ونزوئلا در پی آن است که ۶۳درصد از بودجه۲۰۲۳ خود را بر پایه فروش نفت ببندد؛ این در حالی است که چندی پیش خبرهایی مبنی‌بر احتمال کاهش تحریم‌های این کشور توسط ایالات‌متحده آمریکا به‌گوش می‌رسید. درآمد نفتی ونزوئلا در سال‌جاری میلادی ۲/ ۸میلیارد دلار بوده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌است که انتظار می‌رود در سال۲۰۲۳ افزایش یابد.
البته به گفته کارشناسان تحقق این موضوع مشروط بر باز‌شدن فضای سنگین و یخ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌زده روابط بین دولت‌های واشنگتن و کاراکاس و حضور سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران خارجی در ونزوئلا است؛ موقعیت و شرایطی که با توجه به سابقه دولت مادورو بعید به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نظر می‌رسد. ناگفته نماند با توجه به شرایط تولید نفت در سال‌آینده و احتمال افزایش تقاضای چین و همچنین ازبین‌رفتن اهداف کربن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌زدایی کشورها به سبب کاهش رشد اقتصادی، نفت ونزوئلا که در زمان بحران «25دلار» هم به چین فروخته شد با قیمت‌های بهتری معامله می‌شود. آیا دولت مادورو می‌تواند بودجه سال2023 ونزوئلا را با تکیه بر فروش نفت ببندد؟
ونزوئلا چقدر نفت صادر کرده است؟
به گزارش رویترز، ارقام صادرات نوامبر حاکی از افزایش 16درصدی حجم نسبت به اکتبر بود، اما این رقم تقریبا 3درصد کمتر از صادرات در ماه مشابه سال‌گذشته و کمتر از اوج 813هزار بشکه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای در روز اوت است. بیشتر محموله‌های ماه نوامبر پس از عبور از مراکز انتقال کشتی به کشتی، به‌ویژه مالزی، عازم چین شدند. شرکت دولتی(PDVSA) همچنین حدود 38هزار بشکه در روز ذخایر نفت‌خام، نفت‌کوره و ترکیب بنزین را به متحد سیاسی خود یعنی کوبا ارسال کردهاست که کمتر از 52هزار بشکه در اوت است. شرکت بزرگ نفتی ایتالیاEni، دیگر شریک سرمایه‌گذاری مشترک شرکت دولتی(PDVSA)، دو محموله نفت‌خام در ماه نوامبر برای بازپرداخت بدهی از این کشور دریافت کرد. این محموله در مجموع 85/ 1میلیون بشکه نفت‌خام رقیق‌شده ونزوئلا را به اسپانیا منتقل کرد. صادرات اوپک هم براساس تصمیمی که گرفته بودند افت کردهاست. صادرات اعضای اوپک در سال‌جاری تا به امروز به‌طور متوسط حدود 620هزار بشکه در روز بوده که کمی کمتر از سال2021 است، اما انتظار می‌رود در ماه‌های آینده تحت مجوز ایالات‌متحده برای شرکت بزرگ نفتی شورون ونزوئلا به‌عنوان بخشی از استراتژی کاهش تحریم‌ها افزایش یابد.
سال آینده، سال ونزوئلا؟
خبرهایی مبنی‌بر کاهش تحریم‌های ایالات‌متحده آمریکا علیه کشورهای آمریکای‌جنوبی مثل ونزوئلا به گوش می‌رسد. این اقدام برای افزایش عرضه نفت به بازار جهانی و جایگزینی نفت روسیه است. درآمد نفتی امسال ونزوئلا 2/ 8میلیارد دلار بود که با کاهش محاصره تحریمی آمریکا انتظار می‌رود در سال2023 به 34/ 9میلیارد دلار برسد. چگونه ونزوئلا می‌تواند به هدف تولید سال‌آینده برسد؟ و اگر این اعتبار تامین نشود کدام بخش از بودجه‌ونزوئلا تحت‌تاثیر قرار خواهد گرفت؟
میشل لینچ کارشناس ارشد انرژی معتقد است اقدامات اخیر آمریکا برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ونزوئلا قدم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های کوچکی برای کاهش تحریم‌ها است «اما لزوما گام پایداری نیست. دولت بایدن به یکی از شرکت‌های آمریکایی اجازه فعالیت اقتصادی با ونزوئلا را مشروط به مذاکره بین رژیم مادورو و مخالفانش کردهاست. به همین سبب بسیاری ترس آن دارند که مذاکرات بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نتیجه بماند و توافق‌نامه‌های صادراتی تمدید نشود.» البته همین کارشناس معتقد است مادورو برای تعمیر زیرساخت‌های افزایش تولید نفت به سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران خارجی احتیاج دارد؛ گزاره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که با توجه به شرایط کنونی کشور ونزوئلا تحقق آن امری بعید به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نظر می‌رسد: «این حجم از تغییر درجه و رویکرد در دولت مادورو بعید به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نظر می‌رسد و متقاعد‌شدن افراد خارجی مورد اعتماد بیشتر.»
