غولهای نفتی دولتی چین روز جمعه در اطلاعیه‌ای اعلام کردند عرضه سهام خود در بورس نیویورک را متوقف می‌کنند. این اقدام در بحبوحه اختلافات روزافزون پکن و واشنگتن بر سر نحوه حسابرسی شرکت‌های چینی صورت گرفته و روشن است چین نمی‌خواهد آمریکایی‌ها به اطلاعات حساس این شرکت‌ها دسترسی پیدا کنند.
با توجه به بیانیه شرکت پتروچاینا و اظهارات طرف‌های چینی، به نظر می‌رسد این اختلاف قدیمی دلیل اصلی انجام این اقدام در برهه زمانی کنونی نبوده است یا آن‌گونه که تحلیلگران می‌گویند، دست‌کم چین ترجیح می‌دهد این‌گونه به نظر نیاید و آن را بیشتر به سفر نانسی پلوسی به تایوان نسبت دهد. با این حال، تنش و مرزبندی روزافزون چین و ایالات متحده در بازار نفت کاملا روشن است و این اقدام تنها می‌تواند سیگنالی از چنین مساله‌ای باشد. چین مدت‌هاست که در حال تغییر توازن در بازار تجاری نفت خود است و بیشتر به سمت کشورهایی متمایل شده که حتی در صورت درگیری با تایوان، به تحریم‌های احتمالی غرب توجهی نداشته باشند تا امنیت انرژی چین به خطر نیفتد. همچنین از سوی دیگر، چینی‌ها با همکاری این کشورها و در راس آنها ایران، روسیه، ونزوئلا و عربستان سعودی خواهان تضعیف هژمونی دلار آمریکا از طریق حذف کردن پترودلار از معاملات نفتی است.
غولهای نفتی چین از بورس نیویورک می‌روند
غولهای نفتی دولتی چین، پتروچاینا (PetroChina)، سینوپک (Sinopec) و یک شرکت تابعه سینوپک به نام سینوپک شانگهای پتروکمیکال (Sinopec Shanghai Petrochemical) روز جمعه با انتشار بیانیه‌هایی اعلام کردند به همراه دو شرکت دولتی چینی دیگر از بازار سهام نیویورک (NYSE) خارج خواهند شد. دو شرکت دیگری که از قصد خود برای خروج از بورس نیویورک گفته‌اند، شرکت‌های بیمه عمر چین (China Life Insurance) و شرکت ملی آلومینیوم چین (Chalco) هستند. همه این شرکت‌ها گفته‌اند در ماه جاری میلادی برای حذف سهام سپرده‌گذاری آمریکایی (ADS) خود اقدام خواهند کرد و تمرکز اصلی خود را بر بازارهای سهام هنگ‌کنگ و سرزمین اصلی چین خواهند گذاشت. این اقدام در بحبوحه مذاکرات طولانی‌مدت میان چین و تنظیم‌کنندگان مالی ایالات متحده درباره قوانین حسابرسی صورت گرفته است. همچنین در روزهای اخیر تنش میان ایالات متحده آمریکا و چین به سطح بی‌سابقه‌ای در دهه‌های اخیر رسیده و این تنش‌ها، دستاورد سفر هفته گذشته نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان ایالات متحده به تایوان است.
شرکت پتروچاینا در بیانیه خود گفته است در روز جمعه بازار سهام نیویورک را از تصمیم خود مطلع ساخته و در حدود تاریخ ۲۹ اوت (۷ شهریور) برای حذف آگهی‌های تبلیغاتی خود از فهرست شرکت‌های بورس نیویورک، از کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا درخواست خواهد کرد. پتروچاینا در توضیح دلایل این تصمیم گفته است بار اداری قابل‌توجه انجام تعهدات افشا که برای حفظ عرضه در بورس نیویورک ضروری است، یکی از دلایل این اقدام است. پتروچاینا به تفاوت‌هایی که در قوانین نظارتی بازارهای مختلفی که سهام این شرکت در آن عرضه شده، اشاره کرد و گفت هر ۳ شرکت بخش انرژی آنها، سهام خود در بازارهای هنگ‌کنگ و شانگهای را حفظ خواهند کرد.
یکی از مقامات کمیسیون بورس و اوراق بهادار چین (CSRC) درباره این اقدام گفت: «طبق اعلامیه‌های این شرکت‌ها، آنها از زمانی که سهام خود را در بازارهای آمریکا عرضه کرده‌اند، قوانین و مقررات مربوطه ایالات متحده را کاملا رعایت کرده‌اند و تصمیم خروج از بازار سهام نیویورک را به دلیل ملاحظات تجاری اتخاذ کرده است.» پکن و واشنگتن مدت‌هاست در حال مذاکره برای حل‌و‌فصل اختلافات مرتبط با حسابرسی طولانی‌مدتی هستند که ممکن است باعث شود شرکت‌های چینی در صورت رعایت نکردن قوانین آمریکا، از عرضه سهام خود در ایالات متحده منع شوند. واشنگتن مدت‌هاست خواستار دسترسی کامل به همه اطلاعات شرکت‌های چینی لیست‌شده در بازارهای آمریکا بوده است؛ اما پکن به دلیل نگرانی‌های مرتبط با امنیت ملی، بازرسی خارجی از اسناد حسابرسی‌ای را که نزد شرکت‌های حسابداری محلی قرار دارند ممنوع کرده است.
