صنعت پتروشیمی اگرچه ارزآورترین صنعت کشور در حوزه صادرات غیرنفتی محسوب می‌شود ولی توسعه آن به الزاماتی نیاز دارد که هم‌اکنون به عنوان چالش‌هایی برای رونق آینده آن ایفای نقش می‌کند.
میزان تحویل و نوسان بهای خوراک، بازارهای داخلی و صادراتی، ملزومات تولید و تکنولوژی روز، تأمین مالی و در نهایت تبدیل این صنعت به مهمترین صنعت کشور در ادبیات و ذهنیت تصمیم‌سازان اقتصادی ۵ موردی است که از یک سو چالش‌های صنعت پتروشیمی محسوب شده و از سوی دیگر رهگیری توسعه این صنعت از مسیر همین نکات عبور خواهد کرد. جذابیت‌های صنعت پتروشیمی به قدری گسترده است که می‌توان از هم‌اکنون انتظار حجم بالای سرمایه‌گذاری‌ها را برای سال‌های بعد در نظر گرفت. به عنوان یک نمونه مشخص سرمایه‌گذاری ۳۵میلیارددلاری در صنعت پتروشیمی در برنامه هفتم توسعه در نظر گرفته شده است. همچنین تصمیم‌سازان اقتصادی بر دانش‌محور شدن این صنعت تاکید کرده و نه تنها پتروشیمی، بلکه زنجیره ارزش در صنعت نفت و گاز از اکتشاف و حفاری تا تولید محصول نهایی را با رویکردهای فن‌آورانه طلب می‌کنند.
سرمایه‌گذاری ۳۵ میلیارد دلاری در صنعت پتروشیمی در برنامه هفتم توسعه
به گزارش ایرنا، معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با اشاره به اینکه تجارت ماده خام دارای ۸۰ درصد سود است، اما با ورود فناوری تا ۱۰۰۰درصد سود ایجاد می‌کند، گفت: در برنامه هفتم ۳۵میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی پیش‌بینی شده است. روح‌الله دهقانی فیروزآبادی روز گذشته در همایش و نمایشگاه پتروفن که در مرکز همایش‌های شرکت ملی نفت ایران برگزار شد، افزود: علم، فناوری و نوآوری در آموزش و پژوهش وجود دارد. وی ادامه داد: هر کشوری چند مزیت ویژه دارد و قرار نیست تمام مزیت‌ها در یک کشور جمع شود. ایران نیز مزیت‌های ویژه دارد که اگر اشتباه کنیم و راه را اشتباه برویم زیان کرده‌ایم.
دهقانی با اشاره به اینکه اصلی‌ترین مزیت ویژه ایران صنعت نفت است، گفت: اگر می‌خواهیم در حوزه فناوری کار کنیم باید به نفت توجه داشته باشیم. وی تاکید کرد: زمانی صرف داشتن منابع یک کشور را ممتاز می‌کرد، اما اکنون شرایطی است که داشتن منبع طبیعی انرژی مزیت نیست؛ زیرا فناوری با ایجاد ارزش افزوده، در مقابل تجارت ماده خام قابل‌قیاس نیست. وی افزود: بنابراین اگر به نفوذ فناوری و ارتقای آن با استفاده از فناوری‌های روز نرسیم این صنعت ارزش خود را از دست می‌دهد. به گفته دهقانی، در برنامه هفتم ۳۵میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی پیش‌بینی شده که سهم هلدینگ خلیج فارس ۱۵میلیارد دلار است.
وی با تاکید بر اینکه صنعت پتروشیمی مقام نخست را در ساخت بار اول به خود اختصاص داده، ادامه داد: در سال‌های گذشته ۱۲۰میلیون دلار سهم تولید بار اول صنعت پتروشیمی بوده است. به‌ازای هر یک دلار سرمایه‌گذاری در این عرصه ۸دلار سود ایجاد شده است و با این سرمایه‌گذاری یک‌میلیارد دلار ارزش ایجاد شده است. وی گفت: اگر برنامه‌ریزی واقعی کنیم و از توان کشور استفاده کنیم تا در بخش فناوری ۱۰درصد از ۱۵میلیارد دلار تامین شود، ارزش افزوده بالایی به شرکتهای داخلی تزریق خواهد شد. دهقانی افزود: حوزه پتروشیمی پر از نیازهای فناورانه است و اگر بتوانیم بازار مصرف داخلی را به این سمت سوق دهیم موفق خواهیم بود.