گوستاوو روسن کارشناس موسسه (IESA) با یادآوری «نفت‌برنت 100دلاری حاصل از حمله روسیه به اوکراین و بحران انرژی» می‌گوید: «در سناریوی نفت گران قیمت، نفت ونزوئلا دوران بهتری را طی می‌کند. هر بشکه نفت سنگین در بازار آسیا نزدیک به 49دلار فروخته شد؛ هرچند تمامی نفت ونزوئلا به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌صورت تجاری فروخته نمی‌شود. بخشی از نفت این کشور به کوبا صادر می‌شود و بخشی برای رقیق‌کردن نفت ایران که آن‌هم تحریم است استفاده می‌شود، در نتیجه درآمد نقدی حاصل از فروش محصولات کربنی به 8میلیارد دلار رسید. به گزارش اویل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌پرایس پیش‌بینی می‌شود میزان ورود نفت ونزوئلا به آمریکا از 40میلیون بشکه در سال با کاهش تحریم‌ها به 50میلیون بشکه برسد.
درآمد سال2023 ونزوئلا همانند سال2022 خواهد بود و تنها 7میلیارد دلار آن نصیب بانک‌مرکزی می‌شود زیرا مابقی باید صرف هزینه‌های استهلاک افزایش تولید شود. به گفته روسن اگر بودجه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که دولت مادورو به مجلس شورای‌ملی ونزوئلا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فرستد 6/ 14میلیارد دلار باشد: «صنعت نفت توان تامین 63درصدی آن را نخواهد داشت و تنها 48درصد آن را پاسخگوست. با توجه به تجربه چند سال‌گذشته به احتمال زیاد مادورو این پول را از بودجه‌بهداشت، آموزش و زیرساخت کاهش دهد.» ویکتور میخارس یکی از اساتید دانشگاه لس‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آند در کلمبیا معتقد است اقتصاد ونزوئلا در بدترین انقباض 150 سال‌اخیر است: «صادرات نفت از حدود 95میلیارد دلار در سال‌اول دولت مادور در سال2013 به 5/ 3میلیارد دلار در 2022 رسید.» جنگ اوکراین باعث شد ایالات‌متحده به فکر تجدیدنظر در تحریم‌های این کشور بیفتد.
از طرفی با توجه به بحران انرژی کنونی و شرایط جنگی روسیه و اوکراین، به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نظر می‌رسد اهداف کربن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌زدایی کشورها متوقف‌شده‌است و این شرایط به دولت ونزوئلا انگیزه می‌دهد تولید خود را افزایش دهد مخصوصا زمانی‌که اوپک محدودیت تولید و صادرات تعیین کردهاست. نباید فراموش کرد که همین چندی پیش هر بشکه نفت ونزوئلا «25دلار» هم به چین فروخته شد و نوسان در بازار به نفع دولت مادورو خواهد بود. از طرفی روند کند اقتصادی همچنان ادامه دارد و برای بازیابی آن در آینده به نفت نیاز خواهد بود؛ اما همه کشورها نمی‌توانند آن را با قیمت بالا خریداری کنند، به همین سبب امکان دارد انتظارات مادورو برآورده نشود: «با این حال پیش از محکوم کردن آن فراموش نکنیم ما در یک سیستم بین‌الملل نامطمئن و بدون قطعیت زندگی می‌کنیم.»
بازار افزایشی نفت
هر بشکه نفت‌برنت با روند صعودی هفتگی 5درصدی، 53/ 84دلار فروخته شد و هر بشکه نفت وست‌تگزاس‌اینترمدییت آمریکا هم به کانال 80دلار وارد شد. این شاخص آمریکایی در یک هفته بیش از 5/ 4درصد رشد قیمتی تجربه کردهاست. هر گالن بنزین در بازار بین‌المللی 36/ 2دلار معامله شد. توفان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های زمستانی ایالات‌متحده باعث‌شده چند پالایشگاه بزرگ این کشور تعطیل شوند و سمت عرضه با مشکل مواجه شود. از روز جمعه، حدود 5/ 1میلیون بشکه از ظرفیت پالایش روزانه در امتداد ساحل خلیج آمریکا بسته شد، درحالی‌که تولید نفت و گاز از داکوتای‌شمالی تا تگزاس دچار یخ‌زدگی شد و عرضه کاهش یافته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌است.
در سمت تقاضا اما چین از کاهش سختگیری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های کرونایی خبر داده که چشم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌انداز تقاضای نفت در سال2023 را تقویت می‌کند. این اخبار در کنار خبر کاهش تولید 5تا7درصدی روسیه در سال‌آینده عملا معامله‌گران را به صعود قیمت‌ها و رونق بازار امیدوار کردهاست. البته بانک‌های مرکزی همچنان بر سیاست‌های افزایش نرخ بهره و مهار تورم اصرار دارند، موضوعی که باعث‌شده سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران با احتیاط بیشتری در بازار نفت قدم بردارند.