با این حال، نکته جالب این است که در بیانیه هیچکدام از این شرکت‌ها به اختلافات بر سر مساله حسابرسی اشاره‌ای نشده است. ایالات متحده یک دهه است که با چین بر سر بحث حسابرسی و بازرسی از شرکت‌های این کشور با پکن اختلاف دارد و در ماه دسامبر، با نهایی شدن قانون شرکت‌های خارجی پاسخگو توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا به اوج خود رسید و ۲۷۳ شرکت چینی با ارزش بازاری ۳/ ۱تریلیون دلاری را در معرض خطر قرار داده است. با این حال، پتروچاینا، سینوپک و شرکت تابعه‌اش، هر کدام بخش بسیاری کوچکی از سهام خود را در بازار سهام نیویورک عرضه کرده‌اند و این خروج نه به آنها ضربه‌ای جدی وارد می‌کند و نه ضرری برای بورس نیویورک دارد. بسیاری از تحلیلگران معتقدند چین شرکت‌های بزرگ انرژی دولتی خود را از بازار سهام نیویورک خارج کرده تا اطلاعات حساسی به دست آمریکایی‌ها نیافتد. با‌این‌حال، تحلیلگران جفریز، شرکت حقوقی یواندا و مدیران اجرایی شرکت مشاوره کرین فاندز معتقدند این اقدام چین در میانه تنش‌ها، نشانه بدی است.
پکن به‌دنبال بر هم زدن موازنه در بازار نفت
در چنین شرایطی، بالا گرفتن تنش‌ها میان چین و آمریکا می‌تواند اثر جانبی بالایی در بخش انرژی جهانی و بالاخص نفت داشته باشد. طبق داده‌های اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده، چینی‌ها در ماه مه کمتر از ۵۰۰هزار بشکه در روز از آمریکا نفت وارد کرده‌اند، درحالی‌که این رقم در ماه نوامبر سال ۲۰۲۱ حدود ۷۶۵هزار بشکه در روز بوده است. الگوی مشخصی در خرید نفت آمریکایی از سوی چین وجود دارد که با بالاگرفتن تنش‌های ژئوپلیتیک و دیپلماتیک، خرید نفت از آمریکا را کاهش می‌دهد. با‌این‌حال، امسال قرار است رئیسجمهور و رهبر حزب کمونیست چین برای یک دوره دیگر انتخاب شود و در کنگره سراسری که برگزار خواهد شد، یکی از اولویت‌های اصلی پکن، یعنی ایجاد امنیت انرژی در دستور کار قرار دارد.
چین که بزرگ‌ترین خریدار نفت جهان است، با تقویت روابط با کشورهای تولیدکننده نفت خاورمیانه مانند عربستان سعودی، عراق و امارات متحده عربی از یک سو و افزایش خرید نفت از تولیدکنندگان آمریکای جنوبی مانند برزیل و کلمبیا به‌دنبال تضمین جریان نفت وارداتی خود است. با افزودن ایران، روسیه، ونزوئلا و کشورهای آفریقایی چون نیجریه و آنگولا به این جمع، چین مطمئن خواهد بود در صورت درگیری نظامی در تنگه تایوان و تحریم‌های غربی که بی‌تردید بخش انرژی را هدف خواهد گرفت، با مشکلی در تامین انرژی و بالاخص نفت خود مواجه نشود.
سفر هفته آینده شی‌جینگ‌پنگ، رئیسجمهور چین به عربستان سعودی نیز در همین راستا خواهد بود. رهبر کمونیست چین نخستین سفر خارجی خود پس از همه‌گیری کووید را به ریاض انجام می‌دهد، جایی که قرار است از او استقبال عظیمی شود. پکن با استفاده از روابط رو به زوال عربستان و آمریکا و همچنین خروج آمریکا از منطقه که به ایجاد یک خلا منجر شده، می‌خواهد روابط انرژی خود با عربستان را گسترش دهد. چین بزرگ‌ترین مشتری نفت سعودی است و ریاض نیز تا پیش از جنگ اوکراین، بزرگ‌ترین تامین‌کننده نفت پکن بود که حالا روسیه جای این کشور را گرفته است. به گزارش گاردین، رئیسجمهور چین در این سفر به دنبال تقویت روابط نفتی دو کشور و تضمین جریان آزاد نفت ریاض به پکن است؛ امری که مورد علاقه طرفین است.
در حالی که بایدن در متقاعد کردن بن‌سلمان برای افزایش عرضه نفت خام ناکام ماند، بسیار بعید است که محمد بن‌سلمان به سینه شی‌جینگ پنگ دست رد بزند. همچنین ریاض و پکن در گذشته بر سر تجارت نفت با یوان به توافقاتی دست یافته‌اند؛ کاری که چین در رابطه با روسیه نیز انجام می‌دهد و بسیاری از کشورهای دیگر را هم به انجام این کار تشویق کرده است. تغییر معاملات نفت از پایه دلاری آمریکا به سایر ارزها، نشان می‌دهد چین با متحدان تازه‌اش در خاورمیانه و روسیه تحت هدایت پوتین، هژمونی جهانی دلار آمریکا را هدف قرار داده است که در صورت جنگ در تایوان و دخالت آمریکا، بی‌تردید این جنگ شدیدتر خواهد شد و می‌تواند پایان‌دهنده عصر پترودلار و تغییر موازنه قدرت در بازار نفت باشد. همچنین باید توجه داشت شرکت‌های آمریکایی در حوزه انرژی و استخراج نفت و گاز چین سرمایه‌گذاری‌هایی انجام داده‌اند که بالاگرفتن تنش‌ها می‌تواند به اخراج یا خروج داوطلبانه آنها از پروژه‌های چینی منجر شود؛ امری که با گسترش روابط انرژی میان کشورهایی چون روسیه، عربستان سعودی و امارات با چین، احتمالا نتواند برای پکن مشکل‌ساز شود و غولهای انرژی این کشورها به‌راحتی می‌توانند جای خالی اکسون موبیل و شورون را در پروژه‌های خود پر کنند.