به‌‌‌‌‌دنبال بروز تحولات گسترده ژئوپلیتیکی در جهان که درپی جنگ روسیه با اوکراین، شدت و سرعت بالاتری به خود گرفته‌است، شاهد آن هستیم که نظام حاکم بر بازار بین‌المللی انرژی با گذار از سیطره کامل غرب، وارد نظامی دو قطبی شده‌است. در یک‌سوی میدان روسیه، چین و کشورهای آسیایی و در سویی دیگر ایالات‌متحده و اروپا قرار دارند.
حاکمیت نظام نوین یادشده، چیدمان سیاسی-اقتصادی جدیدی در ساختار مبادلات و مراودات بین‌المللی را رقم زده و می‌توان پیش‌بینی کرد پدیده دو قطبی‌شدن بازار انرژی سرآغاز دگردیسی اساسی، حداقل در حوزه بین‌الملل انرژی در دنیا باشد که در آینده موردبحث و بررسی بیشتر قرار خواهد گرفت.اتحادیه اروپا در طول سال۲۰۲۲ حجمی‌برابر با ۵۶میلیارد متر‌مکعب ال‌‌‌‌‌ان‌‌‌‌‌جی از آمریکا خریداری کرد که این رقم بیش از دو‌برابر میزان واردات سال‌قبل از آن را نشان می‌دهد. ایالات‌متحده همچنین در ادامه راهبرد حمایت بی‌چون و چرا از کشورهای اروپایی در‌برابر روسیه در زمینه تامین انرژی پایدار، متعهد شده‌است که بسته به شرایط و در سال‌جاری نیز «حداقل ۵۰میلیارد متر‌مکعب» گاز طبیعی مایع به اروپا صادرکند.
واشنگتن وعده‌داد که صادرات گاز طبیعی مایع آمریکا، به مقصد بنادر اروپایی در سال۲۰۲۳ نیز ادامه خواهد داشت. دلیل امر آنکه سران اروپایی با هدایت و همراهی ایالات‌متحده، عزم جدی دارند تا همچنان از خرید و واردات منابع انرژی روسی خودداری کنند.به گزارش پولتیکو، گاز طبیعی مایع صادراتی از ایالات‌متحده، به اتحادیه اروپا کمک کرد تا زمستان گذشته را با کمترین دغدغه پشت‌سر بگذارد. استمرار روند تامین گاز طبیعی مایع موردنیاز قاره سبز، برای سال‌جاری نیز از سوی واشنگتن وعده داده شده‌است.آنتونی بلینکن، وزیر امورخارجه ایالات‌متحده در بروکسل، پایتخت سیاسی اتحادیه اروپا در جریان نشستی با جوزپ بورل اعلام کرد در طول سال‌گذشته، ایالات‌متحده و اروپا همکاری‌های چندجانبه امنیتی-اقتصادی را در زمینه انرژی تقویت کردند.
نقش‌آفرینی گاز صادراتی ایالات‌متحده
گاز طبیعی مایع آمریکا برای جلوگیری از بروز وضعیت اضطراری انرژی در سطح قارهسبز و هم‌‌‌‌‌زمان با زمستان اروپا نقش فوق‌‌‌‌‌العاده مهمی ایفا کرد، به‌ویژه در شرایطی که روسیه در واکنش به تحریم‌های غرب، میزان تحویل گاز طبیعی خود به اروپا را کاهش داد. واقعیت این است که تا پیش از تهاجم گسترده روسیه به اوکراین، کرملین تامین بیش از ۴۰درصد از سبد تقاضای گاز اتحادیه اروپا را به خود اختصاص می‌داد، این میزان اکنون با افت محسوس، به حدود ۱۲درصد کاهش یافته‌است.دلایلی همچون افزایش عرضه ال‌‌‌‌‌ان‌‌‌‌‌جی از منابعی غیر‌از روسیه، زمستان گرمتر از آنچه انتظار آن می‌رفت و کاهش تقاضا به‌واسطه سیاست‌های انقباضی در مصرف انرژی، کاهش مداوم قیمت گاز در بازار اروپایی این محصول را رقم زدند.
