آغاز ممنوعیت واردات فرآورده‌های پالایشگاهی از مبدا روسیه توسط اتحادیه اروپا از پنجم فوریه، موجب تغییر سیاست کرملین و کاهش تولید نفت این کشور به میزان یک‌‌میلیون بشکه روزانه در سال‌جدید میلادی خواهد شد. این مساله بارها توسط دست‌‌‌‌‌‌اند‌‌‌‌‌‌ر‌‌‌‌‌‌کاران صنعت نفت روسیه مورد تاکید قرار گرفته‌است. نکته قابل‌تامل آنکه روسیه در یافتن خریدار جایگزین مناسب، با دردسرهایی مواجه خواهد‌شد. از بازار بین‌المللی نفت خبر می‌رسد که هرچند روسیه مدتی است جریان صادرات نفت خود را به سمت خریداران آسیایی تغییر مسیر داده‌است، اما خریداران نفت این کشور با مشکلات عدیده‌‌‌‌‌‌ای در راه یافتن نفتکش با بیمه معتبر جهت انتقال نفت تحریم شده روسی روبه‌‌‌‌‌‌رو هستند. به گزارش پولتیکو، روسیه تنها از ابتدای دسامبر گذشته، حدود ۹۰درصد از نفت صادراتی خود را به مشتریان آسیایی خود عرضه کرده‌است.
بازار انرژی متاثر از تحریم نفت روسیه
بر اساس همین گزارش، روسیه صاحب پیشرفته‌‌‌‌‌‌ترین فناوری‌ها در صنعت پالایشگاهی دنیا است، در نتیجه وضع هرگونه تحریم و اعمال هرنوع ممنوعیت بر واردات فرآورده‌های پالایشگاهی این کشور توسط اتحادیه اروپا یا هر نهاد دیگری، اثرات قابل‌‌‌‌‌‌توجهی بر کلیت صنعت نفت و گاز و مبادلات تجاری مربوطه خواهد گذاشت. در گزارش اخیر اویل‌‌‌‌‌‌پرایس آمده است؛ در شرایط کنونی و به‌‌‌‌‌‌واسطه اعزام تعداد زیادی از نیروی کار روسیه به میدان جنگ با اوکراین، پالایشگاه‌‌‌‌‌‌های این کشور نمی‌توانند با حداکثر ظرفیت خود فعالیت عملیاتی داشته باشند تا حدی که بعضا با نیمی از ظرفیت اسمی خود مشغول پالایش هستند. علاوه‌بر این ناظران اعتقاد دارند به احتمال قریب به یقین از میزان سوددهی پالایشگاه‌‌‌‌‌‌های نفت روسیه در سال‌جاری میلادی کاسته خواهد شد؛ چراکه باید متحمل پرداخت هزینه‌ای مضاعف به نفتکش‌ها جهت انجام صادرات محصولات خود در مقایسه با دوران پیش از جنگ باشند. برآوردها حکایت از آن دارد که میانگین تولید فرآورده‌های پالایشگاهی روسیه در سال‌جاری میلادی، به میزان حدود ۵۰۰هزار بشکه در روز و در مقایسه با سال‌گذشته، افت را تجربه کند.
از اتحادیه اروپا چه خبر؟
اویل‌‌‌‌‌‌پرایس در ادامه آورده است؛ هرچند تحریم اتحادیه اروپا بر واردات نفت‌خام از مبدا روسیه و از مسیر بستر دریا در ۵ دسامبر اجرایی شد، اما جریان صادرات نفت روسیه به کشورهای عضو اتحادیه اروپا که در خشکی محصور هستند از این ممنوعیت مستثنی بود. آلمان و لهستان اما رسما اعلام کردند که واردات نفت‌خام روسیه از طریق خط لوله دروژبا را هم‌‌‌‌‌‌زمان با آغاز سال‌جدید میلادی متوقف خواهند کرد. آلمان و لهستان چندی پیش تفاهم‌نامه‌‌‌‌‌‌ای را امضا کردند که به‌‌‌‌‌‌موجب آن لهستان به اندازه کافی نفت‌خام را برای پالایشگاه‌‌‌‌‌‌های آلمان تامین تا با شروع سال‌جدید میلادی در ظرفیت بالایی فعالیت کرده و از این طریق دو کشور از چالش واردات فرآورده‌های پالایشگاهی و حتی نفت‌خام روسی به سلامت گذر کنند.
جالب است بدانید خط لوله‌‌‌‌‌‌ای که نفت روسیه را به سمت آلمان هدایت می‌کند، تحت‌عنوان «دوستی» یا در زبان روسی «دروژبا» شناخته می‌شود. برخلاف عنوان این خط، تهاجم روسیه به اوکراین، اتفاقات بعضا خصمانه‌‌‌‌‌‌ای را از سوی طرفین رقم زد. به گزارش خبر‌‌‌‌‌‌آنلاین، این خط لوله که در سال۱۹۶۰ میلادی افتتاح شد، نفت را بیش از ۵هزارکیلومتر از جایی‌که زمانی اتحاد جماهیر شوروی بود، به شهر «شودت» در کشور کمونیستی آلمان شرقی سابق منتقل می‌کند.
