سرگیجه نفتی بایدن در ریاض

فایننشال‌تایمز در تحلیلی درباره سفر جو بایدن به عربستان‌سعودی عنوان کرده که دوراهی که آمریکا در پی تحقق آنها برای پایین آوردن قیمت نفت است، با اما و اگرهای فراوانی همراه است و حتی برخی آن را «ماموریت غیرممکن» می‌‌‌دانند. اغلب تحلیلگران، امید آمریکا برای متقاعد کردن سعودی‌‌‌ها و کشورهای اوپکی به‌منظور افزایش بیشتر عرضه را واهی می‌‌‌دانند؛ چراکه این کشور همین حالا هم تقریبا در بالاترین سطح خود نفت تولید می‌کند و برای دوماه آینده هم متعهد به رشد آن شده است. بنابراین، در کوتاه‌مدت توان چندانی برای افزایش تولید وجود ندارد و میزانی از مازاد عرضه هم باید برای مواقعی که اختلال جدی ایجاد شود، باقی می‌ماند. از سوی دیگر، آمریکا قصد دارد با اعمال سقف قیمتی بر نفت روسیه، هم درآمد این کشور را که صرف جنگ با اوکراین می‌شود پایین بیاورد و هم تاثیر صعودی تحریم بیمه تانکرهای حامل نفت روسیه بر بهای طلای سیاه را خنثی کند. اگرچه بعضی از تحلیلگران فکر می‌کنند این اقدام می‌تواند اثرگذاری مورد نظر را داشته باشد، اغلب کارشناسان بر این باورند که این امر مستلزم راضی کردن همه مشتریان نفت روسیه از جمله چین، هند و ترکیه است که بعید است آنها به اجرای این طرح راضی شوند. ضمن اینکه احتمال واکنش کرملین و رسیدن بهای نفت به سطح بی‌‌‌سابقه بالا نیز وجود دارد.

سفر بایدن به عربستان
جو بایدن جمعه با طرحی دوگانه برای پایین آوردن قیمت نفت وارد عربستان‌سعودی شد. این طرح همزمان با تلاش برای تنبیه ولادیمیر پوتین، می‌‌‌خواهد اولا ریاض را راضی به استخراج نفت بیشتر و عرضه آن مخصوصا به اروپا کند و در وهله دوم، سقف قیمتی برای نفت صادراتی روسیه بگذارد. مدیران نفتی و تحلیلگران بازار می‌‌‌گویند، هر دو بخش این برنامه با دشواری‌‌‌های زیادی همراه خواهد بود و امکان اینکه موجب نتیجه معکوس شود نیز از طریق تصمیم روسیه برای قطع جریان صادرات انرژی و افزایش قیمت‌ها وجود دارد. بیل فارن‌پرایس، مدیر موسسه مشاوره‌‌‌ای انوروس به فایننشال‌تایمز گفت: «این امر ماموریت غیرممکن به‌‌‌نظر می‌‌‌رسد.» او افزود که اعضای حوزه خلیج‌فارس اوپک «ممکن است پیش از این به حداکثر توان تولید خود رسیده باشند»، در حالی که سقف قیمتی نیز «بازی پرخطری» خواهد بود.

بهای نفت در روزهای اخیر با ترس از رکود جهانی اقتصاد به زیر ۱۰۰دلار بر بشکه تنزل کرده؛ اما کاخ‌سفید همچنان نگران است که ممنوعیت بیمه کشتی‌‌‌هایی که نفت روسیه را حمل می‌کنند، هزینه سوخت را مجددا بالا ببرد؛ مخصوصا اینکه دموکرات‌‌‌ها از قبل شانس نه‌‌‌چندان بالایی در انتخابات میان‌دوره‌‌‌ای نوامبر دارند. به گفته هلیما کرافت، تحلیلگر پیشین CIA و رئیس فعلی استراتژی کالایی در «آربی‌‌‌سی کپیتال مارکتس»، «بحران انرژی بدون‌شک شتاب‌‌‌دهنده الزامی سفر رئیس‌جمهور آمریکا در روز جمعه بوده است.»

امید واهی به افزایش سریع‌تر تولید
این نخستین دیدار بایدن با محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان‌سعودی پس از وعده حدود دوسال قبل او مبنی بر تبدیل این پادشاهی به کشور «منفور» به‌‌‌دلیل قتل جمال خاشقجی روزنامه‌‌‌نگار است؛ اما افرادی که با شیوه تفکر عربستان آشنا هستند، می‌‌‌گویند که بایدن ممکن است با دستاورد کمتری نسبت به امیدهایش از این کشور خارج شود. تولید عربستان به ۱۱میلیون بشکه در روز نزدیک شده که بیش از ۱۰‌درصد عرضه جهانی است و این کشور پیش از این هم با افزایش بیشتر عرضه طی دوماه آینده موافقت کرده بود. تحلیلگران می‌‌‌گویند از ظرفیت تولید رسمی این کشور حدود یک‌میلیون بشکه در روز باقی می‌‌‌ماند که عربستان اکراه دارد همه آن را استفاده کند. کریستین ملک، در جی‌‌‌پی‌مورگان در این باره اظهار کرد: «مهم‌ترین دلیل برای حفظ مازاد عرضه، نگرانی درباره اختلال تولید در مکان‌‌‌های دیگر است.» او افزود که افزایش بیشتر تولید سعودی به کاهش خطرناک کل مازاد عرضه اوپک منجر خواهد شد که بازار را به وحشت خواهد انداخت.

