پیش روی و ارتقا تکنولوژی‌های روز است باید دید که ما کجا ایستاده‌ایم؟ «جو بایدن» رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا می‌گوید علت این نوسان قیمت گاز و نفت روسیه است و روسیه را مقصر اصلی می‌داند. این در حالی است که در این بازه زمانی اقداماتی و تحولاتی که در بازارها به ویژه بازار جهانی نفت رخ می‌دهد این است که اتفاق‌ها شگفت‌انگیزتر از دهه‌های اخیر است. باید دید در این وضعیت جهان ایران چگونه است؟
او با بیان اینکه در این شرایط باید به الگوی روندها و کلان روندهای شکل دهنده انرژی جهان توجه کنیم، گفت: به عبارتی بهتر باید بازاریابی را کنار بگذاریم و بازارسازی کنیم.
جوکار به نقش برجام در فروش نفت نیز گریزی زد و گفت: چنانچه برجام اجرا نشود و مذاکرات صورت نگیرد، سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و به دنبال آن فروش این کالا را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
رئیس موسسه مطالعات بین المللی انرژی وزارت نفت همچنین اظهار کرد: در ایران چند پیش روی اقتصاد و صنعت نفت قرار دارد. بخشی از مشکلات داخلی و بخش دیگری خارجی است. مهمترین مساله اما این است که برای این بحران‌ها هرگز برنامه راهبردی و ساختاری نداریم. جوکار در پایان به تولیدکنندگان و تاجران نفت توصیه کرد برای برطرف کردن مشکلات و ساماندهی بازارها باید به نظم نوظهور انرژی جهانی، گزینه های راهبردی جمهوری اسلامی ایران در دورنمای بازار جهانی انرژی و وضعیت برجام توجه کنند و براساس آن برنامه‌ای جهت فروش طلای سیاه قدم برداشت.
با وجود تحریم‌ها اما ایران باز به جهان نفت می‌فروشد
در بخش دیگری از این پنل، عباس ملکی، عضو هیات مدیره دانشگاه صنعتی شریف به ایراد سخنانی پرداخت و با اشاره به آینده صنعت نفت گفت: یک کشوری مثل قطر اکنون به عنوان بازیگر اصلی منطقه تبدیل شده است. این درحالی است که در ایران هیچ کالایی را نمی‌توانیم پیدا کنیم که با سرمایه‌گذاری گسترده آن را به راحتی به بازارهای خارجی با دلار بفروشیم.
او اظهار کرد: اینکه فروش کالاها اکنون با فناوری و فضای مجازی شکل می‌گیرد و از طرفی نقش قدرت‌ها و دولت‌ها در قیمت این طلای سیاه تاثیرگذار است، امری بدیهی است.
ملکی ادامه داد: در اقتصاد تنها چیزی که مهم است، بحث بر سر قیمت تمام شده و قیمت‌هاست. قیمت یعنی هزینه نهایی تولید یک کالا. اگر قیمت تمام شده یک کالا پایین باشد قطعا در بازارهای جهانی حضور فعال دارد و می‌تواند رقابت کند.
او بیان کرد: ایران با تمام چالش‌ها و تحریم‌ها اما در بازار نفت باز هم حرف اول را می‌زند. آخرین گزارش‌ها حاکی از این است ایران نفت را در آخرین مرحله با قیمت هشت دلار فروخته است. البته که عربستان و عراق هم نفت خودشان را هم قیمت ایران فروختند. این در حالی است که در بریتانیا و آمریکا این نفت بین 38 تا 40 دلار فروخته شده است. مسلم است متقاضیان کالایی را از کشورهایی می‌خرند که قیمت تمام شده کالاهاشان کمتر است.
چرا در ترانزیت شکست خوردیم؟
همایون اسدی، پژوهشگر و مدرس دانشگاه هم که در این پنل حضور داشت، درباره شرایط لجستیک در شرایط اخیر منطقه سخنرانی کرد و گفت: کشورهایی که فاقد زیرساخت حمل و نقل هستند، نمی‌توانند در بخش تجارت موفق عمل کنند. لجستیک هم در اختیار صنعت، معدن و تجارت است و هم خود عامل درآمدزایی است.
او تصریح کرد: در صنعت لجستیک دو عامل مهم است. نخستین مساله تامین زیرساخت مناسب است و دومین توجه به نرم افزار است. متاسفانه در ایران به جنبه نرم افزاری توجه نکردیم اسناد رو یکپارچه نکردیم و ترانزیت در ایران شکست خورده است. به خصوص کریدور شمال کشور.
اسدی ادامه داد: برخی سرمایه‌گذاران خارجی به دلیل ناهماهنگی‌های که در ایران وجود داشت این صنعت را ترک کردند و حالا عدم توجه به جنبه نرم افزاری باعث عقب‌ماندگی ما در صنعت حمل و نقل شده است که البته پیامد آن باعث بالا رفتن هزینه تمام شده کالاها شده است.
اسدی بیان کرد: در مرزهای آمریکا و مکزیک این دو کشور در بخش لجستیک در مسیر مرزی یک پارچه قرار دارند این در حالی است که در ایران ما در داخل کشور هم دچار تنش هستیم.
او بیان کرد: با اتفاق‌های اخیر در منطقه کشور روسیه صنعت حمل و نقل خودش را از دست داده و این مساله می‌توانست برای ما امتیازاتی داشته باشد اما متاسفانه کشورهایی مانند چین از این فرصت استفاده کردند.