ضرورت ایجاد غول‌های فناوری در صنعت پتروشیمی
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور ایجاد غول‌های فناوری در صنعت پتروشیمی ایران را ضروری دانست و گفت: اگر برای ایجاد چنین مراکزی در صنایع بزرگ تلاش نکنیم ارزش افزوده این صنایع به نفع دیگر کشورها مصادره می‌شود و فقط مزیت سرزمینی این منابع عظیم طبیعی برای کشور باقی می‌ماند. روح الله دهقانی فیروزآبادی افزود: هر کشوری مزیت‌ها و فرصت ویژه‌ای مختص خود دارد که باید بهترین بهره را از آنها ببرد. یکی از اصلی‌ترین مزیت‌های سرزمینی ایران هم وجود صنعت نفت در ایران است که باید تلاش کنیم با نفوذ فناوری و نوآوری به این صنعت، ارزش افزوده آن را ارتقا دهیم. وی تاکید کرد: نفوذ فناوری و نوآوری به صنعت نفت باید از بخش‌های بالادستی این صنعت اتفاق بیفتد. بسیاری از کشورها با استفاده از همین فناوری و نوآوری توانسته‌اند استفاده از منابع طبیعی خود را بهبود بخشند و کارایی اقداماتشان را ارتقا دهند.
روح الله دهقانی فیروزآبادی افزود: تا ۵۰ سال پیش تنها داشتن منابع زیرزمینی برای کشورها مزیت و امتیاز ویژه محسوب می‌شد اما امروز این‌طور نیست و باید با استفاده از فناوری و نوآوری از این منابع ارزش افزوده و محصولات جدید تولید کرد. ارزش ایجادشده از تجارت ماده خام با حاشیه سودی که از محصولات فناورانه به دست می‌آید قابل‌قیاس نیست و بسیار عدد کوچکی است. محصولی که مبتنی بر نوآوری و فناوری تولید می‌شود هزار برابر محصولات خام حاشیه سود دارد. معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: فعالان حوزه پتروشیمی باید به این نکته توجه کنند، اگر از فناوری و نوآوری برای تولید محصولات خود استفاده و زنجیره ارزش این صنعت را تکمیل نکنند به همان اندازه که صاحبان فرصت هستند در شرایط تهدید هم قرار دارند.
ضرورت نفوذ فناوری در صنعت نفت
به گزارش شانا، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری بر ضرورت نفوذ فناوری در صنعت نفت تاکید کرد و گفت: اگر با جدیت به بحث ارتقای فناوری، بهره‌وری و کاهش هزینه در صنعت نفت توجه نشود، بدون شک این صنعت به یک صنعت بی‌ارزش تبدیل می‌شود.معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری با تاکید بر اینکه تجارت ماده خام ممکن است ۷۰ تا ۸۰درصد حاشیه سود داشته باشد، اما نفوذ فناوری و ایجاد محصولات جدید تا یک‌هزار درصد ارزش ایجاد می‌کند، افزود: اگر با جدیت به بحث ارتقای فناوری، بهره‌وری وکاهش هزینه در صنعت نفت توجه نشود قطعا این صنعت به یک صنعت بی‌ارزش تبدیل می‌شود.
