یک کارشناس بازارهای مالی می گوید: ما کشوری نفت‌خیز هستیم که همواره درآمدهای جاری و بودجه کشور را بر اساس میزان فروش نفت تعریف کرده‌ایم؛ اما درآمدهای نفتی نمی‌تواند نقطه قابل اتکایی برای بودجه‌بندی باشد.
میثم رادپور در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه اقتصاد کلان و بودجه گروه اقتصاد خبرگزاری آنا اظهار کرد: ما کشوری نفت‌خیز هستیم که همواره درآمدهای جاری و بودجه کشور را بر اساس میزان فروش نفت پیش‌بینی و تعریف کرده‌ایم. به طور کلی وابستگی طولانی‌مدت به این درآمدها داشتیم. از این جهت هر زمان با هر تحولی چه سیاسی مانند تحریم و چه غیرسیاسی مانند کرونا و نوسان در فروش و قیمت نفت سبب دغدغه برای تأمین درآمد برای کشور می‌شد. در حال حاضر با توجه به اتفاقات مختلف، درآمدهای نفتی نمی‌تواند نقطه قابل اتکایی برای بودجه‌بندی باشد.
وی افزود: در این شرایط حتی کشورهای نفت‌خیز نیز به این جمع‌بندی رسیده‌اند که باید در غیاب و یا کاهش درآمدهای نفتی درآمدهای جایگزین دیگری داشته باشند تا این نوسانات به کشورها آسیب نزند. برای این منظور مالیات یکی از بهترین روش‌ها برای کسب درآمد محسوب می‌شود و در حال حاضر بیشتر کشورها بیشتر درآمدشان از راه مالیات‌ستانی عادلانه تأمین می‌شود.
کارشناس بازارهای مالی بیان کرد: در کشور ما نیز پیش از این همه اتکا به درآمدهای نفتی بود؛ اما اکنون با برخی اتفاقات تصمیم گرفتیم تا مالیات را به عنوان یک درآمد پایدار و ثابت جدی بگیریم. به طور کلی به هر دلیلی درآمدهای نفتی پایدار نیست و بودجه کشور نیز هرساله بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود، در کشوری مانند ایران که تورم جزو لاینفک اقتصاد است، اگر بودجه از درآمد و محل پایداری تأمین نشود، با کسری بودجه و در نهایت ابرتورم مواجه می‌شویم.
رادپور عنوان کرد: در اکثر کشورها مالیات به صورت هوشمند محاسبه و اخذ می‌شود و عوامل انسانی در این مسیر نقشی ندارند، به همین دلیل فرار مالیاتی نیز کم است. اگر هزینه‌هایی که فرار مالیاتی به اقتصاد تحمیل می‌کند، جدی گرفته نشود، قانون مالیات‌ها هیچ ضمانت اجرایی نخواهد داشت. اگر نظام مالیاتی هوشمند نباشد، سازمان کسب و کار به صورت کلی با ترفندهای حسابداری اظهارنامه‌ها را دستکاری کرده و مالیات کمتری پرداخت می کنند و این به یک روال تبدیل می‌شود.
وی توضیح داد: حتی اگر قانون هم باشد، باز هم بدون این سیستم هوشمند ضمانت اجرایی ندارد. یعنی وقتی سیستم نتواند مودی و درآمدها را شناسایی کند، چگونه می‌تواند مالیات اخذ کند؟ بنابراین بدون سیستم هوشمند با وجود قانون، راه بزرگی برای فرار مالیاتی باز شده است.
این کارشناس اقتصادی متذکر شد: در همه جای دنیا بدنه دولت‌ها بزرگ است. اینکه به دنبال کوچک‌کردن دولت هستیم راه حل اصلاح ساختار اقتصادی نیست. در آلمان و امریکا دولت‌ها بزرگ و در همه جا حضور دارند؛ اما بخش خصوصی قدرتمند است و دولت فقط نظارت دارد. پس کسب درآمد از این راه بی‌فایده است. بنابراین دولت‌ها به سمت درآمد دیگری یعنی مالیات می‌روند، چیزی که در کشور ما همیشه مورد غفلت بوده است. تنها راه دریافت مالیات عادلانه ایجاد یک سیستم هوشمند و شناسایی مودیان است.
رادپور ادامه داد: وقتی نظام اقتصادی و مالیات‌ستانی هوشمند نباشد، روش چانه‌زنی برای مالیات‌ها فراهم و ممیزها به صورت سلیقه‌ای عمل می‌کنند. در نهایت با حجمی از فساد و رانت مواجه می‌شویم که به نوعی بی‌عدالتی و فاصله نیز دامن می‌زند. در عین حال چنین سامانه‌هایی باید این قابلیت را داشته باشند که از کسب و کارهایی که ورشکست شده‌اند و یا درآمد نداشته‌اند، حمایت کرده و مالیاتی دریافت نکنند. در آلمان از کسب و کارهای ورشکسته مالیات نمی‌گیرند و یا اگر اخذ شده به مودی بازگردانده می‌شود.
وی تأکید کرد: باید مسئله درآمدهای مالیاتی جدی گرفته شود و به یک روال و فرهنگ تبدیل شود. این سامانه سبب کاهش ریسک در کسب و کارها می‌شود. یعنی یک مودی می‌تواند با توجه به این سامانه مالیات یکسال خود را تقریبی تخمین بزند و به راحتی برنامه‌ریزی کند و دیگر نگران اینکه قرار است چه‌قدر مالیات بدهد، نیست.
کارشناس بازارهای مالی یادآور شد: از سوی دیگر باید دستگاه‌های تقنینی قوانین را کمتر تغییر داده و یا به آن ماده تبصره اضافه کنند، این روند ایجاد کسب و کار را با مشکل مواجه می‌کند.