امروزه همه گروهها و دستاندرکاران مرتبط با زنجیره تولید تا صادرات کالا به اتفاق به این نتیجه رسیدهاند که با توجه به شرایط کنونی و استفاده از ابزارها و امکانات پیشرفته نرمافزاری و سختافزاری برای فتح بازارها، بهرهگیری از محصولات دانشبنیان برای صادرات باید به یک اولویت تبدیل شود تا بتوان از این طریق به ایجاد ارزش افزوده بالا دست یافت و باعث توسعه اقتصادی کشور شد.
بههرحال با توجه به اهمیت این موضوع، باید به این نکته توجه کرد که این هدف مانند دیگر اهداف کلان اقتصادی فقط به صورت دستوری محقق نخواهد شد و باید از ابزارهای مختلفی برای دستیابی به آن استفاده کرد.
براساس تجارب جهانی، کشورها، اقتصادها، بنگاهها و سیستمهایی میتوانند در امر صادرات محصولات دانشبنیان موفق باشند که در این زمینه از پایداری لازم در بخش صادرات و دستیابی به بازارهای جهانی برخوردار باشند و سهم محصولات دانش بنیان در تجارت و صادرات آنها درحد متعارفی قرار داشته باشد. البته دراین راستا به دلیل وجود رقبای برتر که روی لبه دانش و تکنولوژی حرکت میکنند و سهم بالایی در صادرات محصولات دانشبنیان دارند، نمیتوان در یک دوره کوتاه، چندان بلندپروازانه عمل کرد، بنابراین در این جهت باید بسیاری از زیرساختها و پیشنیازها فراهم شود، چراکه در غیر این صورت، توسعه این محصولات اعم از تولید، عرضه، فروش داخلی و خارجی در حد تلاشهای پراکنده و ناچیز باقی خواهد ماند. مهمترین ویژگی توسعه صادرات محصولات دانشبنیان، پایداری این بخش در حوزه تجارت و صادرات کشور است. به این ترتیب، زمانی میتوانیم روی یک جریان درآمدی نسبتا پایدار و بلندمدت با ارزش افزوده بالا در صادرات، حرکت کنیم که محصولات با دانش همراه بوده و فقط مبتنی بر منابع نباشد. از آنجا که در تولید و صادرات مبتنی بر منابع، وابستگی به عوامل خارجی همچون منابع طبیعی وجود دارد و فکر و ایده در آن چندان جایگاهی ندارد، باید به سمت تولید و صادراتی حرکت کنیم که با دانش، فکر، ایده، نوآوری و خلاقیت همراه باشد؛ درست همانند تولید ثروت با استفاده از نیروی بسیار اندک. این فرآیند به نحوی است که میتواند با کمترین هزینه و حداقل پیامدهای زیست محیطی و اجتماعی، ارزش افزوده بالایی ایجاد کند.
اهمیت توجه به محصولات دانشبنیان در اقتصادهایی همچون اقتصاد کشورمان به دلیل وجود نخبگان و حوزههای متنوع دانش است. ایران با داشتن نیرویهای جوان و توانمند میتواند با بهکارگیری ایده و فکر این قشر از جامعه در توسعه صادرات این محصولات موفق باشد، بنابراین اگر بتوانیم در این شرایط در انتخاب حوزههای بالقوه دقت بیشتری به خرج دهیم، میتوانیم با تولید و صادرات محصولات مبتنی بر دانش، درآمد سرانه کشور را افزایش داده و با ایجاد ارزش افزوده بالا و اشتغالزایی، توسعه اقتصادی را برای کشور به ارمغان بیاوریم. بنابراین با جهتگیری درست منابع به سمت این بخش و حمایت از ایدهها و دانشها میتوان امیدوار بود که بخش اعظمی از چالشهای احتمالی پیشروی اقتصاد با توسعه صادرات محصولات دانشبنیان مرتفع خواهد شد.