نشست اوپک‌پلاس دیروز در حالی برگزار شد که براساس گزارش رویترز و پیش‌بینی‌های صورت‌پذیرفته، کشورهای تولیدکننده نفت روند کاهشی تولید و صادرات نفتی خود را حفظ کرده یا شاید حتی پا را فراتر گذاشته و کاهش عرضه بیشتر نفت را تصویب کنند. هفته پیش‌رو برای بازار جهانی نفت هفته‌ای بحرانی خواهد بود. تعدادی از رویدادها می‌تواند سیر روند صعودی یا نزولی قیمت جهانی نفت را در دسامبر و اوایل سال آینده تعیین کند. این در حالی است که نشست اوپک‌پلاس می‌تواند به‌منزله نقطه‌عطفی برای آینده بازار این کالای استراتراتژیک، تلقی شود. تحریم‌های سخت‌گیرانه اتحادیه اروپا بر واردات نفت خام روسیه از مسیر دریا، به بی‌ثباتی و عدم اطمینان از شرایط آینده بازار نفت دامن زد.
قیمت نفت به کدام سو می‌رود؟
به گزارش اویل‌پرایس، چند روز پیش رو از حیاتی‌ترین روزهای بازار نفت در طول هفته‌های اخیر خواهد بود، چرا که وقوع چندین رویداد و عامل به طور همزمان می‌تواند مسیر قیمت‌ها را تا پایان سال جاری و حتی پس از آن تعیین کند. در شرایطی که سیاست سخت‌گیرانه کووید‌صفر در چین بر شرایط بازار تاثیر منفی گذاشت، نشست اوپک‌پلاس و متعاقب آن، آغاز تحریم اتحادیه اروپا بر واردات نفت خام روسیه از طریق دریا، روند صعودی یا نزولی قیمت جهانی نفت را در آینده رقم خواهد زد. عدم‌اطمینان بالا نسبت به آینده بازار است که نوسانات بیشتر قیمت‌ها را موجب می‌شود.
بهای نفت در ابتدای این هفته به پایین‌ترین سطح در نزدیک به یک سال اخیر خود سقوط کرد. دلیل اصلی آن از منظر کارشناسان بازار، اجتناب از ریسک در بازار کالا همزمان با بحبوحه اعتراضات در چین است. نوسان اخیر ۳درصدی شاخص برنت این گمانه‌زنی را تشدید کرد که اعضای اوپک‌پلاس می‌توانند در جلسه آتی خود، کاهش تولید دیگری را در نظر بگیرند. همچنین در حالی‌که در روز ۵ دسامبر، اتحادیه اروپا واردات نفت خام روسیه را ممنوع اعلام خواهد کرد. اعضا هنوز در مورد رقم دقیق سقف قیمتی نفت به توافق‌نظر نرسیده‌اند.
موضع کشورهای اروپایی درقبال سقف قیمت
به عنوان مثال، لهستان، استونی و لیتوانی خواستار سقف قیمت پایین‌تر از ۶۵ تا ۷۰دلار در هر بشکه بوده که از سوی گروه هفت پیشنهاد شده است. این در حالی است که یونان، قبرس و مالت خواستار سقف قیمت بالاتر یا نوعی از جبران مالی برای ضرری بودند که صنعت کشتیرانی این کشورها احتمالا متحمل خواهد شد. واقعیت این است که کشورهایی همچون قبرس، یونان و مالت، صاحب صنایع بزرگ کشتیرانی هستند که در صورت مسدود شدن محموله‌های نفتی روسیه، بیشترین ضرر متوجه آنها خواهد بود. این دسته از کشورها استدلال می‌کنند که سقف موردبحث بسیار پایین بوده و خواستار جبران خسارت برای از دست دادن فرصت تجارت کشتیرانی خود هستند.
نوسانات بازار نفت، از هیجان تا واقعیت
با نگاهی به بازار دیروز انرژی درخواهیم یافت قیمت جهانی نفت به دنبال انتشار هر گزارش رسمی یا حتی شایعه رسانه‌ای، دچار نوسانات احساسی می‌شود. پیش‌بینی می‌شود در عرض یک ماه پیش رو، نوسانات قیمتی بیشتری را شاهد باشیم. این موضوع با فاکتورهایی همچون نتیجه نشست اوپک‌پلاس، سقف اروپا بر قیمت نفت صادراتی روسیه، پاسخ روسیه درقبال سقف قیمت و در‌نهایت شرایط قرنطینه در چین، ارتباط مستقیم دارد. در شرایط کنونی، دور از ذهن نیست اگر ادعا کنیم واهمه بازار از تقاضای ضعیف از سوی بزرگ‌ترین واردکننده نفت خام جهان یعنی چین، حداقل در کوتاه‌مدت، به‌خودی‌خود قیمت نفت را پایین خواهد آورد.
بر اساس همین گزارش، سیر افت شدید قیمت پس از آن آغاز شد که وال استریت ژورنال به نقل از نمایندگان اوپک گزارش داد اعضای این کارتل به طور غیررسمی در مورد اینکه با توجه به تحریم اتحادیه اروپا علیه روسیه، آیا نیاز به تزریق نفت بیشتری به بازار وجود دارد یا خیر، بحث و تبادل‌نظر کردند. در همین رابطه، سهیل المزروعی، وزیر انرژی امارات متحده عربی، گفت: «امارات انجام هرگونه مذاکره با سایر اعضای اوپک‌پلاس برای اعمال تغییر در آخرین توافقنامه را که تا پایان سال ۲۰۲۳ اعتبار دارد، رد می‌کند.» عراق، دومین تولیدکننده بزرگ اوپک، نیز به‌تازگی اعلام کرد نشست اوپک‌پلاس بر شرایط حاکم بر بازار و راهبرد برقراری تعادل و توازن در بازار، متمرکز خواهد بود.