وضعیت مخازن گاز قارهسبز
چالش کنونی و دغدغه سران اتحادیه اروپا این است که مخازن گاز کشورهای عضو تا پیش از فرارسیدن زمستان آینده تامین و تکمیل ظرفیت شوند. در همین رابطه و به گزارش رویترز، کاخ‌سفید اعلام کرد با توجه به شرایط چالش‌برانگیز در سمت عرضه و نیاز به اطمینان از پر‌شدن انبارها برای عبور کم‌‌‌‌‌دغدغه از زمستان پیش‌‌‌‌‌رو، تامین گاز طبیعی مایع تولیدی آمریکا به میزان کافی از الزامات تحقق این مهم خواهد بود. پیام واشنگتن در شرایطی منتشر می‌شود که رقابت جهانی در بازار ال‌‌‌‌‌ان‌‌‌‌‌جی به احتمال قریب به یقین شدت بیشتری خواهد گرفت، موضوعی که با احیای اقتصاد در چین و پس از رفع محدودیت‌ها ارتباط مستقیم دارد. در این چارچوب سران اتحادیه اروپا دوشادوش مقامات ایالات‌متحده بارها به صراحت اعلام کرده‌اند که هیچ راه بازگشتی برای دوران اتکای مطلق بازار انرژی غرب به منابع سوخت‌‌‌‌‌های فسیلی روسیه وجود ندارد.
در همین رابطه، کادری سیمسون مسوول سیاست انرژی اتحادیه اروپا گفت: معتقدیم که موضوع گسستن پیوندهای انرژی اروپا با روسیه، موقتی نبوده بلکه نشان‌دهنده ظهور و بروز تغییر ساختاری در چشمانداز انرژی اروپا و مبین آینده جهت‌‌‌‌‌گیری‌‌‌‌‌های تجاری قارهسبز است. سیمسون پیشتر نیز اعلام کرده بود مقابله و جلوگیری از بروز بحران عمیق انرژی در اروپا، اولویت نخست سران اروپایی خواهد بود. سخنان سیمسون بیانگر این واقعیت است که اتحادیه اروپا آگاهانه قدم در راهی گذاشته است که افزایش سرمایه‌گذاری‌‌‌‌‌ها در زمینه انرژی‌‌‌‌‌های تجدیدپذیر، تنها راه برون‌رفت از چالش تامین انرژی به‌نظر می‌رسد. امری که البته با رخوت قابل‌مشاهده در بین دولتمردان اتحادیه اروپا، حداقل در میان‌مدت چندان کارساز نخواهد بود.از سویی دیگر، واقعیت این است که حجم بالای قراردادهای دلاری در حوزه تامین انرژی، میتواند به‌صورت بالقوه به افزایش قیمت حامل‌‌‌‌‌های انرژی به‌ویژه در منطقه یورو منجر شود.
نگاهی به نشست بروکسل
نشست اخیر در بروکسل، دهمین جلسه شورای انرژی مشترک بین اتحادیه اروپا و ایالات‌متحده بود؛ یک مجمع سالانه با اهدافی نظیر هماهنگی مواضع در مورد مسائل استراتژیک از امنیت انرژی گرفته تا روی‌آوردن به اشکال پاک‌‌‌‌‌تر انرژی و زنده نگاه داشتن توافق‌نامه پاریس. این نشست اولین شورای انرژی بود که از زمان حمله روسیه به اوکراین برگزار شد.بلینکن در این رابطه گفت؛ روابط ایالات‌متحده و اتحادیه اروپا برای پیشبرد منافع مشترک طرفین، هیچ‌گاه نزدیک‌تر و قوی‌‌‌‌‌تر از سطح کنونی نبوده‌است. او افزود پس از گذشت بیش از یک سال‌از تهاجم روسیه به اوکراین، شراکت ما با اروپا میتواند برای طرفین بسیار سازنده باشد.او تصریح کرد دو طرف در مورد حمل‌ونقل حامل‌‌‌‌‌های انرژی و اعمال محدودیت قیمت بر صادرات نفت روسیه توافق‌نظر دارند.
