سیر تحولات ژئوپلیتیک در کنار تعدیل سیاست کرونا صفر چین موجب شده است ذهنیت‌های جدیدی در بازار نفت خودنمایی کند آن‌هم در شرایطی که شاهد یک هفته افزایش نرخ در بازارهای جهانی هستیم. اگرچه مباحث مختلفی درخصوص رکود اقتصادی در سال۲۰۲۳ مطرح می‌شود، اما بررسی ۹نگاه مختلف حکایت از غلبه خوشبینی در بازار نفت سال۲۰۲۳ دارد.
قیمت جهانی نفت در هفته گذشته روند صعودی در پیش گرفت. این موضوع واکنش‌های گوناگونی را از سوی فعالان بازار جهانی انرژی در پی داشت. بهنظر می‌رسد قیمت نفت، روند رشد ملایم خود را حداقل تا پایان زمستان جاری حفظ کند. بسیاری از تحلیلگران فعال در حوزه انرژی، انتظار دارند نفت در سال‌جاری حدود 90 دلار در هر بشکه معامله شود که به معنای رشد قیمت‌ها و روزهایی بهتر برای بازار انرژی است. بهبود اوضاع اقتصادی در چین و رشد شیل ایالات‌متحده، دو عامل اصلی نوسان‌ها در سال‌جاری خواهند بود. به اعتقاد کارشناسان فعال در حوزه انرژی، ترس از رکود جهانی در سال‌جاری، همچنان سرفصل اصلی خبرهای حوزه نفت است. به گزارش اویل‌‌‌‌‌‌پرایس، سال‌گذشته شاهد نوسان‌های قابل‌توجهی در قیمت نفت بودیم که عمدتا ناشی از رخدادهای ژئوپلیتیکی و همچنین سیاست‌های مقابله‌‌‌‌‌‌ای چین در‌برابر پاندمی کرونا بود. در عین‌حال و بر اساس تحلیل داده‌ها، در سال‌جاری بازار آرامتری برای این کالای استراتژیک انتظار می‌رود.
نوسان قیمت نفت در بازه 5 ساله
در نظرسنجی اخیر رویترز از فعالان صنایع مرتبط با حوزه نفت، مشاهده شد که اکثر پاسخ‌دهندگان انتظار داشتند قیمت نفت در دوره 2023 تا 2027، بهطور متوسط در قیمتی حدود 90 دلار در هر بشکه نوسان داشته باشد. نتایج این نظرسنجی همچنین نشان می‌دهد که میانگین نرخ برای نفت‌برنت در سال‌جاری، حدود 87 دلار در هر بشکه خواهد بود. افزایش تقاضای پیش‌بینی‌شده توسط تحلیلگران موردنظر بلومبرگ و همچنین سایرینی که انتظار قیمت نفت بالاتر را دارند، ناشی از پایان سیاست کووید صفر توسط پکن خواهد بود که رشد تقاضای نفت را در سال‌گذشته و سال‌قبل از آن متوقف کرد. با بازگشایی چین، تقریبا همه انتظار دارند تقاضای نفت این کشور افزایش یابد. با این‌حال برخی، مواضع محتاطانه‌‌‌‌‌‌تری اتخاذ کرده‌‌‌‌‌‌اند، زیرا این واقعیت که پکن سیاست خود در برابر کووید صفر را رها کرده به این معنی نیست که کووید چین را رها کرده‌است. گزارش‌هایی مبنی‌بر افزایش میزان سرایت، نرخ مرگ‌‌‌‌‌‌ومیر بالاتر و توجه بیشتر به داده‌های کووید چینی، از سوی سازمان بهداشت جهانی منتشر شده‌است. نفت‌خام برنت حدود 85دلار در هر بشکه و وست‌تگزاس‌اینترمدییت نزدیک به 80 دلار در هر بشکه معامله می‌شود. در شرایطی که برخی ناظران بازار انتظار قیمت‌های بسیار بالاتری را دارند، برخی دیگر انتظار دارند سالی باثبات برای نفت در پیش باشد.
بازیگری چین و ایالات‌متحده در بازار نفت
با استناد به گزارش وال‌استریت ژورنال، دو عامل اساسی وجود دارد که سطح نوسان قیمت نفت را در سال‌جاری تعیین می‌کند. اولین مورد چین و نقش محوری این کشور در بازار نفت و مورد دیگر، صنعت شیل ایالات‌متحده است. هفته گذشته، بلومبرگ از 11مشاور متمرکز بر بازار چین نظرسنجی کرد که در نتیجه، پیش‌بینی شد تقاضای نفت بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان در سال‌جاری 800هزار بشکه در روز افزایش یابد. این بدان معناست که مجموع تقاضای نفت این کشور تا 16میلیون بشکه در روز هم خواهد رسید، رقمی که 50درصد از کل رشد تقاضای نفت جهان در سال‌جاری را شامل می‌شود.
