نزدیک به یک ماه از پیشنهاد تحریم کامل نفت روسیه توسط کمیسیون اروپا گذشته و هنوز هیچ موفقیتی در این زمینه حاصل نشده، چراکه برخی کشورها مانند مجارستان که به دریا دسترسی ندارند مخالف چنین طرحی هستند. حالا خود مقامات اتحادیه اروپا اعتراف می‌کنند شکست در تصویب بسته تحریمی ششم که قرار است دوشنبه و سه‌‌‌شنبه مورد بحث قرار گیرد تحقیرآمیز خواهد بود.
بنابراین، با تغییر این پیشنهاد حالا می‌‌‌خواهند نفت دریابرد روسیه را تحریم کنند و خط لوله عظیم دروژبا را با ۴هزار کیلومتر طول که از چند کشور می‌‌‌گذرد، مستثنی کنند. اتحادیه اروپا که هدف تحریم‌‌‌ها را خشکاندن چشمه تامین مالی ولادیمیر پوتین برای ادامه جنگ اعلام می‌کند، بزرگ‌ترین کمک مالی را از طریق خرید انرژی روسیه با قیمت‌های بالای فعلی به این کشور کرده است؛ به شکلی که درآمدهای نفتی و گازی روسیه در چهار ماه ابتدایی سال نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از دو برابر شده است. با این اوصاف بعید است تحریم نفت روسیه ضربه بزرگی به درآمدهای این کشور بزند، چراکه از یک‌‌‌سو بخشی از نفت تحریمی به سوی آسیا روانه می‌شود و هرچند با تخفیف زیاد ولی بالای ۱۰۰ دلار به فروش میرسد. از طرف دیگر، تحریم نفت این کشور می‌تواند قیمت ۱۲۰دلاری فعلی را به بیش از ۱۵۰ دلار در هر بشکه برساند که خود منبع مالی دیگری برای ادامه جنگ اوکراین خواهد بود.
تقلای دیپلماتیک اروپا پیش از نشست سران
از ۴ مه که کمیسیون اروپا پیشنهاد ممنوعیت کامل واردات نفت از روسیه به اعضای این اتحادیه را ارائه کرد، هنوز توافقی حاصل نشده و دیپلمات‌‌‌های رده‌بالای کشورهای عضو تلاش کردند تا پیش از آغاز نشست سران که از ساعت ۱۶:۳۰ دوشنبه به وقت تهران آغاز شده و تا روز بعد ادامه می‌‌‌یابد، دست‌‌‌کم بر سر کلیات بسته ششم تحریمی به یک توافق برسند. با این حال، مذاکرات در روز یکشنبه به نتیجه‌‌‌ای نرسید. خبرگزاری رویترز در این مورد گفته مجارستان که تا پیش از این مخالف تحریم بود، با نسخه اصلاح‌‌‌شده این بسته که به این کشور به‌‌‌علاوه اسلواکی و جمهوری چک اجازه دریافت موقت نفت روسیه را می‌دهد، موافقت کرده، اما به دلیل اینکه این کشور خواهان کمک مالی اتحادیه برای تطبیق خود با شرایط تحریمی است، مذاکرات شکست خورد.
این مذاکرات دوشنبه صبح نیز ادامه یافت و دیپلمات‌‌‌ها تلاش کردند از به صحنه آمدن عدم‌همبستگی در واکنش به جنگ در اوکراین اجتناب کنند. بر اساس پیش‌‌‌نویس جدید نتایج این نشست، ۲۷ کشور باید بر اینکه دور جدید تحریم‌‌‌ها شامل نفت می‌شود و یک معافیت موقتی هم برای نفت تحویلی با خط لوله هم در آن گنجانده شده باشد، توافق کنند؛ سازشی که نمایندگان کشورها نتوانستند روز یکشنبه بر سر آن به توافق برسند.
متن پیش‌‌‌نویس که توسط خبرنگار رویترز مشاهده شده و ممکن است مجددا اصلاح شود، تایید می‌کند نفت دریابرد روسیه تحریم می‌شود با این حال خط لوله (دروژبا) که نفت را به مجارستان، اسلواکی و جمهوری چک می‌‌‌رساند از تحریم معاف می‌شود. با این حال این معافیت موقتی خواهد بود و در آینده باید به تحریم‌‌‌ها اضافه شود. همچنین این متن این واقعیت را آشکار می‌کند که شرایط با این حال این معافیت موقتی در نشست رهبران کشورهای اتحادیه اروپا در بروکسل بلژیک نهایی نخواهد شد. در عوض، از دیپلمات‌‌‌ها و وزرا خواسته می‌شود به دنبال یافتن راه‌‌‌حلی برای حصول اطمینان در مورد رقابت منصفانه بین کشورهایی که هنوز نفت روسی وارد می‌کنند و کشورهایی که دریافت آن را قطع می‌کنند، باشند. یکی از دیپلمات‌‌‌های اتحادیه اروپا گفت این موضوع نشان می‌دهد «پیشرفت محدودی» ایجاد شده و جزئیات بسیار زیادی هنوز برای توافق کامل در نشست دوروزه باقی مانده است.
