افزایش ۴۰ درصدی حجم صادرات نفت خام و رشد ۵/۳ برابری میعانات گازی با شروع به کار دولت سیزدهم ارزآوری قابل توجهی نسبت به سال‌های قبل از آن برای کشور داشت. اما چرا مردم این افزایش صادرات نفت و درآمدهای ارزی را حس نکردند؟
افزایش ۴۰ درصدی حجم صادرات نفت خام و رشد ۵/۳ برابری میعانات گازی با شروع به کار دولت سیزدهم در شرایط تحریم مطلق نفتی، ارزآوری قابل توجهی نسبت به سال‌های قبل از آن برای کشور داشت. اما چرا مردم این افزایش صادرات نفت و درآمدهای ارزی را حس نکردند؟
وزیر نفت در این خصوص توضیح می‌‌دهد: «من در سازمان برنامه و بودجه گزارشی را دیدم که بر مبنای آن در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ بالاترین میزان تخصیص مالی به پروژه‌های عمرانی رقم خورده است. چطور می‌تواند این تخصیص انجام شود؟ از کجا باید منابع آن تأمین شود؟ غیر از این است که یک بخشی از اینها از درآمدهای حاصل از فروش نفت، گاز و میعانات گازی ما بوده است.»
جواد اوجی ادامه می‌‌دهد: «تنها افزایش درآمدهای نفتی نبود. این را هم متذکر شوم که در سال ۱۴۰۰ صادرات گازمان هم از نظر حجمی افزایش یافت. مستحضرید که در تبصره یک قانون بودجه، هم نفت است و هم خالص گاز صادراتی. الحمدلله صادرات گازمان در سال گذشته هم از نظر حجمی افزایش پیدا کرد و هم وصول درآمدهای آن بیشتر شد. علاوه بر مباحث کمیت و درآمد صادرات گاز در سال ۱۴۰۰، بخشی از بدهی‌های‌مان را نیز از عراق در سال ۱۴۰۰ گرفتیم؛ رقمی در حدود یک میلیارد دلار در سال ۱۴۰۰ و در سال ۱۴۰۱ نیز ۶/۱ میلیارد دلار از بدهی‌های عراق وصول شد. به این ترتیب، درحالی که مجموع وصولی صادرات گاز در سال ۱۳۹۹ یک میلیارد دلار بوده، ولی در سال ۱۴۰۰ ما ۴ میلیارد دلار وصولی از این محل داشتیم. این هم خیلی به تأمین اعتبارات کمک کرد و بنا به آمار سازمان برنامه و بودجه، بخصوص در نیمه دوم ۱۴۰۰ این سازمان بالاترین تخصیص را به پروژه‌های عمرانی استان‌ها داده که در چند سال گذشته بی‌نظیر بوده است. این رکورد به خاطر افزایش درآمدهای نفتی و گازی رقم خورد.»
پرداخت بدهی‌های دولت قبل
وزیر نفت با اشاره به اینکه بخشی از درآمدهای نفتی صرف پرداخت بدهی‌های دولت قبل شد؛ توضیح می‌‌دهد: «از آن سو نیز بخشی از بدهی‌هایی را که دولت قبل به جا گذاشته بود، این دولت از محل درآمدهای نفتی پرداخت کرد. در این باره دولت ماهی ۱۲-۱۱ همت (هزار میلیارد تومان) فاکتورهای دولت قبل را پرداخت کرد.»
ثبات بازار ارز و تأمین ارز مورد نیاز دستگاه‌ها و شرکت‌ها
اوجی با اشاره به اینکه فقط درآمد نفت و گاز نبود که به چرخیدن چرخ‌های اقتصاد کشور کمک کرد، اظهار می‌‌کند: «از طرفی هم ما در حوزه تأمین ارز در سامانه نیما بالغ بر ۵/۱۲ میلیارد دلار ارز حاصل از فروش محصولات پتروشیمی را داشتیم؛ می‌دانید که چقدر این تزریق ارز به ثبات بازار ارز و تأمین ارز مورد نیاز دستگاه‌ها و شرکت‌ها کمک کرد. ارز برای خرید خوراک، برای خرید تجهیزات، قطعات، ادوات و خیلی کالاهای دیگر کارخانجات تأمین شد. ارز نیمایی برای واردات که وزارت نفت از طریق صادرات محصولات مجتمع‌های پتروشیمی در سامانه نیما تأمین کرد، کمک شایانی به چرخه اقتصاد ملی کرد.»
