خط لوله نفت سروستان از دل زیستگاه آهوان بمو_ که تاکنون چهار محیط‌بان برای حفاظت از آن جان باخته‌اند_ گذشت تا تلاش‌های گروه‌های مختلف برای حفاظت از این مرکز زیست‌محیطی نقش برآب شود. این اتفاق زمانی به وقوع پیوست که افکارعمومی تلاش می‌کرد تا از ساخت پالایشگاه شیراز جلوگیری کند. پالایشگاهی که با حمایت کامل محمدجواد محمدی‌زاده رئیس سازمان محیط‌زیست کشور روبه‌رو شده است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از تهران امروز، حالا هم با تعامل او، خطوط لوله نفت سروستان بی‌سرو صدا از لابه‌لای فنس‌های پارک ملی بمو گذشتند و درست از جلوی پاسگاه محیط بانی پارک عبور کردند.
وزارت نفت درحالی دل پارک ملی بمو را شکافت که کارشناسان محیط‌زیست مسیر دیگری که کمترین آسیب را به محیط‌زیست ارزشمند منطقه وارد می‌کرد به مجری این طرح پیشنهاد کرده بود. اما باز هم مجریان گذر از یکی زمین‌های دولتی که بدون پرداخت هزینه و معارضه‌ای بر مسیر دیگری که هزینه مادی برای آنها تراشید، انتخاب کردند.
بازهم تعامل سازمان، باز هم اموال دولتی
ماجرای عبور خط لوله نفت سروستان از مهر ماه گذشته آغاز شد که رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در سفر به شیراز اعلام کرد توسعه پالایشگاه شیراز که یکی از دغدغه‌های مهم بود با پیگیری های استاندار فارس و حل مشکلات زیست‌محیطی، قابل اجراست و مجری طرح می‌تواند کار خود را آغاز کند. البته محمدی‌زاده عجله بسیار زیادی برای ساخت این پالایشگاه داشت و در پاسخ به سوال تهران امروز مبنی‌بر اینکه چرا سازمان محیط‌زیست صبر نمی‌کند تا پالایشگاه، معیارهای موجود را رعایت کنند؟ گفت که رعایت استانداردهای محیط‌زیست زمان زیادی می‌برد در حالی که توسعه پالایشگاه فقط 6 ماه زمان می‌خواهد. البته او آن روزها هیچ سخنی درباره حضور لوله‌های نفت به میان نیاورد.
توسعه پالایشگاه نفت در بمو البته با دیوار اعتراضی دیوان محاسبات برخورد که به نحوه واگذاری این اراضی توسط سازمان محیط‌زیست اعتراض دارد.
اما این چراغ سبز آغاز حمله نفتی یکی ازمهم‌ترین زیستگاه‌های کشور بود تا چرخ تخریب سایر پروژه‌ها راحت از این منطقه عبور کند و برخلاف وعده‌های پیشین محمدی‌زاده که گفته بود پالایشگاه آسیبی به منطقه حفاظت شده نمی‌زند لوله‌های نفت از جلوی محیط‌بانی سازمان محیط‌زیست بگذرد.
به گفته بهمن ایزدی مدیر کانون سبز فارس متاسفانه در جریان توافق صورت گرفته بین رئیس سازمان محیط‌زیست و استانداری فارس در سال گذشته، مبنی‌بر طرح توسعه پالایشگاه شیراز در 200 هکتار از اراضی بمو،از یک‌ماه پیش خیلی بی‌سر و صدا عملیات عبور خط لوله نفت سروستان به سمت پالایشگاه شیراز از داخل پارک ملی بمو آغاز شده و عملا پارک ملی بمو با احداث این جاده عملیاتی به دو نیم تقسیم شده است. بسیاری از زیستگاه‌ها و مناطق حفاظتی از عدم کارشناسی طرح‌ها زخم می‌بیند.
زخمی که گاهی اوقات مرگ یک زیستگاه و پارک ملی را باعث می‌شود. برای مثال در قتل عام درختان باغ گیاه‌شناسی نوشهر، مجریان بدون توجه به طرح‌های پیشنهادی که کمترین صدمه را به این پارک 70 ساله می‌رساند، به باغ یورش بردند و درختان را برای احداث یک گذرگاه قلع وقم کردند و شکایت‌ها ومحکومیت‌ها نتوانست مافات را جبران کند. حالا هم به گفته ایزدی، زمانی که کارشناسان و ارزیابان محیط‌زیست، مسیری را برای عبور لوله نفت و میعانات گازی و انتقال از سروستان و فراشبند به شیراز پیشنهاد کرده بودند که هیچ‌گونه آسیبی به پارک ملی بمو وارد نمی‌کرد و خطوط انتقال، بی‌آنکه وارد پارک شود به پالایشگاه متصل می‌شدند.
اما مسئولان اجرایی بی‌آنکه این پیشنهاد را درنظر بگیرند گزینه‌ای را انتخاب کرده‌اند که براساس آن، بخشی از مسیر خطوط انتقال نفت و میعانات گازی از عمیق‌ترین و بکرترین دره‌ها در پارک ملی بمو عبور می‌کند. این در حالی است که بنا به تصریح قانون و معیارهای زیست‌محیطی هرگونه طرح صنعتی باید حداقل 14 کیلومتر از پارک ملی فاصله داشته باشد. البته انتخاب مسیر توسط مجریان طرح نه تنها زخم بزرگی به پیکره رنجور محیط‌زیست وارد می‌کند که هزینه‌های بی‌دلیل زیادی هم روی دست مجریان می‌گذارد.
