نرخ پایین انرژی باعث شده است که مردم نسبت به استفاده دوباره از پسماند و زباله بی‌تفاوت باشند و دولت هم قوانین محکمی برای این امر قرار ندهد، البته چند سالی است که در کشور چنین موضوعاتی برای تولید انرژی مورد بحث قرار گرفته و اقداماتی هم در باب تفکیک پسماند شده است، اما در کل نگاه اصلی در کشور ما نسبت به استفاده از پسماند برای تولید انرژی، کسب سود و بهره‌گیری اقتصادی است، در حالی که در کشورهای اروپایی در درجه اول، نگرش افزایش بهداشت و امحای زباله مدنظر قرار داده شده است، در صورتی که هدف، افزایش بهداشت عمومی از راه امحای زباله و پسماند باشد، می‌توانیم به صرفه اقتصادی در بحث سلامت هم برسیم. در بیشتر کشورهای پیشرفته دنیا، پراکندگی در زباله پسماند دیده نمی‌شود و این یکی از اصلی‌ترین مولفه‌ها در تولید انرژی از پسماندها و بازگردانی آن به چرخه مصرف است، همان‌گونه که پیش‌تر هم اشاره شد، کسب سود و صرفه اقتصادی از پسماند، نخستین نگرش بهره‌وری از آن در کشور ما است و با نگاهی گذرا به چرخه تولید و مصرف پسماند در کشور، ما می‌توانیم به این گزاره صحه بیشتری بگذاریم. دولت و نهادهای دولتی باید از فناوران و دانش‌بنیان‌هایی که در این عرصه فعالیت می‌کنند، حمایت کافی داشته باشند، به‌عبارت دیگر، دولت باید حامی دانش‌بنیان‌ها برای تشکیل یک مجموعه منسجم در این عرصه باشد.
پلاسما بعد از جامد، مایع و گاز حالت چهارم ماده است که استفاده‌های زیادی می‌توان از آن برای تولید انرژی کرد. حال وقتی گاز به‌واسطه یونیزاسیون تبدیل به حالت چهارم ماده می‌شود، توانایی تولید انرژی بسیار بالایی دارد که از آن می‌توان برای فعالیت‌های بسیاری استفاده کرد. باتوجه به اینکه طیف گوناگونی از پسماند از جمله جامدات، مایعات و حتی گاز وجود دارد، می‌توان با استفاده از فناوری گاز پلاسما بیشترین انرژی موردانتظار را از پسماند و زباله‌ها تولید کرد، در واقع می‌توانیم انرژی زیادی با استفاده از فناوری پلاسما تولید کنیم و برخلاف زباله‌سوزی که تنها زباله‌های قابل سوختن را به انرژی تبدیل می‌کند، می‌توان تمام فلزات و جامدات و حتی شیشه‌ها را به‌وسیله پلاسما و گاز سنتز ذوب کرد.
زباله‌ها در این فرآیند به‌شکلی بی‌خطر و مذاب از رآکتور خارج می‌شوند، همچنین بنزین، گازوئیل و ... را می‌توان به‌وسیله گاز سنتز به انرژی تبدیل کرد، در کل، بهترین فناوری تولید انرژی از پسماند، فناوری پلاسما است، البته هزینه بیشتری نسبت به فناوری‌های دیگر دارد، اما چون می‌توان انرژی زیادی با استفاده از آن تولید کرد، صرفه اقتصادی بالایی هم دارد، در نهایت، از یک‌سو مقرون به صرفه‌تر است و از سوی دیگر کمک زیادی به ارتقای بهداشت شهری می‌کند. به‌اعتقاد من، باید در ذهنیت دولتمردان و تصمیم‌گیران، استفاده از فناوری‌های پلاسما برای امحای زباله و مصرف دوباره آن در انرژی مهم جا بیفتد. هنوز در ایران مجموعه کامل برای امحای زباله‌ها و رسیدن به بهداشت استاندارد شهری وجود ندارد. این نوع پلاسما باتوجه به نسبت بالای انرژی، برای محیط با چگالی بالا مناسب است، برای مثال، پسماندهای بیمارستانی را که از مخلوطی شامل مواد آلی، پلیمرها، فلزات، سایر مواد و ... تشکیل شده است، می‌توان با استفاده از این فناوری تبدیل به انرژی حرارتی یا برق کرد. پلاسمای سرد را نیز می‌توان یک گاز حاوی الکترون‌ها، اتم‌ها و مولکول‌های برانگیخته، یون‌ها، رادیکال‌ها، فوتون‌ها و ذرات خنثی که در آنها الکترون‌ها انرژی بسیار بالاتری از ذرات خنثی گازی دارند، تعریف کرد.
پژوهشگاه صنعت نفت سال‌ها است (۱۳۸۱-تاکنون) در استفاده از فناوری پلاسما تجربه داشته و پروژه‌های زیادی هم در زمینه پلاسمای سرد و گرم اجرا کرده است. در سال ۱۳۹۱ با همکاری ستاد انرژی‌های تجدیدپذیر و معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری پروژه‌ای تحت‌عنوان امکان‌سنجی استفاده از تکنولوژی پلاسما برای امحای زباله‌های خطرناک با قابلیت تولید انرژی تعریف کردیم. پس از انجام این پروژه، مرحله اجرای یک پایلوت در مقیاس یک تن در روز نیز با موفقیت انجام و تحویل ستاد انرژی‌های تجدیدپذیر شد. تلاش بر این بود تا این طرح با حمایت دولت در قالب سرمایه‌گذاری با بخش خصوصی به یک پروژه ملی تبدیل شود تا بتوانیم آن را برای زباله‌های بیمارستانی در ماژول‌های کوچک چند تنی پیدا کنیم، اما متاسفانه هر بار که تلاش کردیم با بهانه‌های مختلف این کار انجام نشد.
حمیدرضا بزرگ‌زاده ـ عضو هیات‌علمی پژوهشگاه صنعت نفت