به گزارش فارس، تحلیلگران هیتونگ فیوچرز در یادداشتی نوشتند: اگرچه بازار قیمت‌های خود را پس از کاهش شدید چند روز گذشته اصلاح کرده است، اما گمانه‌زنی‌ها مبنی بر اینکه اوپک‌پلاس به صورت جدی در نظر دارد کاهش تولید بیشتری را اعمال کند، روند افزایشی قیمت‌ها را تقویت کرده است. در ادامه یادداشت آمده است: «این موضوع تنها در حد یک حدس و گمان ساده بوده و بیانیه رسمی از سوی اوپک‌پلاس در این زمینه صادر نشده است. در عین حال، از واکنش کوتاه‌مدت بازار حکایت داشته و احتمالا نقطه‌عطفی در تعیین قیمت نفت خواهد بود.»
نقش محوری اژدهای زرد در بازار نفت
تحلیلگران «گروه یوروسیا» پیش‌بینی کردند کاهش تقاضا در چین می‌تواند اوپک‌پلاس را به کاهش تولید ترغیب کند. گفتنی است اوپک‌پلاس از ماه نوامبر با هدف تقویت قیمت نفت در بازار، میزان تولید خود را روزانه برابر با ۲میلیون بشکه کاهش داد. با‌این‌حال، با وجود کاهش تعداد مبتلایان به ویروس کووید-۱۹ در چین، نگرانی از افت تقاضا در این کشور همچنان به بازار فشار وارد می‌کند. توشیتاکا تازاوا، تحلیلگر بازار در این رابطه، گفت: «به دلیل نگرانی‌ها در مورد کاهش تقاضا در چین، حال‌و‌هوای نزولی قیمت در آسیا در حال گسترش بوده و این در حالی است که اعتراضات هفته گذشته نیز به نگرانی‌ها در خصوص تاثیر آنها بر اقتصاد چین دامن زده است.» با این همه، بازار در حال برآورد تاثیرات سقف قیمتی است که قرار است برای نفت روسیه تعیین و اعمال شود.
نمایندگان اوپک‌پلاس تاپیش از نشست نیز می‌گفتند برای ارزیابی تاثیر این کاهش عرضه بر بازارهای نفت، دست نگه خواهند داشت، آنها همچنین معتقد بودند کاهش تولید ممکن است یکی از گزینه‌های موردبررسی اوپک‌پلاس باشد. در همین رابطه و به گزارش بلومبرگ، عربستان سعودی برخلاف روال معمول، نوعی پیام دوپهلو به بازار ارسال کرده است. شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی، هفته گذشته اظهار کرد: اوپک‌پلاس آماده است با کاهش بیشتر عرضه نفت، البته در صورت لزوم و با هدف ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضا، وارد میدان شود.
آمریتا سن، تحلیلگر بازار و از بنیان‌گذاران «موسسه مشاوره انرژی اسپکتس»، در این خصوص گفت: احتمالا اوپک‌پلاس از بین دو گزینه استمرار مصوبه پیشین خود یا کاهش بیشتر تولید، یکی را انتخاب خواهد کرد. اوپک و هم‌پیمانانش به طور دائم بازار را رصد کرده و بر عرضه و تقاضا نظارت دارند. جالب است بدانید از مجموع ۱۶ تحلیلگر و تاجر بازار انرژی که در نظرسنجی بلومبرگ شرکت کردند، ۱۰ نفر گزینه دوم، یعنی کاهش بیشتر عرضه نفت از سوی اوپک‌پلاس در رقمی بین ۲۵۰هزار تا دومیلیون بشکه در روز، را محتمل دانستند.
اما‌و‌اگرهای بازار نفت
تا لحظه نگارش این گزارش هنوز بیانیه رسمی از سوی اوپک‌پلاس مبنی بر تصمیمات نشست روز گذشته، بیرون نیامده است. اما رویترز مدعی‌شده که منابعش از اوپک‌پلاس می‌گویند: این کارتل نفتی سیاست کاهش تولید خود را که از نوامبر شروع شده به همان ترتیب تا پایان سال ۲۰۲۳ ادامه خواهد داد. با تمامی این اوصاف، کماکان ابهامات زیادی فراروی فعالان بازار انرژی در خصوص چگونگی تصویب، اجرا و آینده این طرح وجود دارد. ابهاماتی همچون رقم دقیق سقف قیمت در فاصله بسیار اندک تا موعد اجرای طرح، تعداد نفت‌کش مجاز قابل‌استفاده روسیه برای جابه‌جایی و تحویل نفت و جزئیات و چگونگی بیمه محموله‌های نفتی. از همه مهم‌تر اینکه عکس‌العمل مسکو در قبال آن دسته از خریدارانی که از مصوبه سقف قیمتی تبعیت می‌کنند، چگونه خواهد بود. آیا کرملین به تهدید خود مبنی‌بر عدم فروش نفت به این دسته از کشورها پایبند می‌ماند؟ موضوعی که پاسخ آن درمقام عمل و در آینده‌ای نزدیک، نمایان خواهد شد.