بازار نفت در سال آینده چه روندی خواهد داشت؟ کارشناسان می‌گویند صعودی. بازار جهانی نفت به دلیل کاهش عرضه نفت روسیه به سبب تحریم‌های اروپایی، تقاضای پایین چین به عنوان بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان، چشم‌انداز کاهش تولید کشورهای عضو اوپک و همچنین سیاست‌های تهاجمی فدرال رزرو برای کنترل تورم، عملا در رکود به سر می‌برد. هر بشکه نفت برنت درحالیکه تا دو ماه پیش به آستانه ۱۰۰دلار رسیده بود هم‌اکنون ۷۶دلار معامله می‌شود؛ دقیقا سقف بازه‌ای که ایالات متحده اعلام کرد در آن به پر کردن ذخایر استراتژیک دست خواهد زد. ناگفته نماند نشتی در خط لوله کیاستون که روزانه بالای ۶۰۰هزار بشکه از کانادا به آمریکا منتقل می‌کند یکی از نگرانی‌هایی بود که در هفته گذشته بازار نفت را تحت‌تاثیر قرار داد. البته بازیگران بازار جهانی به افزایش فعالیت صنعتی چین در سال آینده امید دارند؛ امیدی که بانک جهانی مانند پیش‌بینی متوسط قیمت ۹۰دلاری در سال آینده، بر آن صحه گذاشته است. البته بازار نفت با ریسک‌های خطرناکی در سال آینده میلادی روبه‌روست.
بالا و پایین بازار
قیمت نفت در بازار جهانی به سبب قطع جریان نفت خط لوله کیاستون و همچنین تبعات برنامه سقف قیمتی بر نفت روسیه، در روز اول هفته با رشد همراه شد. هر بشکه نفت برنت 50/ 76دلار و هر بشکه نفت خام آمریکا 60/ 71دلار فروخته شد. این در حالی است که هر دو شاخص در هفته گذشته در پایین‌ترین حد از دسامبر قرار گرفتند. ترس از رکود جهانی بر تقاضا تاثیر منفی گذاشت. براساس نظرسنجی آرگوس، میزان تولید نفت کشورهای اوپک‌پلاس به 29/ 38میلیون بشکه سقوط کرده که 81/ 1میلیون بشکه کمتر از مقدار موافقت و برنامه‌ریزی‌شده است. نکته قابل‌توجه افزایش تولید کشورهای غیراوپک است. درحالی کشورهای قدیمی سازمان کشورهای صادرکننده نفت به کاهش تولید دست زدند که کشورهای متحد آن‌ها در اوپک‌پلاس میزان تولید روزانه خود را افزایش داده‌اند. تولید نفت قزاقستان روزانه 330هزار بشکه و روسیه روزانه 190هزار بشکه افزایش داشته است. افزایش تولید روسیه درحالیکه اروپا سقف قیمتی برای آن تعیین کرده است یکی دیگر از نکات قابل‌توجه بازار است. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، وعده داده بود برای پاسخ به برنامه اعمال سقف قیمتی، کاهش تولید را در دستور کار قرار می‌دهد.
نشتی در خط لوله استراتژیک
همچنین کشف نشتی در خط لوله کیاستون توسط شرکت کانادایی تی‌سی انرژی (TC Energy) عامل دیگری است که نسبت به عرضه نفت در هفته گذشته نگرانی ایجاد کرد. کیاستون روزانه 622هزار بشکه در روز نفت خام آمریکا را به کانادا حمل می‌کند. به گزارش اویل‌پرایس، نشتی که در هفته گذشته در این خط لوله رخ داد باعث شد «14هزار بشکه نفت خام به رودخانه ریخته شود»؛ البته این شرکت اعلام کرده نشتی خط لوله برطرف شده اما عرضه از طریق کیاستون هنوز آغاز نشده است. اپراتور کانادایی خط لوله تی سی انرژی گفت نشت خط لوله کیاستون را که در اواسط هفته گذشته رخ داد و 14هزار بشکه نفت خام را که در رودخانه ریخته بود، مهار کرد. سیستم خط لوله 26هزار و 87مایلی کیاستون نقش کلیدی در اتصال عرضه نفت خام آلبرتا به بازارهای پالایشگاهی ایالات متحده در ایلینوی، اوکلاهما و تگزاس و همچنین اتصال منابع نفت خام ایالات متحده از کوشینگ اوکلاهما به بازارهای پالایشی خلیج آمریکا ایفا می‌کند. به همین دلیل است که تعطیلی آن باعث افزایش قیمت نفت شد، البته به طور متوسط. این اتفاق باعث شعله‌ور شدن دوباره آتش بین طرفداران محیط‌زیست و دولت امریکا شده است.
