توصیه‌های مرکز پژوهش‌ها به پالایش و پخش نفتی ؛MTBE را از ترکیب بنزین حذف کنید/ اتانول جایگزین سموم بنزین شود

دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش‌های مجلس با انتشار گزارشی درباره بایدها و نبایدهای استفاده از بنزین اتانولی در سبد سوخت خودروهای ایرانی، اعلام کرد: بنزین به عنوان یکی از حامل های اصلی انرژی به رغم کاربرد برای افزایش سطح رفاه جامعه، به عنوان یکی از بزرگترین منابع آلوده کننده محیط زیست چه در سطح جهانی و چه در سطح ملی به شمار می‌رود.

بر این اساس اگر چه مدت زمان زیادی از حذف سرب و جایگزینی MTBE به جای آن نمی گذرد، اما مصرف این ماده نیز نگرانی‌های زیست محیطی متعددی به همراه دارد که شاید بزرگترین آنها پایداری این ماده سمی در چرخه حیات بشری باشد.

این در حالی است که استفاده از اتانول به عنوان جایگزینی برای MTBE، منجر به کاهش خطرات زیست محیطی، کاهش خروج ارز و افزایش سطح اشتغال خواهد شد. اتانول به عنوان یکی از مواد اکسیژنه بالابرنده عدد اکتان بنزین موتور و جایگزین ماده افزودنی تترااتیل سرب اکنون به صورت کاملا جدی و گسترده در جهان مطرح شده و لازم است که استفاده از این ماده به عنوان یک افزودنی به سوخت مصرفی کشور و همچنین جایگزینی برای MTBE مورد توجه قرار گیرد.

کشورهای بزرگ صنعتی جهان، کاربرد اتانول در سوخت خودروها را گام نخست برای کاهش وابستگی به منابع پایان پذیر سوخت‌های فسیلی می‌دانند و این اقدام را مانند سکوی پرشی برای حرکت به سمت استفاده از سوخت‌های زیستی با عنوان منابع انرژی تجدیدپذیر و دوستدار محیط زیست در نظر می‌گیرند.

ایران توانمندی‌های فراوانی برای تولید انرژی‌های نو و تجدیدپذیر دارد، اما تاکنون استفاده اندکی از این پتانسیل خود به عمل آورده است. نا آشنایی، عدم تسلط علمی و تکنولوژیکی و همچنین عدم تامین اعتبار طرح‌ها و پروژه‌های وابسته با انرژی‌های نو از جمله علل عقب ماندن ایران در استفاده از این نوع انرژی‌هاست.


دستاوردهای تولید بنزین اتانولی در ایران

گسترش مطالعات در این زمینه و خارج شدن از فاز مطالعاتی و رسیدن به فازهای اجرایی می‌توانند زمینه‌ساز استفاده بیشتر از انرژی‌های پایان ناپذیر، پاک و کم بها باشند. استفاده از بیواتانول به عنوان سوخت تجدیدپذیر و دوستدار محیط زیست نتایج مثبتی دارد که در ذیل به اختصار به آنها اشاره شده است:

- تولید بیواتانول می تواند با جذب مقادیر قابل توجهی از ضایعات کشاورزی و ضایعات تولید صنایع جانبی بخش کشاورزی، جنگل داری و دامداری کمک بزرگی به اقتصاد این بخش‌ها داشته باشد.

- تولید این ماده می‌تواند با بهره‌گیری از بسیاری از مواد اولیه دارای ارزش اقتصادی منفی از قبیل پساب‌ها و ضایعات کارخانه‌های تولیدی و حتی برخی پسماندهای شهری علاوه بر ایجاد ارزش افزوده بالا به حفاظت از محیط زیست نیز یاری برساند.

- تولید بیواتانول می‌تواند به عنوان یک سوخت غیرفسیلی، تجدیدپذیر و دوستدار محیط زیست بخشی از نیاز کشور به واردات بنزین و ماده زیان‌آور MTBE را تامین کند.

- گسترش صنعت اتانول با داشتن چندین صنعت جانبی در کنار خود و صنایع و مصارف پایین دستی متعدد، تاثیر قابل توجهی بر توسعه صنعتی کشور و اشتغال زایی مستقیم و غیرمستقیم خواهد داشت.

با توجه به مطالب گفته شده استفاده از بیواتانول به جای MTBE از سه جهت حائز اهمیت است که در این گزارش مورد بحث قرار گرفته‌اند و نتایج آنها به شرح زیر است:

از نظر فنی: استفاده از بیواتانول در بنزین از نظر فنی امکان پذیر بوده و می‌توان از بنزین به علاوه ۵ تا ۱۵ درصد اتانول برای سوخت خودروهای معمولی، بدون اینکه تغییر خاصی مورد نیاز باشد، استفاده کرد.

از نظر زیست محیطی: همان طور که گفته شد بیواتانول چون از مواد اولیه زیستی تهیه می‌شود دوستدار محیط زیست بوده و در صورت وارد شدن به محیط زیست بر خلاف MTBE خطری برای محیط زیست نخواهد داشت، ضمن این که با مصرف آن به دلیل کاهش مصرف بنزین، آلودگی‌های ناشی از مصرف بنزین کاهش می یابد.

از نظر اقتصادی: استفاده از اتانول به جای MTBE از نظر اقتصادی توجیه دارد، زیرا قیمت تمام شده مخلوط بنزین + اتانول در مقایسه با قیمت تمام شده مخلوط بنزین + MTBE کمتر است، ضمن اینکه در صورت استفاده از اتانول هزینه‌های اجتماعی ناشی از مصرف بنزین نیز سالیانه به میزان ۸۰ میلیارد تومان کاهش می یابد.

اما در حال حاضر با توجه به ظرفیت تولیدی اتانول در کشور و میزان مصرف بنزین، امکان فوری این جایگزینی وجود ندارد. در صورت تخصیص ظرفیت واحدهای دارای مجوز تولید اتانول به سوخت خودروهای بنزینی، تنها حدود پنج درصد سوخت خودروهای بنزینی کل کشور از طریق اتانول قابل تامین خواهد بود.

چنانچه در همین شرایط، تمامی اتانول مذکور تنها به مصرف خودروهای بنزینی استان تهران تخصیص یابد، حدود 38 درصد سوخت مورد استفاده از طریق بیواتانول قابل تامین است.