برنامه‌ریزی جهت کاهش ضریب نفوذ انتقال تانکرهای جادهپیما و افزایش بهره‌برداری از خطوط لوله انتقال نفت، از ضروریات صنعت نفت و گاز کشور به حساب می‌آید.
بیش از ۱۴هزار کیلومتر طول خطوط لوله انتقال نفت و فرآورده‌های نفتی در کشور است و به‌‌‌‌‌‌‌‌مثابه رگ‌‌‌‌‌‌‌‌های یک بدن، در اقصی‌نقاط گستره کشور عزیزمان خطوط لوله انتقال نفت و فرآورده گسترش یافته‌است. با این وجود بر اساس آخرین آمار که مربوط به سال۱۴۰۱ است، از مجموع ۱۳۱میلیارد لیتر انتقال نفتخام و فرآورده‌های نفتی کشور، ۶۱درصد سهم انتقال از خطوط لوله و ۳۹درصد سهم انتقال با تانکرهای جادهپیما است.
به گزارش تسنیم، هزینه انتقال نفتخام و فرآورده‌های نفتی با تانکرهای جادهپیما بهطور متوسط ۱۰برابر هزینه انتقال با خطوط لوله است؛ به‌‌‌‌‌‌‌‌عبارتی هرچه با توسعه شبکه خطوط لوله، انتقال با خط لوله را جایگزین انتقال تانکری کنیم، هزینه‌‌‌‌‌‌‌‌ها به یک‌‌‌‌‌‌‌‌دهم کاهش می‌‌‌‌‌‌‌‌یابد. یکی از مبادی مصرف سالانه فرآورده‌های نفتی در کشور، نیروگاه‌‌‌‌‌‌‌‌ها هستند؛ در واقع تولید برق بسیاری از نیروگاه‌های کشور در فصل سرد سال وابسته به سوخترسانی پایدار فرآورده‌های نفتی است؛ چراکه با توجه به ناترازی گسترده گاز در فصول سرد، وابستگی نیروگاه‌‌‌‌‌‌‌‌ها به سوخت مایع، یک وابستگی حیاتی و ۱۰۰درصدی است. برخی نیروگاه‌‌‌‌‌‌‌‌ها تاکنون به شبکه سراسری خطوط انتقال فرآورده‌های نفتی متصل شده‌اند، اما تعداد زیادی از نیروگاه‌‌‌‌‌‌‌‌ها نیز هستند که هنوز با سوخترسانی تانکری، سوخترسانی می‌شوند.
نقش گاز طبیعی در نیروگاه‌های کشور
همایون حائری، معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی در این‌خصوص گفت: سوخت اصلی نیروگاه‌های کشور گازطبیعی است اما در شرایطی که در تامین سوخت گاز برای بخش نیروگاهی، محدودیت‌هایی ایجاد شود، مجبور به استفاده از سوخت مایع به‌عنوان سوخت جایگزین خواهیم بود. حائری با بیان اینکه «بدون‌شک اتصال نیروگاه‌‌‌‌‌‌‌‌ها به شبکه سراسری خطوط لوله انتقال فرآورده‌های نفتی یک برنامه راهبردی و موثر است»، گفت: با حذف سوخترسانی تانکری و جایگزینی آن با انتقال فرآورده‌های نفتی از طریق خطوط لوله، علاوه‌بر پایداری در سوخترسانی به نیروگاه‌‌‌‌‌‌‌‌ها در فصول سرد سال، کاهش هزینه‌های انتقال سوخت، کاهش آثار زیستمحیطی تردد تانکرهای سوخترسانی و کاهش ترافیک جاده‌‌‌‌‌‌‌‌ای را شاهد خواهیم بود.
بررسی شرایط سوخترسانی ۹ نیروگاه کشور
درحال‌حاضر ۹ نیروگاه کشور در مسیر اتصال به خطوط لوله انتقال فرآورده‌های نفتی هستند که شامل نیروگاه‌های سرو چادر ملو یزد، تابان خرمآباد، علیآباد، شهید سلیمی نکا، سیرجان، شریعتی، کاشان و شهیدبهشتی لوشان هستند. نیروگاه سرو چادر ملو در یزد با دریافت ۱۶۵میلیون لیتر سوخت مایع در سال، در اولویت اتصال به شبکه خطوط لوله قرار گرفته که به این منظور مجوز زیستمحیطی پروژه نیز توسط نیروگاه جهت اجرای این طرح اخذ شده‌است. نیروگاه تابان در ۲۵کیلومتری جنوب‌شرقی یزد واقع شده‌است. این نیروگاه نیز با دریافت حدود ۱۶۹میلیون لیتر سوخت مایع در سال در اولویت اجرا قرار گرفته‌است. نیروگاه خرمآباد از دیگر نیروگاه‌هایی است که در لیست اتصال به شبکه خطوط لوله انتقال نفت قرار گرفته‌است.