او با اشاره به اینکه عوامل متعددی بر اقتصاد و معیشت مردم اثرگذارند، می‌‌گوید: «حالا به این فکر کنید که اگر این ۵/۱۲ میلیارد دلار را در سامانه نیما عرضه نکرده بودیم، یا درآمدهای نفتی و گازی کشور افزایش نداشت، چه اتفاقی برای نرخ ارز می‌افتاد؟ آیا شرایط شبیه امروز بود؟»
چرا فروش نفت افزایش داشت؟
وزیر نفت با اشاره به افزایش فروش نفت بعد از استقرار دولت سیزدهم، علل این افزایش را چنین توصیف می‌‌کند: «استقرار تیم دولت سیزدهم در حوزه وزارت نفت و شکل‌گیری یک عزم و اراده جدی برای فروش نفت در وزارتخانه و استفاده از نیروهای متخصصی که توانایی و تعهد داشتند، کمک کرد که از همان روزهای اول در حوزه فروش نفت و میعانات گازی روند تغییر کند. ما شروع به شناسایی بازارهای جدید دنیا کردیم و بازاریابی نفت را در حوزه‌های مختلف، از آفریقا، آسیا تا حوزه کشورهای امریکای لاتین و حتی در اروپا دنبال کردیم. در همین حال، تنوعی در قراردادهای‌مان دادیم و مدل‌های جدیدی را به‌صورت ابتکاری شروع کردیم.»
او ادامه می‌‌دهد: «در حوزه قراردادهای‌مان تهاتر با کالا را هم اضافه کردیم که یکی از کارهای خوبی بود که در گذشته کمتر به آن توجه می‌‌شد. تهاتر با کالاهای اساسی، با دارو و همچنین استفاده از ظرفیت‌های پالایشی فراسرزمینی، ابتکارات خیلی خوبی بود که یک دیپلماسی قوی انرژی را رقم زد. در این امر، وزارت امور خارجه نیز واقعاً همراهی لازم را داشت و رایزنی‌های خوبی را انجام می‌‌داد. همه اینها دست به دست هم داد و خوشبختانه ما در بحث فروش نفت و میعانات گازی توفیقات خوبی داشتیم.»
افزایش فروش میعانات گازی در آستانه زمستان سرد
یکی از اتفاقات مهم در ماه‌های نخست استقرار دولت، افزایش فروش میعانات گازی بود. در این خصوص اوجی بیان می‌‌کند: «مستحضرید که فروش میعانات گازی خیلی برای کشور مهم است. چون همراه با تولید گاز است و بخصوص در پیک زمستان که مجبوریم حداکثر تولید گاز را داشته باشیم، حداکثر تولید میعانات را هم داریم و باید این محصول جانبی را صادر می‌‌کردیم. با شروع این دولت ۸۷ میلیون بشکه میعانات گازی روی آب داشتیم و شرایط سختی بود.»
او ادامه می‌‌دهد: «تصور بر این بود که ما هم می‌رویم و دوباره تعدادی کشتی جدید می‌خریم و میعانات گازی جدیدی که تولید می‌شود را مثل گذشته روی آب نگه می‌‌داریم، ولی این اتفاق نیفتاد. ما نه‌تنها هیچ کشتی‌ای به این منظور نخریدیم، بلکه امروز که خدمت شما هستم، بالغ بر ۴۰ درصد میعانات ذخیره‌شده روی آب را هم استفاده کرده‌ایم. به این ترتیب که هم مصارف داخل کشور را افزایش دادیم و هم صادرات خوبی را رقم زدیم که این دو اقدام در افزایش تولید گاز خیلی کمک کرد.»
وزیر نفت درخصوص اینکه آیا دیگر به میعانات گازی روی آب اضافه شد یا خیر، توضیح می‌‌دهد: «دیگر نیاز نشد حتی یک بشکه میعانات گازی اضافی را روی آب نگه داریم و ما چیزی به حجم میعانات روی آب اضافه نکردیم، بلکه حتی میعاناتی را نیز که روی آب بود، صادر یا در داخل مصرف کردیم. مصارف داخل هم در پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌ها رقم خورد. بخصوص مینی پالایشگاه‌ها از این سوخت استفاده کردند.»
اوجی با اشاره به اینکه فروش میعانات گازی به تولید حداکثری گاز در زمستان و جلوگیری از خاموشی‌ها انجامید و این نیز جدا از افزایش درآمدها به بهبود شرایط اقتصادی و رفاه مردم کمک کرد، عنوان می‌‌کند: «همین مسأله خیلی کمک کرد که تولید و تأمین گاز حداکثری باشد. همه منتظر بودند که تولید گاز به لحاظ شرایط ذخیره میعانات گازی سخت شود و دچار چالش شویم. تصور این بود که مجبور می‌شویم تولیدمان را ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون مترمکعب کاهش دهیم، در صورتی که شما ملاحظه کنید الحمدلله سال گذشته یک ساعت هم ما چنین کاهشی در تولید گاز نداشتیم.»
او در پایان بیان می‌‌کند: «داده‌های موجود نشان می‌‌دهد که در اردیبهشت ۱۴۰۰ صادرات میعانات گازی ما رقم خیلی پایینی بود؛ زیر ۱۰ هزار بشکه در روز. ولی الحمدلله هم صادرات از نظر حجمی افزایش داشت و هم مصارف را در داخل افزایش دادیم که ارزش افزوده بیشتری به دست آوریم.»