رابرت یاوگر، مدیر معاملات آتی انرژی در «میزوهو سکیوریتیز»، به وال‌استریت‌ژورنال گفت که اگر همت جمعی کافی برای راه‌اندازی مجدد اقتصاد چین وجود نداشته باشد، صنعت این کشور به سختی می‌تواند احیای مجدد شود. این بدان معناست که اگر افزایش آلودگی‌های ناشی از ویروس کووید-19 ادامه یابد، تقاضای نفت این کشور ممکن است به اندازه موردانتظار رشد نکند. در این شرایط و به‌‌‌‌‌‌واسطه افت معنادار تقاضا، قیمت جهانی نفت رشد چندانی نخواهد داشت. با این حال، اگر استناد به واردات مقطعی نفت در شرایط کنونی را بتوان تعبیر به نشانه‌‌‌‌‌‌ای مثبت کرد، می‌شود پیش‌بینی کرد که تقاضای چین در سال‌جاری افزایش پیدا خواهد کرد.
در اوایل ژانویه، پکن دستوری جدید برای واردات نفت‌خام برای سال‌جاری صادر کرد که مجموع واردات نفت‌خام این کشور را به 132میلیون‌تن رساند. این رقم در مقایسه با 109میلیون‌تن واردات نفت‌خام این کشور در سال‌گذشته افزایش چشمگیری را نشان می‌دهد. این افزایش 23میلیون تنی یا 168میلیون بشکهای مطمئنا می‌تواند همچون گذشته، تلاطمی معنادار در قیمت جهانی نفت ایجاد کند. در مرحله بعدی، شیل ایالات‌متحده وجود دارد. مقاله وال‌استریت‌ژورنال تاکید دارد که بعید بهنظر می‌رسد تولید‌‌‌‌‌‌کنندگان شیل در رویکرد محتاطانه خود برای رشد تولید در سال‌جاری تجدیدنظر کنند، این به‌معنای پتانسیل صعودی قیمت نفت است زیرا رشد عرضه در این شرایط، محدود و مسکوت باقی خواهد ماند.
سیاست تولید‌‌‌‌‌‌کنندگان شیل ایالات‌متحده
در عین حال، صنعت شیل بارها اعلام کرده‌است که قصد تولید بیشتر را ندارد. اداره اطلاعات انرژی ایالات‌متحده پیش‌بینی خود را برای رشد تولید نفت این کشور در سال‌جاری کاهش داده‌است و در آخرین چشم‌انداز کوتاه‌مدت انرژی خود انتظار افزایش حدود 600هزار بشکهای در روز را برای سال‌جاری منتشر کرده که از پیش‌بینی تولید حدود یک‌‌میلیون بشکه در روز در اوایل سال2022 پایین‌تر است. در همین حال، برخی از تحلیلگران انتظار دارند که بازار نفت دوباره به سمت کسری ذخایر سوق پیدا کند و ریسک صعودی بیشتری برای قیمت‌ها ایجاد کند. به‌عنوان مثال، «گلدمن‌ساکس» رشد تقاضای نفت را در سال‌جاری، 7/ 2میلیون بشکه در روز می‌‌‌‌‌‌بیند که قیمت نفت‌برنت را به 105 دلار در هر بشکه در نیمه دوم سال خواهد رساند.
«مورگان استنلی» نیز انتظار دارد افزایش احتمالی قیمت نفت در نیمه دوم سال، بیشتر به دلیل افزایش تقاضا از سوی چین باشد. این بانک سرمایه‌گذاری همچنین کاهش رشد تولید شیل ایالات‌متحده، عدم‌اطمینان در مورد در دسترس بودن نفت روسیه و پایان توزیع نفت از محل ذخایر استراتژیک ایالات‌متحده را از جمله عوامل افزایشی برای قیمت جهانی این کالای استراتژیک عنوان کرد. شایان ذکر است هفته گذشته یکی از مشاوران بایدن پیشنهاد کرد که دولت ایالات‌متحده می‌تواند به آزادسازی نفت از محل ذخایر استراتژیک این کشور در سال‌جاری ادامه دهد. چنانچه این اتفاق بیفتد، ممکن است به نوبه خود تاثیر مثبتی بر قیمت نفت داشته باشد. خوب است بدانید که هم‌‌‌‌‌‌اکنون ذخایر نفت استراتژیک ایالات‌متحده، از 564میلیون بشکه قبلی، به 371میلیون بشکه کاهش یافته‌است. این کمترین میزان حجم ذخایر این کشور از سال1983 میلادی است.
احساس عمومی بازار و رکود اقتصاد جهانی
با این حال، پیش‌بینی می‌شود یک عامل قوی و نزولی در قیمت نفت، یک‌تنه با همه عوامل صعودی در سال‌جاری مقابله کند و آن «احساس عمومی بازار» در مورد اقتصاد جهانی است. با توجه به هشدارهای مربوط به رکود اقتصادی که بهطور روزانه در اخبار و رسانه‌‌‌‌‌‌ها منتشر می‌شود، چشم‌انداز بازار نفت دیگر همچون گذشته، روشن بهنظر نمی‌رسد. به‌عنوان مثال، تورم در ایالات‌متحده برای 6 ماه متوالی در حال کاهش بوده و خوشبینی عمومی نسبت به آینده نزدیک، اقتصاد این کشور را احیا کرده‌است. در اروپا، آلمان نیز به‌عنوان نمونه، برخلاف انتظار کارشناسان، رشد چشمگیر تولید ناخالص داخلی را در سال‌گذشته تجربه کرد. این موضوع رشد اقتصاد جهانی را نوید داده که به نوبه خود قیمت‌های بالاتر نفت را برای سال‌جاری رقم خواهد زد.
پیمان قناعتی‌فرد