تحلیل‏‌ها برای بلندمدت حکایت از روند افزایشی قیمت نفت دارد

هراس از رشد بیشتر تورم جهانی و احتمال افزایش نرخ بهره در آمریکا و اروپا در هفته جاری در کنار شیوع جدید کووید-۱۹ در چین موجب ایجاد روند کوتاه‌مدت کاهشی در بازار نفت شد و دوشنبه آن را حدود ۲ دلار بر بشکه پایین آورد.

به گزارش اوپکس به نقل از انرژی امروز از دنیای اقتصاد، با این حال، تقریبا همه تحلیل‌‌های بلندمدت از این بازار نشان از قوی ماندن قیمت دارند. خاویر بلاس، تحلیلگر بلومبرگ در گزارشی به مقایسه شوک فعلی نفت با شوک سال ۲۰۰۸ پرداخته و می‌‌گوید تاکنون این دو بسیار شبیه به هم بوده‌‌اند، اما جایی نمودارها از هم جدا می‌‌شوند؛ به این معنا که روند صعودی در شوک فعلی طولانی‌‌تر خواهد بود.

قیمت طلای سیاه پس از رسیدن به ۱۴۷دلار بر بشکه و رکوردشکنی تاریخی در جولای ۲۰۰۸، در پایان آن سال به زیر ۴۰ دلار رسید. اما این بار متفاوت است، چراکه پیش‌‌بینی‌‌ها از رشد یک تا ۵/ ۲میلیون‌‌بشکه‌‌ای تقاضای روزانه نفت در سال میلادی آینده دارد؛ وضعیت عرضه به‌‌خصوص با توجه به جنگ روسیه خوب نیست؛ ظرفیت مازاد تولید بسیار کم است و انبارهای نفتی نیز در سطوح پایینی هستند. بر این اساس، بلاس می‌‌گوید شوک نفتی در سال ۲۰۲۳ نیز ادامه خواهد یافت.

هراس بازار از تورم و رکود

اعلام رشد تورم در آمریکا طی هفته گذشته موجب انتظار از رشد نرخ بهره بانکی در این کشور شد. این به معنای تقویت شاخص دلار است که کامودیتی‌‌ها از جمله نفت با آن معامله می‌‌شوند و گرانی آن نسبت به دیگر ارزها به‌‌ ضرر خریدارهایی خواهد بود که ارزهای دیگری در دست دارند. گفته می‌‌شود فدرال رزرو آمریکا در جلسه چهارشنبه این هفته رشد ۵/ ۰درصدی نرخ بهره را تصویب خواهد کرد که مانع دیگری برای قیمت نفت خواهد بود. حتی برخی رشد ۷۵/ ۰درصدی هم پیش‌‌بینی می‌‌کنند که بیش از سناریوی قبلی بر قیمت کامودیتی‌‌ها اثر منفی خواهد داشت.

علاوه بر این، افزایش‌‌های پی‌‌در‌‌پی نرخ بهره در آمریکا و اروپا خطر فرو بردن اقتصاد به رکود را هم دارد که در این صورت نیز تقاضای نفت کاهش خواهد یافت و سیگنالی نزولی برای قیمت‌‌هاست. بازار نفت در روز آغازین هفته به‌‌دلیل این نگرانی‌‌ها و همین‌‌طور شیوع مجدد کووید-۱۹ در پکن که امیدها برای بازگشت سریع تقاضای سوخت را نقش بر آب کرد، افت نسبتا سنگینی را تجربه کرد. بر این اساس، بهای برنت ساعت ۱۶:۴۰ به وقت تهران، با ۸/ ۱دلار افت معادل ۱۴۸/ ۱درصد به ۲۱/ ۱۲۰دلار بر بشکه رسید. وست تگزاس اینترمدییت هم با تقریبا همین حجم افت، ۷۵/ ۱۱۸دلار بر بشکه معامله می‌‌شد.