در تلاش برای کاهش نگرانی و تنش‌ها، رئیس کمیسیون اروپا و رئیس‌‌‌‌‌جمهور ایالات‌متحده، ماه گذشته مشوق‌‌‌‌‌هایی برای تولید و بهره‌‌‌‌‌برداری از انرژی‌‌‌‌‌های پاک تعیین کردند. طرفین همچنین قراردادی را در زمینه تامین مواد خام لازم جهت استفاده در فناوری انتقال به انرژی‌‌‌‌‌های سبز امضا و مبادله کردند. در همین راستا، تامین مواد اولیه جهت ساخت باتری موردنیاز خودرو‌‌‌‌‌های الکتریکی از موضوعات مهم موردبحث است. ساخت باتری‌‌‌‌‌های یادشده برای مواد معدنی (فرآوری شده) موردنیاز که در کشورهای عضو اتحادیه اروپا استخراج یا فرآوری‌شده‌اند، امکان صادرات به مقصد ایالات‌متحده را فراهم می‌کند، به‌‌‌‌‌گونه‌‌‌‌‌ای که گویی این مواد ارزشمند در داخل ایالات‌متحده یا درکشوری تولیدشده‌اند که با واشنگتن توافق تجارت آزاد دارد.
تهدید گازی ایالات‌متحده برای روسیه
به گزارش رویترز، واشنگتن چندی پیش صادرات گاز طبیعی مایع از پروژه آلاسکا را تصویب کرد. تصمیم دولت بایدن در بحبوحه رقابت ایالات‌متحده با روسیه و با هدف صادرات گاز طبیعی از قطب‌شمال به مقاصد آسیایی، اعلام‌شد.در همین رابطه، پوتین نیز درنظر دارد عملیات اجرایی مربوط به راه‌اندازی اولین خط از پروژه گاز طبیعی مایع این کشور در قطب‌شمال را تا پایان سال‌جاری میلادی آغاز کند. پروژه‌‌‌‌‌ای که در نوع خود از عظیم‌‌‌‌‌ترین تاسیسات گاز طبیعی مایع در دنیا خواهد بود. دولت بایدن در رقابت با کرملین، قصد دارد صادرات حجم بیشتری از گاز طبیعی مایع را تصویب‌‌‌‌‌کند.
پروژه صادرات ال‌‌‌‌‌ان‌‌‌‌‌جی آلاسکا شامل تاسیسات مایع‌‌‌‌‌سازی در شبه‌‌‌‌‌جزیره کنای در جنوب این ایالت و یک خط لوله ۱۳۰۰کیلومتری برای انتقال گاز از منطقه شمال آلاسکا می‌شود.مجوز صادرات گاز طبیعی مایع از پروژه آلاسکا برای نخستین‌بار توسط دولت ترامپ صادر شد، با این‌حال اما در آن مقطع زمانی، آماج اعتراض شدیدگروه‌های حامی محیط‌‌‌‌‌زیست قرار گرفت و بنابراین مسکوت باقی‌ماند. دولت بایدن نیز در ابتدای امر، مواضع زیست‌محیطی در مورد پروژه گاز آلاسکا اتخاذ کرد اما سرانجام به این نتیجه رسید‌که اجرای این پروژه، مزایای اقتصادی فراوانی برای آمریکا به ارمغان خواهد آورد. فعالان حامی محیط‌‌‌‌‌زیست نیز در اثبات اثرات مخرب زیست‌محیطی پروژه، توفیق چندانی نداشتند. واشنگتن نیز در واکنش و درجهت اقناع افکار عمومی، دست به اصلاح مصوبه قبلی زد تا از این مسیر، از انتشار گازگلخانه‌‌‌‌‌ای دی‌‌‌‌‌اکسید‌‌‌‌‌کربن تولیدشده در این پروژه به جو، ممانعت به‌‌‌‌‌عمل آورد.
با این همه، جمعیت‌‌‌‌‌های حامی محیط‌‌‌‌‌زیست کماکان از این تصمیم خشنود نیستند. در نهایت و در ماه گذشته، دولت با پروژه حفاری نفت و گاز شرکت کونوکو‌‌‌‌‌فیلیپس با ارزش اسمی معادل ۷میلیارد دلار در بخش شمالی آلاسکا، موافقت کرد. از سویی دیگر دولت بایدن و حامیان این پروژه حدود ۴۰میلیارد دلاری، انتظار اجرایی‌شدن آن را در چشمانداز ۲۰۳۰ البته مشروط به اخذ مجوزهای لازم دارند. لازم به ذکر است گاز طبیعی مایع صادراتی این پروژه، عمدتا به‌سوی به مقاصد آسیایی روانه خواهد شد.