زمستان به پایان نرسیده است و در صورت تغییر شرایط، قیمت حاملهای انرژی ممکن است افزایش یابد. از اروپا خبر می‌رسد که دمای بالاتر از میانگین زمستانی، تجار انرژی را وادار به فروش گاز طبیعی مایع بیشتری کرده و در نتیجه قیمت جهانی گاز را تعدیل کرده است. با این حال نباید از نظر دور داشت که زمستان تازه آغاز شده و شرایط برودت هوا می‌تواند به راحتی تا پیش از پایان فصل سرد، تغییر کند. شرایط اقتصادی متزلزل و غیرقابل پیش‌بینی در آسیا، وقوع رکود کم‌‌‌سابقه صنعتی در اروپا و وزش بادهای پرقدرت در اروپا از عوامل مهم و تاثیرگذار در تعیین نرخ پایه گاز به‌‌‌شمار می‌‌‌آیند. به گزارش اینوستینگ، پس از تعطیلات کریسمس بسیار سرد در ایالات متحده، اکثر مناطق هم‌‌‌اکنون روند تدریجی گرم شدن هوا را تجربه می‌کنند. در زمستان فعلی متوسط دمای هوا در اروپا نیز بالاتر از میانگین دما در سال‌های گذشته ثبت شده است.
زمستان اروپا، در نیمه راه
گرمای نسبی هوا در غرب را می‌توان از عوامل اصلی و تاثیرگذار در کاهش قیمت گاز طبیعی در سطح اروپا و ایالات متحده، به حساب آورد. به‌رغم اینکه زمستان در قاره سبز تنها به نیمه خود رسیده است، هیچ‌گونه پیش‌بینی مبنی‌‌‌بر وقوع سرمای شدید در ایام باقی‌‌‌مانده فصل سرد از سوی منابع رسمی منتشر نشده است. بنابراین تاجران گاز طبیعی به گونه‌‌‌ای مبادرت به فروش منابع گازی خود کرده‌اند که گویا از اوج تقاضای زمستانی این کالای استراتژیک عبورکرده‌‌‌اند. با این حال، واقعیت این است که از نظر فنی، زمستان تازه آغاز شده است و وضعیت آرام فعلی می‌تواند به راحتی و با ورود یک موج ناگهانی سرما تغییرکرده و شرایط سخت را برای شهروندان و دولتمردان اروپایی رقم بزند.
هرچند برودت هوا در ایالات‌متحده و اروپا از شاخص‌‌‌های مهم تاثیرگذار بر جریان تامین گاز و تعیین قیمت آن به حساب می‌‌‌آید، اما نباید از عوامل موثر دیگر چشم‌‌‌پوشی کرد، عواملی نظیر شرایط آب و هوایی و اقتصادی در کشورهای آسیایی، رکود صنعتی در اروپا و شدت و سرعت جریان باد در سطح قاره سبز. واقعیت این است که اقتصادهای متکی به گاز طبیعی، در زمستان امسال بسیار خوش‌‌‌اقبال بوده‌اند. صرف‌‌‌نظر از یک دوره سرد در اواخر پاییز در اروپا و هفته سرد کریسمس در ایالات‌متحده، دمای هوا در اکثر مناطق، ملایم و در مواردی حتی بالاتر از میانگین آن در مدت زمان مشابه در سال‌های گذشته بوده است. همچنین تولید برق با بهره‌‌‌برداری از ژنراتورهای بادی در بریتانیا و آلمان به دلیل وزش باد مناسب، در سطح مطلوب بوده است.
مشوق‌های دولتی برای شهروندان کم‌‌‌مصرف
در عین حال به نوشته اویل پرایس، چندی پیش سران اتحادیه اروپا درخصوص ارائه بسته‌‌‌های تشویقی به شهروندان و صنایع و انجام اقدامات عملیاتی در راستای کاهش تقاضای انرژی در سطح کشورهای عضو توافق کردند. تفاهم‌‌‌نامه مذکور شامل کاهش ۱۵ درصدی مصرف گاز و ۱۰ درصدی مصرف نفت می‌شد. در همین راستا، شاهد آن هستیم که تقاضای بخش خانگی و صنایع اروپایی برای برق، کمتر از حد انتظار بوده است تا جایی که کشورهای اروپایی برای صرفهجویی در مصرف سوخت نیازی به اعمال خاموشی قهری ندارند. خاموشی که پس از قطع جریان واردات گاز طبیعی از مبدأ روسیه، بسیار محتمل به نظر می‌رسید.
با این همه، سران اتحادیه اروپا موضع منفعلی در برابر قطع جریان گاز روسیه نداشته و همزمان با ظهور و بروز بحران تامین منابع پایدار گاز در غرب که به دنبال تحریم منابع گازی روسیه صورت گرفت، منابع بسیاری به عنوان جایگزین گاز این کشور که بیشتر از نیمی از حجم گاز موردنیاز اروپا را تامین می‌کرد، مورد بررسی قرار گرفته‌‌‌اند هرچند تاکنون هیچ یک از گزینه‌های ممکن نتوانسته‌اند به عنوان جایگزین مطمئن در تامین پایدار گاز برگزیده شوند. به گزارش رویترز، وقوع توفان و موج سرمای کم‌‌‌سابقه که همزمان با کریسمس در ایالات متحده تجربه شد، موجب افزایش مصرف از محل ذخایرگازی و باعث کاهش تولید گاز طبیعی در برخی دیگر از مناطق به‌‌‌واسطه یخ‌‌‌زدگی چاه‌‌‌ها شد. با این حال اما، تنها حدود ۲۱درصد از مجموع تولید گاز طبیعی ایالات‌متحده برای چند روز تحت‌تاثیر این انفجار و عواقب ناشی از آن قرار گرفت.