فیروزآبادی با بیان اینکه صنعت نفت به همان مقدار که صاحب فرصت است به همان مقدار در تهدید هم است، بیان کرد: صنعت نفت در دو سه سال گذشته رتبه نخست در استفاده از کارگروه حمایت از محصولات بار اول را در معاونت علمی داشته است، تصریح کرد: صنعت نفت ۱۲۰میلیون دلار همکاری با این کارگروه داشته است و به اذعان مدیران این صنعت، به ازای هر یک دلاری که برای توسعه فناوری سرمایه‌گذاری شده، ۸ دلار منفعت داشته است. معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری با بیان اینکه صنعت پتروشیمی دارای نیازهای فراوان در حوزههایی همانند ماشین‌های دوار و غیردوار، تجهیزات هوشمندسازی و ... است، اظهار کرد: اگر بتوانیم صنعت پتروشیمی را به‌عنوان بازار مصرف واقعی دانش‌بنیان پای کار بیاوریم، در مقوله توسعه شریک شدیم در غیر این صورت احتمال دارد از توسعه ۱۵میلیاردی هلدینگ خلیج‌فارس سهم عمده و ارزشمند آن که ارزش افزوده بالایی دارد، برای شرکتهای خارجی است.
فیروزآبادی با اشاره به اینکه هم‌اکنون بیش از هزار شرکت دانش‌بنیان و فناور مدعی فعالیت در صنعت پتروشیمی و صنعت نفت هستند، افزود: ما هم‌اکنون به‌طور جدی پیگیر کنسرسیومی‌کردن این شرکت‌ها و در یک اقدامی بلندمدت با اجتماع این مجموعه‌ها در حوزه صنعت نفت به‌دنبال ایجاد غول‌های بزرگ و قدرتمند دانش‌بنیان هستیم تا به دستاوردهایی قابل‌توجه برسیم. وی با بیان اینکه کشورهایی در دنیا هستند که منابع نفتی ندارند، اما بزرگ‌ترین تامین‌کنندگان قطعات صنعت نفت هستند، اظهار کرد: مجموعه هلدینگ خلیج فارس می‌تواند مولد حداقل پنج غول در حوزه تولید و تامین دانش و فناوری و تجهیزات باشد. هلدینگ خلیج فارس به بزرگ‌ترین بازار در صنعت پتروشیمی دسترسی دارد و می‌تواند با برنامه‌ریزی مناسب و بهره‌گیری از فناوری و نوآوری ارزش افزوده این صنعت را افزایش دهد.
صنعت پتروشیمی، مملو از نیازهای فناورانه
به گزارش «ایرنا» رئیس بنیاد ملی نخبگان با یادآوری اینکه صنعت پتروشیمی مملو از نیازهای فناورانه در حوزههایی چون تولید تجهیزات دوار، دانش فنی، مواد، کاتالیست و غیره است، گفت: همه این نیازها را می‌توانیم با کمک شرکتهای دانش‌بنیان و فناوران بومی تامین کنیم به شرطی که زنجیره ارزش آن به صورت کامل تامین و تکمیل شود. دهقانی فیروزآبادی ادامه داد: این کار به اتصال دانشگاه به صنعت هم نیاز دارد. لازم است این اتصال شکل درست خود را طی کند. یعنی صنعت نیاز خود را به شرکتهای دانش‌بنیان عرضه و این شرکت‌ها با کمک فناوری خود به تامین این نیازها ورود کنند. البته مجموعه‌‌های دانش‌بنیان برای تامین دانش و انجام تحقیقات خود از دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی استفاده می‌کند و در نهایت نیاز صنعتی با اتصال به دانشگاه و شرکتهای دانش‌بنیان رفع می‌شود.
دهقانی فیروزآبادی شکل‌گیری کنسرسیومی از شرکتهای دانش‌بنیان و ایجاد غول‌های فناوری را از جمله ضرورت‌های توسعه صنعت پتروشیمی دانست و اظهار کرد: این غول‌های فناوری بهترین گزینه برای توسعه فناوری و نوآوری در صنایع مختلف هستند. غول‌هایی که در برخی کشورهای فاقد منابع طبیعی هم ایجاد شده و سود هنگفتی را برای خود رقم زده‌اند. ایجاد این مراکز در ایران به عنوان صاحب منابع طبیعی قطعا ضروری و لازم است. معاون رئیس‌جمهور گام‌های معاونت علمی برای حمایت از دانش‌بنیان شدن صنعت پتروشیمی را بیمه خدمات، کمک به تامین مالی شرکت‌ها و حمایت‌هایی در سطح حاکمیت عنوان کرد و گفت: باید برای دانش‌بنیان شدن صنعت پتروشیمی همه بازیگران دولتی و خصوصی فعال در این حوزه با یکدیگر هم‌افزایی و همکاری داشته باشند.