آن طور که این فعال محیط‌زیست می‌گوید: در گزینه جدید برای انتقال خطوط نفت و میعانات گازی نه تنها معیارهای زیست محیطی رعایت نشده که عملیات اجرایی انتقال با دشواری‌های فراوانی همراه خواهد بود زیرا طبق مسیری که کارشناسان محیط‌زیست پیشنهاد کرده بودند خطوط انتقال از اراضی مسطح عبور می‌کرد و با دور زدن پارک ملی بمو به پالایشگاه متصل می‌شد اما مسیر جدید از منطقه کوهستانی و دره‌های عمیق عبور می‌کند.ضمن آنکه 30کیلومتر طولانی‌تر از مسیر پیشنهادی محیط‌زیست استان است.
به گفته وی، در حقیقت شرکت نفت در این پروژه قصد دارد نفت چاه‌های شهرستان سروستان فارس را که در 85 کیلومتری شیراز واقع شده با لوله به پالایشگاه شیراز منتقل کند. همچنین قرار است میعانات گازی از فراشبند- منطقه‌ای بین فارس و بوشهر - به این پالایشگاه منتقل شود.
ایزدی با بیان اینکه طول مسیر خط لوله از داخل پارک ملی بمو حدودا 7 کیلومتر است تاکید می‌کند: در حالی که تا چند ماه پیش لوله‌های انتقال نفت تا پشت فنس‌های پارک ملی بمو رسیده بود و تلاش برای جلوگیری از ورود لوله‌ها به پارک در حال انجام بود؛ در آبان ماه مجوز عبور لوله نفت از پارک ملی از سوی کمیسیون زیربنایی دولت و در نتیجه کم‌کاری سازمان حفاظت محیط‌زیست صادر شد و حالا بعد از گذشت چند ماه، نهایتا وارد پارک ملی بمو شد و عملا پارک ملی بمو با احداث این جاده عملیاتی به دو نیم تقسیم می‌شود.
این فعال محیط‌زیست می‌گوید: «این نقطه از پارک زیستگاه کل و بز و همچنین آبشخورگاه آهوان است که تقریبا با این عملیات دستخوش تغییرات اساسی و جدی شده است.»
او با اشاره به اینکه تصمیم کمیسیون زیر بنایی در مورد عبور خط لوله از پارک ملی بمو، ناشی از آن بوده که سازمان محیط‌زیست در این زمینه از مسئولیت خود شانه خالی کرده می‌گوید: در حالی‌که پیش از این هم عده‌ای در سازمان محیط‌زیست در صدد بی‌ارزش نشان دادن پارک ملی بمو بودند با عبور این خط لوله نفت و جاده دسترسی آن عملا با از بین رفتن امنیت منطقه، امکان جدا شدن این بخش از پارک از قسمت اصلی در آینده بسیار زیاد است.
از سوی دیگر لوله نفت سروستان درحالی از دل پارک ملی بمو عبور می‌کند که پیش از این رئیس سازمان محیط‌زیست در مقابل اعتراض افکارعمومی به واگذاری بخشی از اراضی بمو به پالایشگاه نفت گفته بود که زمین‌های واگذار شده، معیارهای منطقه حفاظت شده را از دست داده‌اند. حال افکارعمومی می‌پرسند عبور لوله نفت سروستان از دل پارک ملی به این معنی است که پارک ملی بمو، ارزش‌های حفاظتی را از دست داده است؟
به گفته ایزدی، دادن مجوز برای عبور لوله‌های نفت از بمو در حالی است که این پارک ملی جزو مناطق چهارگانه تحت نظر سازمان حفاظت محیط‌زیست قرار داشته و نیازی نبوده که کمیسیون زیربنایی دولت در مورد عبور خط لوله از آن مجوز بدهد و سازمان حفاظت محیط‌زیست این اختیار را داشته که با این تصمیم مخالفت کند. در حال حاضر بمو با تهدیدات متعددی مواجه است، همجواری کلانشهر شیراز و 2شهرستان بزرگ مرودشت و زرقان با بمو، فشار فراوانی را به پارک وارد می‌کند. این فشار با رشد روز افزون جمعیت روز به روز بیشتر می‌شود.
از سوی دیگر، جاده شیراز - اصفهان که پیش از انقلاب احداث شده از وسط پارک عبور می‌کند و پارک را به دو بخش بزرگ و کوچک تقسیم کرده به‌طوری که اکنون در بخش کوچک‌تر پارک، اثری از حیات‌وحش به چشم نمی‌خورد زیرا عملا ارتباط این بخش با بخش‌های دیگر پارک قطع شده و آمیزشی میان گونه‌های وحشی این بخش با دیگر بخش‌ها وجود ندارد.
وجود چند پادگان نظامی و شهرک صنعتی در اطراف پارک از دیگر عوامل تهدید‌کننده پارک است. همه این واگذاری‌ها در حالی به‌وقوع می‌پیوندد که به گفته «حسینعلی ابراهیمی» مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان فارس پارک ملی بمو 48هزار هکتار وسعت داشته و امروز به دلیل توسعه و تخریب‌های غیراصولی به حدود 34 هزار هکتار تقلیل یافته است. او توسعه صنعتی بدون در نظر گرفتن محیط‌زیست را از دلایل مهم تخریب این پارک ملی دانسته است.