به گزارش خبرنگار ایمنا، تفاوت و چند نرخی بودن ارز در اقتصاد ایران، در چند سال اخیر از عمده مشکلاتی بود که رانت عجیبی را نصیب عده‌ای می‌کرد. چند نرخی شدن ارز تقریباً از دولت گذشته و با ارز ۴,۲۰۰ تومانی آغاز شد که از همان ابتدا بسیاری از اقتصاددانان و نمایندگان مجلس با آن مخالفت کردند، اما این اقدام به هر ترتیبی انجام شد.
دولت سیزدهم برای کشیدن افسار نرخ ارز، در ابتدا به علی صالح آبادی اعتماد کرد اما بعد از تقریباً یک سال زور رئیس کل بانک مرکزی به نرخ ارز نرسید با افزایش قیمت دلار به نزدیک ۴۴ هزار تومان، صالح آبادی از سمت خود استعفا داد تا دولت محمدرضا فرزین، مدیرعامل بانک ملی را به ریاست بانک مرکزی منصوب کند.
فرزین در اولین مصاحبه تلویزیونی خود صحبت از تثبیت نرخ نیمایی روی ۲۸,۵۰۰ تومان کرد که با بررسی‌های صورت گرفته می‌توان متوجه شد که ارز نیمایی به صورت میانگین روی همین نرخ معامله می‌شود، البته ارز ۲۸,۵۰۰ تومان. هم مخالفان خود را دارد. به عقیده مخالفان ارز ۲۸,۵۰۰ تومانی، این نرخ هم رانت ارزی ایجاد می‌کند، عده‌ای دیگر معتقدند که این ارز با ارز ۴,۲۰۰ تومانی تفاوتی ندارد.
رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به نقدهایی که درباره سیاست ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی مطرح شده است و این نرخ را مثل ارز ۴۲۰۰ تومانی و ۱۲۲۶ تومانی دانسته‌اند، گفت: نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ با سیاست‌های تثبیت قبلی تفاوت‌هایی دارد. بانک مرکزی مکلف است ارز را در سامانه نیما با نرخ ETS و طبق قانون با نوسان دو درصدی عرضه کند. در روزی که نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی اعلام شد، نرخ ارز ETS حدود ۲۹ هزار تومان بود و نرخ ۲۸ و ۵۰۰ تومانی در واقع میانگین است.
فرزین افزود: نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی بودجه دولت را به تعادل می‌رساند. دولت در حال حاضر بودجه خود را با نرخ ۲۳ هزار تومان تحویل مجلس داده است، بنابراین این نرخ بودجه دولت را به تعادل می‌رساند و حتی دولت ارز حاصل از نفت خود را در این نرخ می‌تواند با قیمتی بیش‌تر بفروشد. البته در رابطه با کالاهای اساسی ممکن است ارز با نرخ کمتری خریداری شود.
وی در ادامه تاکید کرد: با این نرخ تعادل مصرف‌کننده برقرار خواهد شد و در واقع قیمت کالاهای اساسی مورد نیاز مردم با افزایش نرخ ارز، افزایش پیدا نمی‌کند. به همین دلیل نرخ ۲۸ و ۵۰۰ تومانی برای مصرف‌کنندگان نیز اقدام مثبتی است.
رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه با این نرخ تنها برای برخی صادرکنندگان ممکن است مشکلاتی به وجود بیاید، افزود: چون بخش عمده این ارز مربوط به نفت و بخشی از پتروشیمی‌ها می‌شود، این صادرکنندگان مشکلی پیدا نمی‌کنند. در رابطه با دیگر صادرکنندگان در روش جدید بازارسازی که داریم، حتماً این را جبران می‌کنیم تا متضرر نشوند. بنابراین نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی تعادل را برای دولت، مصرف‌کننده و تولیدکننده برقرار می‌کند و به همین دلیل نرخ قابل‌اعتمادی است.
افزایش مجدد نرخ ارز
فرزین در ابتدا توانست دلار را به کانال ۳۹ هزار تومان بازگرداند اما بعد از تقریباً ۲۰ روز قیمت دلار در کانال‌ها مجدداً به ۴۴ هزار تومان رسید، قیمتی که فرزین آن را ساختگی دانست و در این خصوص گفت که نیازهای ارزی بدون هیچ محدودیتی در حال تأمین است و مشکلی در این خصوص وجود ندارد.
وی همچنین خبر از ورود بانک مرکزی به بازار آزاد و نرخ سازی در این بازار داد، اقدامی که روز گذشته با رسماً آغاز شد.
حذف ارز توافقی
بانک مرکزی در جدیدترین اقدام خود، پس از تقریباً هفت ماه ارز توافقی را حذف کرد تا خریداران بتوانند بدون هیچ صف و نوبتی با مراجعه به صرافی‌های مجاز تا سقف پنج هزار یورو و معادل آن ارز دریافت کنند، زیرا اختلاف قیمت میان ارز توافقی در بازار آزاد در بسیاری از افراد انگیزه سفته‌بازی ایجاد می‌کرد. با این اقدام دلار در بازار متشکل ارزی نیز به بازار نزدیک شد و ۴۲,۲۰۰ تومان رسید.
در این خصوص محمدرضا فرزین در صفحه شخصی توئیتر خود در خطاب به یک کاربر گفت که بانک مرکزی با حذف دلار توافقی به دنبال برچیدن رانت به وجود آمده بود. از این به بعد تمامی صرافی‌ها بدون انجام ثبت نام، ارز خود را دریافت کنید؛ به نرخ تابلو و بدون نیاز به صف.