مقامات چینی یکشنبه از گسترش «وحشیانه» ویروس کرونا در پایتخت این کشور خبر دادند و اعلام کردند می‌‌خواهند تا چهارشنبه به‌‌صورت گسترده اقدام به انجام تست‌‌های کووید در پکن کنند. نگرانی‌‌ها در مورد افزایش‌‌های بیشتر نرخ بهره پس از آنکه داده‌‌های تورم آمریکا در روز جمعه نشان از رشد آن داشت، بر بازارهای مالی جهان فشار وارد کرد. استفن اینز از مدیریت دارایی SPI در یک یادداشت گفت: «دلار قوی‌‌تر و هراس از رکود تورمی نشان داد که عوامل صعودی بازار را خنثی می‌‌کند.» او ادامه داد: «چین همچنان ریسک نزولی قابل‌‌توجهی است، اما بیشتر (تحلیلگران) به‌‌رغم پتانسیل قرنطینه جدید در هفته‌‌های پیش‌‌رو و اینکه تقاضای فعلی از وضعیت نرمال فاصله دارد، عادی شدن تدریجی تقاضا در چین را عامل مثبت قوی برای بازار می‌‌بینند.» هر دو شاخص مهم بازار نفت هفته گذشته بیش از یک درصد افزایش یافتند زیرا تقاضا در آمریکا تقویت شد.

چرا قیمت نفت در بلندمدت صعودی خواهد بود؟

ممکن است وال استریت مرتبا در مورد رکود در سال آینده حرف بزند، اما در بازار انرژی داستان متفاوت است. بسیاری از بازرگانان، سیاست‌‌گذاران و تحلیلگران تقاضای نفت را در سال ۲۰۲۳ افزایشی می‌‌بینند و معتقدند عرضه برای رساندن خود به تقاضا در تقلا خواهد بود. به گزارش بلومبرگ به قلم خاویر بلاس، مقامات غربی در خلوت نگران این هستند که بهای برنت از حدود ۱۲۰دلار فعلی به‌‌زودی به ۱۵۰دلار بر بشکه برسد. برخی می‌ترسند نفت بیشتر هم بالا رود و بعضی حتی فکر می‌‌کنند تا پایان سال قیمت نفت به ۱۷۵ و ۱۸۰دلار بر بشکه خواهد رسید که تقاضای فشرده‌‌شده پساکرونایی و تحریم‌‌های اروپا علیه روسیه از عوامل اصلی آن خواهند بود. شوک، امسال پایان نمی‌‌یابد. همزمان با هراس‌‌های گسترده از یک جهش قیمت نفت در تابستان امسال، توفانی دیگر در افق در حال شکل‌‌گیری است: شوک نفتی در سال ۲۰۲۲ پایان نخواهد یافت. تقریبا قطعی است که شوک به سال آینده نیز تسری می‌‌یابد.

در‌‌حالی‌‌که بسیاری از افراد منتظر پیش‌‌بینی آژانس بین‌‌المللی انرژی از وضعیت نفت در سال ۲۰۲۳ هستند که چهارشنبه منتشر می‌‌شود، مراکز تجارت کالایی، شرکت‌‌های نفتی، کشورهای اوپکی و مصرف‌‌کنندگان پیش از این ارقام خود را اعلام کرده‌‌اند. اجماع این نظرها برای تقاضای نفت در ۲۰۲۳ بین رشد یک‌‌‌‌میلیون بشکه در روز تا ۵/ ۲میلیون بشکه تفاوت دارد. آژانس گفته احتمالا تقاضا در سال ۲۰۲۲، ۸/ ۱میلیون بشکه رشد کند و به ۱۰۰میلیون بشکه در روز برسد. به‌‌طور معمول هر رشد بالای یک میلیون بشکه در روز در تقاضای سالانه نفت کاملا قوی محسوب می‌‌شود. وضعیت سمت عرضه هم چندان بهتر نیست. معامله‌‌گران نفت انتظار دارند در بهترین حالت روسیه با کاهش ۱۰درصدی نسبت به عرضه پیش از جنگ، به سطح تولید ۱۰میلیون‌‌بشکه‌‌ای خود ادامه دهد. اما برخی معتقدند تولید این کشور ممکن است یک یا ۵/ ۱میلیون بشکه دیگر هم ریزش کند. محمد بارکیندو، دبیرکل اوپک نیز هفته گذشته گفت که به ‌‌غیر از دو سه کشور، بقیه اعضای این سازمان به حداکثر تولید رسیده‌‌اند. اوپک‌‌پلاس که سال را با ظرفیت مازاد تولید خوبی آغاز کرده بود، حالا به مرز اتمام آن نزدیک می‌‌شود.

