عربستان‌سعودی، یکی از برجسته‌‌‌‌‌‌ترین اعضای اوپکپلاس، معتقد است که بحران انرژی کنونی عمدتا نتیجه کاهش معنادار جذب سرمایه‌گذاری جدید در حوزه هیدروکربن‌‌‌‌‌‌ها است.جنگ بین روسیه و اوکراین، به گزارش پولتیکو، امنیت انرژی قاره‌سبز را به‌خطر انداخته و اقتصاد جهانی را نیز تحت‌تاثیر قرارداده است.
در نتیجه جنگ، قیمت نفت، گاز، فرآورده‌های نفتی و مشتقات آن، به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته‌است. در شرایط کنونی، بسیاری از دولت‌ها به فکر جایگزینی برای سوخت‌‌‌‌‌‌های فسیلی مانند انرژیهای تجدیدپذیر هستند که از این طریق بتوانند با چالش تامین منابع پایدار انرژی مقابله کرده و در عین‌حال پاسخگوی فعالان حوزه محیط‌زیست برای کاهش حداکثری کربن باشند. در زمانی‌که توجه جهانیان بیش از پیش، معطوف به محیط‌زیست و پایداری اکوسیستم شده‌است، کسب‌وکارها و دولت‌ها انرژی پاک را گزینه خوبی برای مقابله با بحران کمبود حامل‌‌‌‌‌‌های انرژی ناشی از افزایش قیمت سوخت، عمدتا در نتیجه جنگ در اوکراین می‌دانند.
انرژی پاک، مقابل سوخت‌‌‌‌‌‌های فسیلی
با این همه، تلاش جامعه‌جهانی برای تقویت انرژیهای تجدیدپذیر، با برنامه‌های سازمان کشورهای صادرکننده نفت موسوم به اوپکپلاس که خواستار افزایش سرمایه‌گذاری در حوزه هیدروکربن‌‌‌‌‌‌ها است، در تضاد کامل است. در همین چارچوب و به گزارش بلومبرگ، هیثم الغیس، دبیرکل اوپکپلاس، از کشورها و سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران کلان خواست تا برای تامین «نیازهای انرژی آینده جهان» بیشتر در صنعت نفت سرمایه‌گذاری کنند.الغیس تاکید کرد که سیاست‌های آب‌و‌هوایی باید «متوازن‌‌‌‌‌‌تر و منصفانه‌‌‌‌‌‌تر» از گذشته باشند. علاوه‌بر این، به نقل از خبر‌‌گزاری رسمی کویت، اوپکپلاس به برقراری ثبات در بازار جهانی نفت متعهد می‌ماند. در عین‌حال اما، پر واضح است که همگان باید در راستای تحقق انتقال منسجم و جامع به انرژیهای پاک که تضمین امنیت انرژی جهانیان را در پی خواهد داشت، تلاش کنند.
نقش محوری اوپکپلاس در معادلات انرژی
از زمان آغاز جنگ در اوکراین اوپکپلاس- سازمانی‌که روسیه از اعضای اصلی آن به‌حساب می‌آید- درگیر مناقشات متعددی بر سر تصمیمات مربوط به تولید، انتقال و فروش نفت اعضای خود بوده‌است. در ماه اکتبر، اوپکپلاس با وجود قیمت‌های بالای سوخت و درخواست غرب برای افزایش تولید، کاهش تولید اعضا را به میزان ۲میلیون بشکه در روز مصوب کرد. اظهارات الغیس در جریان نمایشگاه نفت مصر (EGYPS)، اجلاسی که در قاهره با موضوع «شمال آفریقا و دریای مدیترانه؛ حمایت از عرضه و تقاضای انرژی در جهانی پایدار» برگزار شد، بیان شد که در آن کربن‌‌‌‌‌‌زدایی، گذار به انرژیهای تجدیدپذیر و لزوم برقراری امنیت انرژی موردبحث و تبادل‌نظر قرار گرفت.
الغیس همچنین از همه دست‌‌‌‌‌‌اندرکاران و فعالان بازارهای جهانی انرژی خواست تا با نگاهی جامع، «به تصویر بزرگ‌‌‌‌‌‌تر نگاه کنند.» او همچنین افزود صنعت سوخت‌‌‌‌‌‌های فسیلی برای چندین سال‌متوالی از حجم پایین سرمایه‌گذاری رنج می‌‌‌‌‌‌برد. او تصریح کرد صنعت نفت و گاز جهانی تا سال۲۰۴۵ و سالانه، باید معادل ۵۰۰میلیارد دلار سرمایه‌گذاری جدید در بخش‌های مختلف، جذب و عملیاتی کند. در همین راستا، دبیرکل اوپکپلاس تاکید کرد که نشست آتی اقلیم کاپ۲۸ در امارات‌متحده‌عربی که قرار است در اواخر سال‌جاری میلادی برگزار شود، «به‌عنوان فرصتی مغتنم برای بررسی راه‌‌‌‌‌‌حل‌‌‌‌‌‌های فراگیر، پایدار و مبتنی بر اجماع همگان برای ایجاد تغییرات اقلیمی خواهد بود.»
