چندی پیش وزیر نفت از فروش نفت ایران به مشتریهای جدید خبر داد، اما از جزئیات این معامله صحبتی نکرد. وزیر نفت در اظهاراتی به راهکارهای جدید در این خصوص اشاره و بیان کرده بود: با راهکارهای جدیدی که همکاران بنده در امور بینالملل شرکت ملی نفت ایران ارائه کردهاند، توانستهایم بازارهای خوب و جذابی را برای نفت خام، میعانات گازی، فرآوردههای نفتی و محصولات پتروشیمی ایران به دست بیاوریم. یکی از کارشناسان انرژی معتقد است عدمانتشار جزئیات به سبب شرایط تحریمی است.
محمدعلی خطیبی، مدیر اسبق امور بینالملل شرکت ملی نفت، با اشاره به اینکه ایران در شرایط تحریم است و این طبیعی است که مشتریهای ما نگرانیهایی از این بابت داشته باشند، گفت: در چنین شرایطی مشتریهای ما واردات را متوقف کرده یا کاهش میدهند و این طبیعی است که بعضی مشتریها تمایل ندارند که با خرید نفت ایران مشمول جریمه شوند.
او با بیان اینکه تحریمها ریسک خرید نفت ما را بالا میبرد اضافه کرد: در چنین شرایطی تنها مشتریهایی که توان ریسک کردن در قبال خرید نفت ما را دارند باقی میمانند. از سوی دیگر مشتریهای نفت ایران تلاش میکنند برای مصون ماندن از ریسکهای ناشی از تحریم، چراغخاموش باشند و خریدهای خود را رسانهای نکنند. خطیبی اضافه کرد: به همین دلیل است که ما از مقامات رسمی در این مورد مطلبی نمیشنویم؛ اگرچه ممکن است منابع غیررسمی، اطلاعاتی در خصوص بازارهای نفتی ایران ارائه کنند اما آنها چندان مورد اعتماد نیستند.
مدیر اسبق امور بینالملل شرکت ملی نفت در پاسخ به این سوال که چرا حساسیتها روی نفت ایران بیش از نفت روسیه است، با اینکه هر دو کشور در شرایط تحریم قرار دارند، به تفاوت نوع تحریمها اشاره کرد و گفت: نوع تحریمها متفاوت است. به طور مثال، آمریکا نفت روسیه را تحریم کرده اما یک سری تراکنشهای مالی شرکتهای نفت و گاز روسیه را کماکان انجام میدهد. تحریمهایی که علیه صنعت نفت ایران اعمال شده هنوز در مورد روسیه اعمال نشده و به همین دلیل دارای حساسیتهای بالاتری است.
این کارشناس حوزه انرژی درخصوص رقبای موجود در بازارهای ایرانی بیان کرد: این یک اتفاق طبیعی است که در شرایط موجود و کاهش صادرات، رقبای دیگر در بازارهای نفتی ایران ظهور کنند. زمانی که کاهش وجود دارد، کسانی هستند که این کاهش را جبران کنند و این فقط مختص روسیه نیست. او با طرح این سوال که زمانی که کشورهای دیگر تحریم بودند مگر ما بازارهای آنان را نگرفتیم، اضافه کرد: شرایط ایجاب میکند زمانی که کشوری تحریم میشود، درخواستها به سمت سایر عرضهکنندگان برود.
مدیر اسبق امور بینالملل شرکت ملی نفت اظهار کرد: باید قبول کنیم در شرایط تحریم و به دلیل اینکه فروش، جابهجایی، مسائل پولی و بانکی و حتی بیمه تحتتاثیر قرار میگیرد، فروش نفت به کار سختی تبدیل میشود. او اضافه کرد: دولتها تلاش میکنند با روشهای جدیدی که خاص شرایط تحریم است بتوانند نفت را بفروشند ولی باید قبول کنیم کار دشوار است و بهسادگی زمانی که شرایط عادی بود نمیتوان نفت را فروخت. خطیبی با اشاره به اینکه کاهش خامفروشی نفت یکی از راههای بیتاثیر کردن تحریمهاست، گفت: از مدتها پیش تاکید شده خامفروشی را کاهش دهیم و به جای آن فرآوردههای نفتی، با ارزش افزوده بالا تولید کنیم که سودآور بوده و تحریمپذیری آنها کمتر است؛ هرچقدر به سمت محصولات و فرآوردههای نفتی برویم طبیعتا از ارزش افزوده بالاتری برخوردار میشویم و هرچقدر کوتاهی کرده باشیم گرفتاریهایمان بیشتر میشود.