نتیجه این می‌‌شود که انبارهای نفتی برای سومین سال متوالی در ۲۰۲۳ کاهش خواهد یافت. تا اینجای سال، دولت‌‌های غربی تاثیر عرضه کاهنده را با آزادسازی نفت از ذخایر استراتژیک التیام داده‌‌اند. بدون اقدام دیگری، آزادسازی‌‌های اضطراری تا نوامبر پایان می‌‌پذیرند و بزرگ‌‌ترین سپر بازار برداشته می‌‌شود. ظرفیت مازاد تولید در بخش پالایشی هم در عمل تمام شده است. اختلاف قیمت نفت و فرآورده (crack spread) که از سال ۱۹۸۵ تا ۲۰۲۱ به‌‌ طور متوسط ۵/ ۱۰دلار بوده است، هفته گذشته به رکورد تاریخی نزدیک به ۶۱دلار رسید. از آنجایی که پالایشگاه‌‌های جدید کمی در ۱۸ ماه آینده وارد مدار می‌‌شوند، حاشیه سودهای بسیار بالا ممکن است تا پایان سال و در سال جدید باقی بمانند.

واگرایی شوک نفتی فعلی از سال ۲۰۰۸

چشم‌‌انداز سال ۲۰۲۳ با علامت سوال‌‌های بزرگی همراه است و بیشتر آنها به تصمیمات دولت‌‌ها مربوط است. هرکدام از آنها می‌‌تواند عرضه و تقاضا را در بین یک تا ۵/ ۱میلیون بشکه تغییر دهند که برای حرکت قابل‌‌ملاحظه قیمت‌‌ها کافی است. مهم‌ترین آنها طول دوره تحریم نفت روسیه است که خود به جنگ در اوکراین پیوند خورده است. دیگر نقاط ابهام شامل سیاست کووید-صفر چین، تحریم‌‌های غربی علیه ایران و ونزوئلا و آزادسازی نفت از ذخایر استراتژیک است. شوک‌‌های نفتی معمولا با اوج‌‌های قیمتی به ‌‌یاد سپرده می‌‌شوند. اما این فقط نیمی از مساله است؛ نیمه دیگر طول دوره شوک است. اینجاست که پیش‌‌بینی سال ۲۰۲۳ بیشترین اهمیت را پیدا می‌‌کند. آخرین جهش قیمت نفت کوتاه بود. پس از افزایش قیمت نفت در کل سال ۲۰۰۷ و اوایل سال ۲۰۰۸، رالی قیمتی در ماه مه این سال سریع‌‌تر شد و بهای آن به بالای

۱۲۰ دلار بر بشکه رسید. در جولای قیمت نفت به ۵/ ۱۴۷دلار بر بشکه به‌‌عنوان سطح اوج تاریخی رسید، اما اوایل سپتامبر بهای نفت به زیر ۱۰۰ دلار ریزش کرد. برنت پایان سال ۲۰۰۸ با قیمت پایین ۴۰دلار معامله می‌‌شد. تاکنون رالی قیمت نفت سال ۲۰۲۲-۲۰۲۱ کاملا شبیه روند سال‌‌های ۲۰۰۸-۲۰۰۷ بوده است. به‌‌طرز ترسناکی نمودارهای آنها با هم منطبق است. اما این تفکر که قیمت نفت همان راه ۱۴ سال پیش را خواهد رفت، اشتباه است. قیمت نفت قرار نیست سقوط کند. بهتر است مقایسه با دوره ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ صورت گیرد؛ یعنی دوره‌‌ای که قیمت نفت هرگز رکورد سال ۲۰۰۸ را به خود ندید، اما بدون وقفه برای بیش از ۴۰ ماه بالای سطح ۱۰۰دلاری باقی ماند. برنت در سال جاری متوسطی برابر با ۱۰۳دلار داشته که بالاتر از متوسط ۵/ ۹۸دلار سال ۲۰۰۸ بوده است. در شش ماه آینده نیز ممکن است قیمت‌‌های بالاتری ببیند. با این حال، نکته مهم‌‌تر اینکه قیمت‌‌های بالا تا کی باقی می‌‌مانند. فعلا، پایانی برای آن در افق دیده نمی‌‌شود.