نفت؛ همچنان اولویت نخست بازار انرژی
اظهارات الغیس با نظر دیگر رهبران و شرکت‌های فعال جهان در حوزه نفت و گاز، مطابقت دارد. به‌رغم محبوبیت فزاینده انرژیهای تجدیدپذیر، سوخت‌‌‌‌‌‌های فسیلی همچنان نقش کلیدی در بخش انرژی ایفا می‌کنند. حتی جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده نیز اعتراف کرده‌است که جهان حداقل تا یک دهه دیگر، به نفت نیاز خواهد داشت. در سراسر اقیانوس اطلس، شرکت‌هایی مانند شل بریتانیا اعلام کرده‌اند که افزایش بودجه سرمایه‌گذاری بر انرژیهای تجدیدپذیر را متوقف خواهند کرد، این در حالی است که بریتیش‌‌‌‌‌‌پترولیوم کاهش تولید نفت و گاز خود را متوقف کرده‌است.
در همین چارچوب و به گزارش آتالایار، سلطان احمد الجابر، مدیرعامل شرکت ملی نفت امارات‌متحده‌عربی، گفت که تولیدکنندگان هیدروکربن باید در خط‌مقدم گفت‌وگوهای آب‌و‌هوایی باشند تا جهانیان ترغیب به استفاده از انرژیهای پاک‌شده و از این مسیر اطمینان حاصل آید که قیمت سوخت متعادل و مقرون‌به‌صرفه‌‌‌‌‌‌تر شود. گفتنی است الجابر به‌عنوان رئیس اجلاس بعدی اقلیم، منصوب شده‌است. عربستان‌سعودی، یکی از اعضای برجسته اوپکپلاس نیز به نوبه خود، بحران انرژی کنونی را عمدتا نتیجه افت معنادار حجم سرمایه‌گذاری هیدروکربنی می‌داند، دیدگاهی که سایر کشورهای تولیدکننده نفت نیز در مورد آن اتفاق‌‌‌‌‌‌نظر دارند.
در همین ارتباط، مدیرعامل شرکت نفتی آرامکو عربستان، تاکید کرد که یکی از دلایل اصلی بحران کنونی، استمرار روند افت سرمایه‌گذاری در حوزه هیدروکربن در زمانی است که جایگزینی قابل‌اطمینان برای سوخت‌‌‌‌‌‌های فسیلی هنوز در دسترس نیست. او اذعان کرد که هرچند جنگ در اوکراین بر بازارهای جهانی انرژی تاثیر گذاشته است، اما جنگ، علت اصلی این بحران نیست. او ادامه داد: «متاسفانه همان‌‌‌‌‌‌گونه که همه ما انتظار داریم، حتی اگر درگیری متوقف شود، بحران کنونی انرژی به‌راحتی پایان نخواهد یافت.» به گفته مدیرعامل آرامکوی عربستان، بحران انرژی در اروپا نشان داده‌است که گزینه‌‌‌‌‌‌های جایگزین به هیچ‌عنوان آماده تحمل بار سنگین تقاضای جهانی نیستند. او در جمع فعالان بازار سرمایه عربستان‌سعودی در ریاض اظهار کرد: در واقع، جهانیان در آینده کماکان به نفت و گاز وابسته خواهند بود، به‌ویژه در بخش‌هایی مانند حمل‌ونقل، صنایع سنگین و تولید برق.
همراهی آفریقا در مسیر گذار از سوخت‌‌‌‌‌‌های فسیلی
در همین راستا، طارق المولا، وزیر نفت و منابع معدنی مصر تاکید کرد که روابط مصر و آفریقا با اتحادیه اروپا و همچنین با سایر سازمان‌های بین‌المللی، بر مبنای ارتقای ساختار گذار از انرژیهای سنتی و در نهایت پشت‌سر گذاشتن سوخت‌‌‌‌‌‌های فسیلی، پایه‌‌‌‌‌‌ریزی شده‌است. ترویج بهره‌‌‌‌‌‌برداری از انرژیهای تجدیدپذیر از اصول اولیه حرکت در راستای کربن‌‌‌‌‌‌زدایی خواهد بود. در همین چارچوب، کمیسر انرژی اروپا نیز به نوبه خود، بر نیاز به تنوعبخشی به منابع انرژی به‌منظور تضمین تامین انرژی پایدار تحت هر شرایطی، تاکید کرد. به‌منظور حصول به هدف تنوعبخشی در سبد انرژی، بروکسل با شرکای جدید خود در بخش انرژی مانند جمهوری‌آذربایجان به توافق‌هایی دست یافته؛ این در حالی است که سایر کشورهای قاره‌سبز در همین مسیر، به کشورهایی مانند الجزایر و قطر چشم دوخته‌‌‌‌‌‌اند.
مصر همچنین برای اروپا به‌عنوان یک متحد کلیدی در این زمینه ظاهر شده و دیری نخواهد پایید که این کشور به قطب انرژی منطقه‌ای تبدیل شود. اتحادیه اروپا، مصر و رژیم صهیونیستی در سال‌گذشته یادداشت تفاهمی امضا کردند که به موجب آن گاز این رژیم (سرزمین‌‌‌‌‌‌های اشغالی)، پیش از عرضه به اروپا، به‌کارخانه‌‌‌‌‌‌های مایع‌سازی مصر منتقل می‌شود. به گزارش رویترز، طارق المولا در قاهره گفت: امیدواریم با تکیه بر این تفاهم‌نامه، مصر بتواند حجم نسبتا بالای گاز طبیعی مایع را که در طول سال‌گذشته به اروپا تحویل داده بود، حفظ کند. او اضافه کرد مصر انتظار دارد در سال‌جاری حدود ۵/ ۷میلیون‌تن ال‌‌‌‌‌‌ان‌‌‌‌‌‌جی تولید و مطابق با روند سال۲۰۲۲، برابر با ۸۰درصد ال‌‌‌‌‌‌ان‌‌‌‌‌‌جی تولیدی خود را به اروپا صادر کند.
پیمان قناعتی‌فرد