ارتقای اقتصاد مقاومتی با افزایش سهم شرکتهای دانش‌بنیان در پتروشیمی
مدیرعامل هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس با اشاره به اینکه افزایش سهم شرکتهای دانش‌بنیان در کشور می‌تواند اقتصاد مقاومتی را ارتقا دهد، گفت: نفوذ شرکتهای دانش‌بنیان در شرکتهای بزرگ باید ارتقا پیدا کند. به گزارش «ایرنا»، عبدالعلی علی‌عسگری در همایش و نمایشگاه پتروفن که در مرکز همایش‌های شرکت ملی نفت ایران برگزار شد، افزود: ایران کشوری است که به دلیل ظلم‌هایی که به آن شده عقب مانده است و اکنون در دوره طلایی پیشرفت هستیم.وی با بیان اینکه افزایش سهم شرکتهای دانش‌بنیان در کشور می‌تواند اقتصاد مقاومتی را ارتقا دهد، افزود: افزایش سهم دانش‌بنیان در تولید ناخالص داخلی هدف بزرگی است.
علی‌عسگری به نفوذ دانش‌بنیان در شرکتهای بزرگ اشاره کرد و ادامه داد: اگر صنعتی فناور نباشد از تجارت عقب می‌ماند و سودآوری آن کاهش پیدا می‌کند. وی تاکید کرد: برخی شرکتهای پتروشیمی فعال‌تر بودند و سایر شرکت‌ها نیز باید به سمت دانش‌بنیان شدن بروند. مدیرعامل هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس با اشاره به راه‌اندازی مراکز نوآوری در مجتمع‌های پتروشیمی، گفت: برای ارزیابی شرکت‌ها که چه میزان به سمت دانش‌بنیان شدن می‌روند اقداماتی انجام شده است. وی افزود: فرهنگ نوآوری باید رشد کند. در گذشته به سمت صنایع پایین‌دستی حرکت نکرده‌ایم و باید زنجیره ارزش را توسعه دهیم. علی‌عسگری ادامه داد: چهار پارک فناوری پتروشیمی طراحی شده که شامل پارسیان، مکران، عسلویه و ماهشهر هستند که پایه آنها بر مطالعه و تحقیقات است.
افزایش ۶۴ درصدی ظرفیت هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس تا ۱۴۰۵
حسن نشان‌زاده، معاون برنامه‌ریزی و توسعه کسب‌و‌کار هلدینگ خلیج فارس نیز در این مراسم با اشاره به اینکه هرگونه تغییر و تحول نیازمند استراتژی برای آینده است، گفت: تولیدات شرکتهای دانش‌بنیان قابل‌رقابت با تولیدات جهانی است. وی افزود: در حال حاضر ظرفیت نصب‌شده ۲۸میلیون تن در هلدینگ خلیج فارس وجود دارد که با بهره‌برداری از سه‌طرح جدید در ماه‌های آینده به ۳۳میلیون تن می‌رسد. نشان‌زاده ادامه داد: این ظرفیت تا سال ۱۴۰۵ به ۴۶میلیون تن افزایش پیدا می‌کند. وی با بیان اینکه اکنون سهم ساخت داخل در اجرای طرح‌های این هلدینگ ۷۵درصد است، گفت: در افق یک‌ساله ۵درصد بهبود پیدا می‌کند و به بالای ۸۰درصد می‌رسد.
به گزارش معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، نخستین همایش پتروفن ویژه هفته پژوهش و نوآوری با رویکردی نوین در حمایت از شرکتهای دانش‌بنیان دیروز با حضور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور، شماری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و فعالان و شرکتهای دانش‌بنیان صنعت پتروشیمی گشایش یافت. در این همایش سه‌روزه که تا ۲۹ آذرماه ادامه دارد، نیازهای فناورانه شرکتهای تابعه این گروه صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس با حضور شرکتهای دانش‌بنیان و فناور ارائه می‌شود.