شاه بیت مشکلات اقتصادی رئیس جمهور آینده چیست؟

-«تورم در یک اقتصاد غیر رقابتی، مانند بهمن عمل می کند و مدام انباشته می شود و کسی متوجه نمی شود اما کوچک ترین صدایی کافی است تا این بهمن عظیم را بر سر کسانی که اطراف آن هستند آوار کند.»

این را دکتر «محمدهاشم پسران» اقتصاددان برجسته ایرانی و استاد دانشگاه کمبریج انگلستان در توصیف تورم انباشته می گوید. اقتصاد ایران این روزها بیمار است و احوال خوشی ندارد.

در حالی که مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی تصریح می کند که ایران در سال 2012 با نرخ تورم 21.8 رتبه ششم جهان را از لحاظ افزایش تورم به خود اختصاص داده و از این حیث در کنار کشورهایی نظیر اوگاندا، سودان و با وضعیتی بدتر از تانزانیا قرار گرفته است(جدول شماره 1) که رئیس کل بانک مرکزی تورم سال 91 را 32درصد پیش بینی کرده است و تورم نقطه به نقطه پایان سال نیز به 40درصد نزدیک می شود.

با این اوصاف، هم اکنون در میان سه کشور دارای بالاترین نرخ تورم در جهان قرار داریم. سطوح عمومی قیمت ها در جامعه به صورت روزانه در حال افزایش است و هر روز جهش ناگهانی قیمت کالاهای متفاوتی؛ از مرغ و برنج گرفته تا خودرو و لپ تاپ، به سوژه رسانه ها بدل می شود.

در این سال ها ما یک تورم انباشته داشته ایم که با عاملی محرک مانند تحریم، انرژی ذخیره شده در آن آزاد شده و رویدادهای چند ماه اخیر را به وجود آورده است.

چنانچه تحریم نیز نبود، مسائل دیگری اتفاق می افتاد و در نهایت به جهت انباشت مداوم، این انرژی روزی آزاد می شد. تورم در کنار اجرای سیاست های نادرست اقتصادی، منجر به تغییر سایر متغیرهای کلان اقتصادی شده است و در ادامه موج های بعدی تورم را به همراه داشته و این چرخه به طور مستمر در حال تکرار است.

برآوردهای ابتدایی از بودجه سال آینده حاکی از آن است که در سال 92 اگر دولت موفق عمل کند، حداکثر می تواند هزینه های جاری خودش را پوشش دهد و در این صورت در مورد هزینه های عمرانی اقدام خاصی انجام نمی شود که به این ترتیب رکود در سال آینده بیشتر شده و این هم دوباره عاملی برای افزایش نرخ تورم خواهد بود.

از سوی دیگر عادت همیشگی دولت مبنی بر استقراض از بانک مرکزی در زمان کسری بودجه نیز در شرایط قابل پیش بینی سال آینده، زنگ خطر جدی را برای افزایش تورم ایجاد کرده است. حجم نقدینگی هم که در سال جاری به رکورد بی سابقه 434هزار میلیارد تومان رسیده، خطر دیگری برای افزایش شدید تورم در ماه های آینده است.

همه این ها نشانگر راه دشوار رئیس جمهور و دولت آینده، برای اداره کشور و بهبود شاخص های اقتصاد ایران است و در این میان مهمترین معضل و به تعبیری شاه بیت این مرثیه، تورم افسارگسیخته موجود در جامعه است. این «تورم» است که تعادل را در عرضه و تقاضا، رابطه بین نیروی کار و کارفرما، نرخ برابری قدرت خرید، ارزش برابری پول ملی در مقابل ارز های خارجی و بسیاری از موارد دیگر در اقتصاد ما، بر هم زده است.