در تحول دیگری که نشان از چگونگی تقلای رهبران اتحادیه اروپا برای توافق بر سر تحریم‌‌‌های بیشتر داشت، یکی از دیپلمات‌‌‌های اروپایی گفت طرح ممنوعیت خرید ملک توسط شهروندان روسی در اتحادیه اروپا به دلیل اعتراض قبرس از دستور کار خارج شد. این در حالی است که جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی این بلوک، دیروز (دوشنبه) گفت که اعضای اتحادیه اروپا می‌توانند در این نشست بر سر بسته تحریمی جدید شامل اعمال محدودیت بر واردات نفت روسیه به توافق برسند. او حتی گفت معتقد است دیپلمات‌‌‌ها می‌توانند بعدازظهر دوشنبه یک توافق را به رهبران اعضای اتحادیه پیشنهاد دهند. به طور کلی این نشست دوروزه شامل ۴ محور است که عبارت‌‌‌اند از: اوکراین، مسائل دفاعی، انرژی و امنیت غذایی.
حجم اثرگذاری تحریم نفت کرملین
حدود یک ماه است که تحریم نفت روسیه پیشنهاد شده اما توافقی در کار نبوده است و حالا چشم‌‌‌پوشی از بخشی از برنامه اصلی (ممنوعیت واردات نفت خط لوله) ممکن است بتواند از فروپاشی تلاش‌‌‌های اروپا جلوگیری کند. به نظر میرسد فقط خط لوله دروژبا که در دوره اتحاد جماهیر شوروی ساخته شده و با ۴هزار کیلومتر طول یکی از بزرگ‌ترین خطوط لوله نفتی جهان است، استثنا می‌شود. این خط لوله نفت را از روسیه به اوکراین، بلاروس، لهستان، مجارستان، اسلواکی، جمهوری چک، اتریش و آلمان می‌‌‌برد.
با این حال، فقط مجارستان، اسلواکی و چک از معافیت تحریمی این خط لوله منتفع خواهند شد. اسلواکی سال گذشته ۹۶درصد از کل نفتش (۱۰۵هزار بشکه در روز) را از روسیه وارد می‌‌‌کرد. مجارستان به عنوان بزرگ‌ترین مخالف تحریم‌‌‌ها وابستگی کمتری به نفت روسیه داشته و ۵۸درصد از کل نفتش (۷۰هزار بشکه در روز) را از این کشور دریافت می‌‌‌کرد و جمهوری چک هم نیمی از نفت موردنیازش (۶۸هزار بشکه روزانه) را از روسیه وارد می‌‌‌کرد. همچنین باید گفت روسیه به عنوان بزرگ‌ترین تامین‌‌‌کننده نفت و فرآورده‌‌‌های نفتی اتحادیه اروپا طبق تخمین آژانس بین‌المللی انرژی، ۲/ ۲میلیون بشکه نفت و ۲/ ۱میلیون بشکه فرآورده به این اتحادیه صادر می‌کند.
از سوی دیگر، روسیه صادرات نفتش را به هند از تقریبا صفر در ژانویه به ۳۱۰هزار بشکه روزانه در ماه مارس رساند و فروش نفت به چین نیز با حدود ۷۰هزار بشکه افزایش به ۷۹۰هزار بشکه در این ماه رسیده است. همزمان فروش نفت به اروپا ۴۲۰هزار بشکه در روز کاهش یافته است. بنابراین می‌توان گفت تاکنون اغلب نفت بدون خریدار روسیه به آسیا منحرف شده اما در صورت تصویب بسته ششم تحریمی، می‌توان انتظار کاهش بیشتر تولید و صادرات نفت این کشور را داشت. البته بخشی از این نفت احتمالا به این دو کشور خواهد رفت اما آسیا به طور کامل نمی‌تواند فقدان مشتریان اروپایی را برای روسیه پوشش دهد.
اگر هدف از این تحریم کاهش شدید درآمدهای نفتی کرملین و اثرگذاری بر موضع روسیه در جنگ با اوکراین باشد، چندان نباید به آن خوش‌بین بود؛ چراکه علاوه بر بازیابی بخشی از صادرات این کشور از طریق شیفت جریان‌‌‌های تجاری، تحریم شدیدتر نفت روسیه می‌تواند قیمت طلای سیاه را به بالای ۱۵۰ دلار بر بشکه برساند. درآمدهای نفت و گاز روسیه در فاصله ژانویه تا آوریل (۴ ماه ابتدای سال) از ۵/ ۲تریلیون روبل در سال گذشته به ۸۸/ ۴تریلیون افزایش یافته است. این در حالی است که گفته می‌شود تولید نفت این کشور با کاهش یک‌‌میلیون‌بشکه‌‌‌ای همراه شده است. با این حال، به نظر میرسد تحریم نفت این کشور به مساله‌ای حیثیتی برای سران اروپا تبدیل شده، حتی اگر این کار موجب افزایش قیمت انرژی و رشد تورم شود.
پیش از آنکه این نشست آغاز شود و حتی با وجود شکست مذاکرات در روز یکشنبه، بازار با رسیدن به رکورد دوماهه ۱۲۰دلاری، سیگنال رشد قیمت‌ها را در صورت تحریم نفت روسیه فرستاد. نفت همچنین در مسیر رقم زدن ششمین ماه صعودی پیاپی است. علاوه بر عامل روسیه، تسهیل محدودیت‌های کرونایی شانگهای و آغاز فصل داغ رانندگی در آمریکا نیز به این روند کمک کردند.