پس از فروپاشی دیوار برلین و عقب‌نشینی ناگهانی دولت آلمان‌شرقی از حمایت از صنایع محلی، این منطقه رو به زوال رفت و در دهه ۱۹۹۰ با بیکاری و کاهش جمعیت دست‌به‌گریبان بود. به لطف این پالایشگاه، این شهر توانست دوباره روی پای خود بایستد. نفت روسیه چیزی بیشتر از یک‌نماد دوستی بود. پالایشگاه نفت شودت رفته‌رفته به قلب اقتصادی منطقه تبدیل شد. بیش از هزار نفر در این پالایشگاه و ۲هزار نفر دیگر هم در شرکت‌های وابسته به آن کار می‌کنند. این پالایشگاه بیشتر خانه‌‌‌‌‌‌های شودت را گرم می‌کند و سوخت بیش از ۹۰درصد وسایل نقلیه در شمال‌شرقی آلمان، از جمله برلین را تامین می‌کند. به‌نظر می‌رسد که آلمان در پیدا‌کردن جایگزین انرژی روسیه موفق بوده و چاره‌ای برای عبور مطمئن از زمستان سخت پیدا کرده‌است.
موضع روسیه در واکنش به تصمیم آلمان و لهستان
به گزارش پولتیکو، در آن‌سوی میدان روسیه مدعی است به‌رغم اعلام موضع رسمی آلمان و لهستان مبنی‌بر عدم‌استمرار خرید نفت‌خام روسیه از طریق خط لوله دروژبا، از دو کشور اروپایی سفارش خرید نفت‌خام دریافت کرده‌است. نیکولای توکارف، مدیرعامل «ترانس‌نفت»، ماه گذشته در گفت‌وگو با رسانه‌های روسی اعلام کرد؛ به‌رغم هیاهوی زیاد، اپراتور خط لوله ترانس‌نفت روسیه سفارش‌های خرید نفت‌خام از آلمان و لهستان را دریافت کرده‌است. الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه هفته گذشته گفت این کشور اطمینان دارد که اروپا در فرآیند جایگزینی نفت‌خام و فرآورده‌های پالایشگاهی روسیه، با مشکلات عدیده‌‌‌‌‌‌ای روبه‌‌‌‌‌‌رو خواهد شد.
چین؛ همچنان در صدر اخبار انرژی
در گزارش اخیر صندوق بین‌المللی پول آمده است؛ در صورت افزایش تقاضای حامل‌‌‌‌‌‌های انرژی در چین که به واسطه کنارگذاشتن و عبور از سیاست‌های مقابله‌‌‌‌‌‌ای با ویروس کووید-۱۹ اتفاق خواهد افتاد، عرضه نفت در بازارهای جهانی محدودتر شده و در نتیجه صعود قیمت این کالای استراتژیک تا ۱۰۰دلار در هر بشکه رقم خواهد خورد. پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها حکایت از آن دارد که در آینده‌ای نزدیک قیمت نفت‌خام برنت به محدوده ۹۰ تا ۱۰۰دلار در هر بشکه بازگردد. البته رکود اقتصادی در سال‌نو میلادی در کنار وضعیت شیوع ویروس کووید-۱۹ در چین و رقم نرخ بهره بانک‌های بزرگ، تاثیری شگرف بر وضعیت بازار در حداقل سه ماه پیش‌‌‌‌‌‌رو خواهد داشت.
پاکستان؛ خریدار جدید نفت روسیه
به گزارش روزنامه پاکستانی «اکسپرس تریبیون»، وزیر نفت پاکستان اعلام کرد هیاتی از روسیه قرار است با هدف رایزنی اولیه در زمینه عرضه نفت این کشور در زیرقیمت بازار به پاکستان سفر کند. مصدق مالک خاطرنشان کرد: در شرایط کنونی، گفت‌وگوهای جدی بین طرفین در جریان است و این هیات زمانی وارد پاکستان می‌شود که تمهیدات اولیه لازم صورت پذیرد. او تصریح داشت که روسیه تخفیف‌های ویژه‌‌‌‌‌‌ای برای پاکستان درنظر گرفته‌است. بر اساس این گزارش، روسیه نفت‌خام، گازوئیل و بنزین را با تخفیف به پاکستان عرضه خواهد کرد که این خبر خوبی برای اقتصاد این کشور است.
روزنامه پاکستانی «دنیوز» پیش‌‌‌‌‌‌تر خبر داده بود که هیات پاکستانی به ریاست مالک در جریان سفر اخیر خود به مسکو و مذاکره با مقام‌‌‌‌‌‌های روس، خواستار تخفیف ۳۰ تا ۴۰درصدی نفت‌خام روسیه شد، اما طرف روس در آن زمان گفته بود که روسیه به‌‌‌‌‌‌دلیل تعهدات جاری، قادر نخواهد بود با پاکستان وارد معامله شود. این هیات پاکستانی در نوامبر گذشته طی سفری سه‌روزه به مسکو درخصوص مسائلی همچون خرید نفت‌خام روسی با تخفیف، نحوه پرداخت و هزینه‌های حمل‌ونقل با مقام‌‌‌‌‌‌های روس در مسکو به مذاکره و تبادل‌نظر پرداخت. طرف روس بلافاصله اعلام کرد که درخواست پاکستان را بررسی و تصمیم خود را از طریق مجاری دیپلماتیک اعلام خواهد کرد.
در همین راستا، وزیر دارایی پاکستان ماه گذشته میلادی با اشاره به اینکه هندوستان در حال‌حاضر از مسکو نفت خریداری می‌کند، اعلام کرده بود که پاکستان نیز در حال بررسی خرید نفت روسیه البته با تخفیف‌های ویژه‌است. به‌نظر می‌رسد روسیه برای عبور از تحریم‌های یک‌‌‌‌‌‌جانبه و سختگیرانه غرب، با چشم‌‌‌‌‌‌پوشی از سود بالاتر و از طریق عرضه نفت و محصولات پالایشگاهی خود با قیمت‌هایی جذاب، در جذب مشتریان جدید موفق عمل کرده‌است. هرچند حصول اطمینان از میزان توفیق این کشور، امری است که نیاز به زمان بیشتر و رصد تحولات بازار در ماه‌های پیش‌‌‌‌‌‌رو خواهد داشت.