حجم مصرف سوخت مایع این نیروگاه در سال‌بیش از ۱۷۱میلیون لیتر است. لازم به ذکر است که طول تقریبی مسیر اتصال از نیروگاه به مقصد شبکه خطوط لوله، در حدود ۵/ ۴کیلومتر محاسبه شده‌است. نیروگاه علیآباد گلستان با مصرف سالانه بیش از ۳۰۰میلیون لیتر سوخت مایع، نیروگاه دیگری است که با طی مسیر ۳کیلومتر تا خطوط لوله اصلی نفت از طریق شبکه خطوط لوله، سوخترسانی خواهدشد. سوخترسانی به نیروگاه شهیدسلیمی نکا با ظرفیت دریافت سالانه ۵۶میلیون لیتر سوخت مایع در آذرماه سال‌گذشته انجام و تاسیسات آن در سرویس قرار گرفت. نیروگاه سیرجان سالانه بیش از ۷۳میلیون لیتر سوخت مایع مصرف می‌کند. این نیروگاه نیز توسط نمایندگان معاونت‌های فنی، عملیاتی و کارشناسان مدیریت مهندسی و طرح‌ها بازدید شده‌اند. نیروگاه شریعتی، واقع در شهر مقدس مشهد نیز سالانه بیش از ۲۷۰میلیون لیتر سوخت مایع دریافت می‌کند.
مسیر اتصال این نیروگاه تا خطوط اصلی نفت در حدود ۹ کیلومتر تخمین زده شده‌است. نیروگاه کاشان، سالانه بیش از ۱۷۷میلیون لیتر سوخت مایع دریافت می‌کند. این نیروگاه نیز با اتصال به شبکه خطوط، سوخت مورد‌نیاز خود را از این طریق دریافت خواهد کرد. نیروگاه شهیدبهشتی لوشان که در منطقه شمالی کشور قرار گرفته‌است سالانه بیش از ۵۲میلیون لیتر سوخت مایع دریافت می‌کند. درواقع با اتصال تمامی این ۹ نیروگاه به شبکه سراسری خطوط لوله انتقال فرآورده‌های نفتی، از جابه‌‌‌‌‌‌‌‌جایی سالانه ۵/ ۱میلیارد لیتر فرآورده نفتی با تانکرهای جادهپیما جلوگیری خواهد شد و تردد صدها تانکر از جاده‌‌‌‌‌‌‌‌های برون‌‌‌‌‌‌‌‌شهری کشور حذف خواهد شد. با حذف تردد تانکرها، ضمن کاهش ترافیک برون‌‌‌‌‌‌‌‌شهری، از صدمات احتمالی تردد این تعداد تانکر که شامل تصادفات احتمالی است، جلوگیری خواهد شد و در مصرف گازوئیلی که برای سوخت این تانکرها استفاده می‌شود صرفه‌‌‌‌‌‌‌‌جویی شده که این صرفه‌‌‌‌‌‌‌‌جویی هم آثار مثبت اقتصادی به‌دنبال دارد و هم آثار مثبت زیستمحیطی به‌همراه خواهد داشت.
یکی از مسائلی که نیروگاه‌‌‌‌‌‌‌‌ها در بحث سوخترسانی زمستانی با آن مواجهند، پایداری سرمای هوا و شرایط نامناسب آب و‌‌‌‌‌‌‌‌هوایی در زمستان است که در برخی اوقات، تردد تانکرهای سوخترسان را با اختلال مواجه کرده و در سنوات گذشته، شاهد بوده‌‌‌‌‌‌‌‌ایم گاهی با نرسیدن بموقع تانکرهای سوخترسان ناشی از برفی‌شدن جاده‌‌‌‌‌‌‌‌های منتهی به نیروگاه، سوخت مایع بموقع برای تولید برق نرسیده است. با اتصال کامل نیروگاه‌‌‌‌‌‌‌‌ها به‌‌‌‌‌‌‌‌ویژه نیروگاه‌هایی که در استان‌های شمالی واقع شده‌اند به شبکه خطوط لوله انتقال فرآورده‌های نفتی، این چالش بهطور کامل مرتفع خواهد شد.