وابستگی متقابل اقتصادی با کشورها برای افزایش فروش نفت

به گزارش اوپکس به نقل از خبرگزاری برنا، ایران سال‌هاست که با موضوع تحریم دست و پنجه نرم می‌کند و این موضوع سبب شده که دولت‌ها به فکر مقابله با تحریم‌ها باشند اما به دو دلیل است که کشورهای دیگر، می‌توانند تحریمی ما را دارند. اول از همه مسأله اصرار ایران به خام فروشی است لذا تا زمانی که سیاستگذاری کشور به خام فروشی خلاصه شود، نفت ایران تحریم پذیر است. بنابراین علت اصلی اثرگذاری تحریم‌ها به دلیل ضعف در خام فروشی و عدم ساخت پالایشگاه در کشور است. دلیل دوم موفق در تحریم نفتی ایران عدم بازارسازی مناسب در کشورهای خریدار نفت ایران است.

یکی از مهمترین روش‌هایی که باید سیاستگذاران در نظر بگیرند، بازارسازی نفت است و به طور کلی چند روش نیز برای بازارسازی ایران وجود دارد که هر کدام را به اختصار توضیح می‌دهیم.
این روش در مواقعی که عرضه نفت در بازار بسیار است صورت می‌پذیرد در این روش مصرف کننده کشوری را انتخاب می‌کند که بتواند با آن در دیگر تعاملات اقتصادی خود نیز شریک شود و همکاری‌های اقتصادی را گسترش دهد. محمد صادق جوکار رییس مطالعات انرژی پیرامون تجربه ایران و هند می‌گوید:« در سال 2017 هندی‌ها از ایران 8.1 میلیارد یورو نفت خریدند. ولی ایران از هندی‌ها فقط 1.4 میلیارد یورو واردات داشته است. در شرایط مازاد عرضه در بازار نفت، طرف هندی از خود می‌پرسد چرا نفت موردنیاز خودم را از ایران بخرم؟ بدین صورت هند می‌رود و از اماراتی نفت می‌خرد که اگر مثلاً 10 میلیارد یورو از او نفت خرید، حدود 10 میلیارد یورو هم به او کالا صادر کند.

وی افزود: «بعد جالب این است ایران بخش زیادی از کالای وارداتی خود را از امارات تامین می‌کند که امارات نیز آنها را از هند وارد کرده است. خب ایران چرا این کالاها را مستقیما از هند وارد نمی‌کند؟ و اجازه می‌دهد که اماراتی‌ها، کالاهای هندی را به ایران reexport کند؟ ایران باید خودش مستقیما وارد تعامل با هند شود».

جوکار ادامه داد: «بدین صورت وقتی شما از هند واردات داشته باشید و ما به ازای آن نفت صادر کنید، حالا این تحریم نفت ایران دغدغه طرف هندی می‌شود. چرا این اتفاق می‌افتد؟ زیرا اگر هند از ایران نفت نخرد، کلا تراز تعاملات اقتصادی دو کشور بهم می‌ریزد و ایران هم از هند دیگر کالا نمی‌خرد».

بدین صورت با توجه به ارقام بالای واردات از هند، این کشور به نفت ایران وابسته می‌شود و به راحتی نمی‌تواند به تحریم‌های آمریکا تن دهد لذا با فشار به آمریکا از این کشور معافیت می‌گیرد و از دو حوزه بهره‌مند می‌شود از طرفی نفت خود را تامین می‌کند و از جهتی بازاری را برای فروش محصولات خود یافته و به راحتی می‌تواند محصولات خود را به فروش رساند.

رییس موسسه مطالعات انرژی پیرامون عدم توجه به این سیاست در تجارت با پاکستان و عراق گفت:« در حال حاضر ایران معادل 13 میلیارد دلار با عراق تجارت دارد، همین عراقی که مردم ما فکر می‌کنند هیچ ظرفیتی برای صادرات ندارد. درباره پاکستان هم می‌تواند حجم تجارت دو کشور افزایش پیدا کند اما در دولت یازدهم و دوازدهم، دولتمردان ما بهانه می‌آوردند که پاکستان برای تعامل با ایران پول ندارد که دلیل بسیار عجیبی است.»

جوکار ادامه داد: «پاکستان کشوری است که بیش از 220 میلیون نفر جمعیت دارد اما حجم تجارت (Total Trade) ایران با پاکستان چقدر است؟ سهم ایران از بازار این کشور با حجم تجارت کلی نزدیک به 60 میلیارد یورو در سال 2020 (به ترتیب 40 و 20 میلیارد یورو واردات و صادرات) تنها 170 میلیون دلار است. بعد جالب این است که حجم صادرات کشورهایی مثل اندونزی و مالزی به ترتیب 2.1 میلیارد یورو و 950 میلیون یورو می باشد.»

وی افزود: «حتی تجارت پاکستان با ترکیه 300 میلیون دلار است و این رقم در حال افزایش نیز است. ترکیه‌ای که مسیر تعاملاتش با پاکستان از ایران می‌گذرد یا برای همکاری مجبور می‌شود مسیر طولانی‌تری را طی کند و از بالای ایران حرکت کند. آیا ترک‌ها هم همانند دولتمردان قبلی می‌گفتند پاکستان که پول ندارد و بی‌خیال ماجرا شوند؟»

بنابراین می‌توان گفت کم نیستن کشورهایی که علاقه‌مند به برقراری ارتباط با این شیوه هستند. لذا باید توجه داشت که بازارسازی از اولویت‌های فروش نفت است و بدون بازارسازی فروش نفت به صورت مقطعی خواهد بود و نتیجه‌ای نخواهد داشت.