اواخر ماه گذشته میلادی (ژوئن) امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه وقتی در حاشیه نشست جی۷ بود و توجهی به دوربین خبرگزاری رویترز نداشت، به بایدن اطلاع داد که محمد بن‌زاید، حاکم امارات به او گفته که تولید امارات در حداکثر توان قرار دارد و ظرفیت تولید عربستان هم در کوتاه‌مدت محدود است. فارن‌پرایس می‌‌‌گوید: «اگر بایدن به این امید به ریاض سفر کرده که فورا تولید نفت سعودی را بالا ببرد، ناامید خواهد شد.» رئیس‌جمهور آمریکا همچنین احتمالا از عربستان بخواهد محموله‌‌‌های نفت بیشتری به اروپا برای جایگزینی نفت روسیه بفرستد. این امر به اجرای سقف قیمتی بر نفت روسیه کمک خواهد کرد.

لابی برای سقف قیمتی نفت روسیه
گروه ۷ ماه گذشته تصمیم گرفت ایده سقف قیمتی را بررسی کند که می‌‌‌تواند همزمان با برنامه اتحادیه اروپا برای توقف بیمه کشتی‌‌‌های حامل نفت روسیه از آغاز دسامبر پیش برود. واردکنندگانی که می‌‌‌خواهند به خرید نفت روسیه ادامه دهند، می‌‌‌توانند در صورت دریافت این محموله‌‌‌ها با قیمتی کمتر از تحریم معاف شوند. بایدن این ایده را چهارشنبه نیز اعلام و ادعا کرد که می‌‌‌تواند هزینه سوخت را پایین بیاورد. بایدن، پوتین را مقصر افزایش قیمت‌های انرژی می‌‌‌داند. برخی ناظران مانند کریگ کندی که کارشناس نفت روسیه در مرکز دیویس هاروارد است، معتقدند که فشارها بر مسکو بالاخره کارساز خواهند شد. او گفته که وقتی ممنوعیت بیمه توسط اروپایی‌‌‌ها آغاز شود، روسیه در موقعیت ضعیفی قرار خواهد گرفت؛ مخصوصا اگر بریتانیا هم مطابق انتظار به این تحریم‌‌‌ها بپیوندد و بیمه لیویدز لندن را قطع کند.

کندی گفت: «اگر حجم عظیم صادرات نفت روسیه را با زمان طولانی کشتیرانی به چین و هند ترکیب کنید، روسیه برای تامین تانکرهای کافی برای حفظ چیزی نزدیک به سطح صادرات فعلی پس از اجرایی شدن تحریم‌‌‌های بیمه با مشکل مواجه خواهد شد.» کندی افزود که در مواجهه با چنین اصطکاکی در صادرات، مسکو با گزینه آسیب‌‌‌زای تعطیل کردن میادین نفتی خود و آسیب‌رساندن به ظرفیت تولید بلندمدت آنها مواجه خواهد شد. دیگر تحلیلگران و مدیران صنعتی و همچنین برخی متخصصان حوزه انرژی در دولت بایدن به تاثیرگذاری این طرح به دیده تردید می‌‌‌نگرند. آنها می‌‌‌گویند این کار باعث ایجاد اختلال در بازار خواهد شد و اعمال آن غیرممکن است. این کار همچنین دودستگی میان خریداران را به‌‌‌وجود می‌‌‌آورد. علاوه بر این، یک مدیر صنعت نفت خاطرنشان کرد که اگر قیمت نفت به روند نزولی خود ادامه دهد، دیگر سقف قیمتی تنبیهی کوچک‌تر برای مسکو خواهد بود.

این توافق همچنین باید توسط چین و هند به‌‌‌عنوان بزرگ‌ترین واردکنندگان نفت روسیه پذیرفته شود که به‌نظر اکراه دارند شرایط آمریکا بر روابط انرژی خود با مسکو را بپذیرند. آمریتا سن از انرژی اسپکتس در این باره گفت: «بیشتر یا همه خریداران نفت روسیه باید برای اینکه سقف قیمتی به‌‌‌طور موثری درآمد روسیه را کاهش دهد، همکاری کنند... اما چین و حتی هند و ترکیه بعید است موافقت کنند.»

اد مورس، رئیس پژوهش کالایی سیتی نیز گفته که بدون چین و هند برنامه سقف قیمتی به خریداران اروپایی محدود می‌شود که می‌‌‌توان گفت بر یک‌‌‌سوم نفت روسیه تاثیر خواهد گذاشت. او همچنین گفت که ردیابی محموله‌‌‌های نفتی روسیه دشوار خواهد بود. مورس همچنین افزود: «گیج‌‌‌کننده است که چطور می‌خواهید بر چیزی که واسطه‌‌‌هایش را کنترل نمی‌‌‌کنید، سقف قیمتی بگذارید.» تحلیلگران می‌‌‌گویند سیاستگذاران غربی باید همچنین انتظار مقابله‌‌‌به‌‌‌مثل روسیه را داشته باشند. این امر می‌‌‌تواند شامل امتناع روسیه از بازگشایی خط لوله گازی «نورد استریم یک» به آلمان باشد که اخیرا به دلیل تعمیرات بسته شده است. روسیه همچنین عرضه از طریق یک خط لوله از قزاقستان را متوقف کرده است. جی‌‌‌پی‌‌‌مورگان می‌‌‌گوید در سناریوی رادیکالی که تحت آن روسیه تمام صادرات نفت خود را متوقف کند، قیمت نفت می‌‌‌تواند تا ۳۸۰دلار بر بشکه هم بالا رود؛ یعنی بیش از دوبرابر سطح تاریخی سال ۲۰۰۸. کوین بوک در موسسه مشاوره‌‌‌ای «ClearView Energy Partners» می‌‌‌گوید: «ایده اینکه ما به دور دنیا برویم تا جریان درآمدی کرملین را که بسیار برایش اهمیت دارد، بدون واکنش کرملین قطع کنیم، می‌‌‌تواند تفکر جادویی خطرناکی باشد.»