یکی از نمایندگان باشگاه سیرا که حامی محیط زیست است، در این باره گفت: «چیزی به نام خط لوله شن و ماسه ایمن قیر وجود ندارد و این فاجعه دیگری است که همچنان ثابت می‌کند که باید آب‌و‌هوا و جوامع خود را در اولویت قرار دهیم.» تی‌سی انرژی جدول زمانی برای راه‌اندازی مجدد خط لوله کیاستون ارائه نکرده است. این شرکت در بیانیه‌ای اعلام کرد: «تیم‌های ما به طور فعال به بررسی علت حادثه ادامه می‌دهند. ما جدول زمانی را برای شروع مجدد تایید نکرده‌ایم و تنها زمانی خدمات آغاز خواهد شد که ایمن باشد.» ادوارد مویا، تحلیلگر ارشد بازار اواندا، در گفت‌وگو با رویترز درباره بسته شدن این خط لوله گفت: «به دلیل بسته ماندن خط لوله کیاستون، کاهش کنترل کووید در چین و نگرانی از کاهش تولید روسیه، قیمت نفت افزایش می‌یابد.»
عرضه نفت خام به ایالات متحده در حالی به مشکل خورده که روسیه تهدید کرده برای تلافی تحریم‌های اروپایی از «صعود قیمت نفت» حمایت کند. در قاره آسیا، شواهد از کاهش سخت‌گیری‌های سیاست کوویدصفر در چین حکایت دارد، اما کسب‌وکارها در آخر هفته گذشته همچنان بسته ماند و مردم می‌گویند تا «شرایط عادی فاصله زیادی» دارند. صف‌هایی که خارج از کلینیک‌‌های تب در شهرهای پکن و ووهان تشکیل شد خبر از گسترش سریع علائم کووید پس از اقدام دولت چین برای کاهش قرنطینه است. به گزارش رویترز، تحلیلگران (ANZ) در یادداشتی مدعی شدند عدم‌قطعیت درباره تاثیر موثر سقف قیمتی بر نفت روسیه نوسان در بازار را بالا نگه داشته و «تاکنون تاثیر محدودی بر بازار جهانی گذاشته است».
وزیر انرژی عربستان سعودی نیز روز یکشنبه گفت تاثیر تحریم‌های اروپا و اقدامات سقف قیمتی هنوز نتیجه روشنی نداشته و اجرای آن هنوز نامشخص است. در ایالات متحده، جانت یلن، وزیر خزانه‌داری، کاهش قابل‌توجهی در تورم این کشور در سال 2023 را پیش‌بینی کرد «بدون اینکه یک شوک غیرمنتظره ایجاد شود». امری که چشم‌انداز رونق بازار نفت در سال آینده را روشن‌تر کرده است.
نظر بانک جهانی چیست؟
اما در گزارشی که بانک جهانی در اکتبر سال جاری میلادی منتشر کرد، آینده روشن صنعت نفت در هاله‌ای از ابهام است. بانک جهانی در گزارش موردنظر، چشم‌انداز اقتصاد کلان را رو به وخامت اعلام کرده، زیرا در سال آینده همراه با افزایش تقاضا، بازار با کاهش تولید نفت روسیه مواجه خواهد شد. البته این گزارش تاکید کرده «چشم‌انداز بسیار نامشخص است».
بانک جهانی پیش‌بینی کرده میانگین بهای هر بشکه نفت در سال آینده میلادی 92 دلار خواهد؛ رقمی که بسیار بالاتر از میانگین پنج سال گذشته است. همچنین آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرده میزان مصرف نفت در سال 2023 نزدیک به 7/ 1درصد رشد خواهد داشت. به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، در سال آینده میلادی تعداد محدودی از کشورها افزایش تولید را در دستور کار قرار داده‌اند و احتمال داده تنها کشوری مثل آمریکا به افزایش برداشت از چاه‌های نفت دست بزند. در‌عین‌حال این سازمان پیش‌بینی کرده کشورهای عضو اوپک‌پلاس به رهبری غیررسمی روسیه در سال آینده کاهش تولید خواهند داشت؛ برای مثال احتمال دارد تحت تاثیر تحریم‌های اروپایی، تولید نفت روسیه روزانه 2میلیون بشکه سقوط کند. بانک جهانی در گزارشی مدعی شده در سال 2023 استفاده از وسایل حمل‌ونقل الکتریکی و افزایش بهره‌وری سوخت باعث می‌شوند در میان‌مدت گازهای گلخانه‌ای کمتری تولید شود و برداشت نفت از ذخایر استراتژیک آمریکا تا پایان سال 2022 بیشتر ادامه نخواهد داشت.
عرضه جهانی یکی دیگر از گزاره‌هایی است که بانک جهانی نسبت به آن هشدار داده‌است. به گزارش این نهاد مالی، کاهش تولید نفت روسیه که ماحصل تحریم‌های اروپایی خواهد بود و همچنین تصمیمات اوپک برای کاهش تولید، بازار نفت را کوچک خواهد کرد. اوپک‌پلاس پیش از این هم اعلام کرده بود هدفش حمایت از قیمت‌هاست. همچنین عرضه بیشتر نفت از ذخایر استراتژیک آمریکا را خطری بالقوه برای بازار جهانی اعلام کرده است. ذخایر استراتژیک آمریکا در سال 2010 نزدیک به 730میلیون بشکه بود که در‌حال‌حاضر به 400میلیون بشکه رسیده است. ایالات متحده اعلام کرده در حال پر کردن این منابع در بازه قیمتی 67 تا 72دلار است؛ امری که به منزله کف قیمتی موقت برای نفت نیز تلقی می‌شود.
فرزین محمدی