زمستان متفاوت اروپا و آسیا
این احتمال وجود دارد که با افزایش دما در ماه نخست سال و شروع سال جدید در شرایط گرم‌تر آب و هوایی، صرفهجویی ۱۰۰ میلیارد فوت مکعبی گاز طبیعی در هفته‌‌‌های ابتدایی ژانویه رقم بخورد. جالب است بدانید ایالات‌متحده روزانه حدود همین مقدار گاز طبیعی تولید می‌کند. پر‌واضح است که صرفهجویی ناشی از گرمای نسبی هوا در این فصل از سال، به پرکردن ذخایر گاز طبیعی ایالات‌متحده برای بقیه زمستان کمک خواهد کرد. به طور طبیعی و طبق روال بازار، فرآیند تعیین قیمت برای گاز طبیعی در سطح منطقه‌‌‌ای انجام می‌شود و نه جهانی. زیرا برخلاف نفت، انتقال گاز طبیعی از مسیر آبی و از طریق بستر اقیانوس‌‌‌ها، بسیار دشوارتر است. با این حال، قیمت لحظهای ال‌‌‌ان‌‌‌جی به شدت تحت‌تاثیر شرایط ژئوپلیتیک حاکم بر مناطق مختلف جهان تعیین می‌شود.
به عنوان مثال، در حال حاضر آب و هوای گرم در آسیا به‌ویژه در چین، تقاضای گاز طبیعی را در این منطقه پایین نگاه می‌دارد. از آنجا که بسیاری از اقتصادهای آسیایی به ال‌‌‌ان‌‌‌جی وارداتی متکی هستند، قیمت لحظهای محموله‌‌‌های گاز طبیعی مایع در این منطقه پایین بوده که به کشورهای اروپایی کمک می‌کند ال‌‌‌ان‌‌‌جی بیشتری را خریداری و ذخیره کنند. اروپا همچنین از کاهش تقاضای ال‌‌‌ان‌‌‌جی از سوی کشورهای در حال توسعه مانند پاکستان و بنگلادش سود برده است. این دو کشور واردات گاز طبیعی مایع را در اوایل فصل زمستان به طور کامل متوقف و در توضیح اعلام کردند توان پرداخت قیمت‌های بالای گاز را ندارند. در نتیجه ذخایر گاز طبیعی آنها بسیار پایین آمده تا حدی که شهروندان و حتی صنایع این دو کشور هم‌‌‌اکنون با خاموشی‌‌‌های متوالی روبه‌‌‌رو هستند.
به عنوان مثال، دولت پاکستان در اواسط دسامبر عملا بازارها و مراکز خرید این کشور را تعطیل و به کارمندان دولت گفت برای حفظ منابع انرژی، از خانه دورکاری کنند. بسیاری از صنایع متکی به گاز طبیعی در اروپا نیز در اوایل سال ۲۰۲۲ به دلیل قیمت بالای گاز طبیعی، تولید خود را کاهش دادند تا جایی‌‌‌که هنوز تولید خود را از سر نگرفته‌‌‌اند. چنانچه شرایط فعلی اکولوژیکی تغییر کرده و تقاضا برای گاز طبیعی افزایش یابد، قیمت گاز طبیعی به سرعت روند افزایشی در پیش خواهد گرفت. در شرایط کنونی، شرکت‌های اروپایی می‌توانند تصمیم به افزایش تولید صنعتی خود بگیرند چرا که قیمت حاملهای انرژی در حال حاضر به نسبت پایین و متعادل‌‌‌تر از گذشته است.
در این شرایط، کشورهای در حال توسعه در صورت دریافت کمک از صندوق بین‌المللی پول می‌توانند خرید و ذخیره‌‌‌سازی گاز طبیعی مایع را از سر بگیرند. اگر شرایط فعلی قدرت و حتی جهت وزش باد تغییر کند، کشورهایی مانند بریتانیا و آلمان که به تولید برق بادی متکی هستند به گاز طبیعی بیشتری نیاز خواهند داشت، ضمن آنکه مجبور خواهند بود برق را از کشورهای دیگر خریداری و برای مصارف داخلی خود، وارد کنند. خالی از لطف نیست اگر بدانید با استناد به اظهارات کارشناسان و متخصصان هواشناسی، دمای گرم‌تر در زمستان فعلی، به دلیل وجود یک نوع «گرداب قطبی» است که هوای قطب شمال را در ناحیه شمالگان محصور نگاه داشته است. اگرچه در حال حاضر هیچ نشانه‌ای مبنی بر تضعیف قدرت این گرداب در چند هفته آینده وجود ندارد، اما ممکن است در فوریه تضعیف شده و شرایط را به‌‌‌طور کامل تغییر دهد.
واقعیت این است که زمستان اروپا به پایان نرسیده و یک جبهه هوای سرد می‌تواند شرایط را در مارس یا حتی آوریل به‌‌‌طور کلی دگرگون کند. تجربه چند هفته دمای کمتر از حد متوسط در سطح کشورهای هم‌‌‌پیمان اروپایی یا حتی ایالات‌متحده، می‌تواند ذخایر گاز طبیعی آنها را به سرعت تخلیه کند. در این صورت است که قیمت‌ها مجددا افزایش خواهند یافت و اروپا دوباره در لبه پرتگاه خاموشی قرار خواهد گرفت.
پیمان قناعتی فرد