حوزه نفت و انرژی همواره سرشار از حواشی و اتفاقات غیرمترقبه و داستان‌های مختلف است، که در این بخش به این حواشی خواهیم پرداخت.
نخستین حاشیه این هفته "نفتی‌ها" را با خبر توقیف یک نفتکش با پرچم ایران به دلیل آن چه قاچاق نفت خام عنوان شده است آغاز می‌کنیم.
گارد ساحلی اندونزی روز سه‌شنبه ادعا کرد که یک ابرنفتکش با پرچم ایران که مظنون به دست داشتن در حمل و نقل غیرقانونی نفت خام بود را توقیف کرده و متعهد شد که گشت زنی‌های دریایی را تشدید کند.
طبق آنچه در گزارش رویترز آمده، مقامات اندونزی گفتند که نفتکش ام‌تی آرمان ۱۱۴، حامل ۲۷۲۵۶۹ تن نفت خام سبک به ارزش ۴.۶ تریلیون روپیه (۳۰۴ میلیون دلار) بود که هفته گذشته توقیف شد. آژانس امنیت دریایی این کشور آسیای جنوب شرقی گفت: کشتی حامل نفت مظنون به انتقال نفت به کشتی دیگری بدون مجوز در روز جمعه بود.
عان کورنیا، رئیس این آژانس گفت، این کشتی پس از مشاهده شدن در دریای ناتونای شمالی اندونزی، در حال انجام انتقال نفت از کشتی به کشتی با ام‌تی تینوس با پرچم کامرون، توقیف شد. عان در گفت‌وگو به خبرنگاران مدعی شد: «ام‌تی آرمان سیستم شناسایی خودکار آنها (AIS) را جعل و تحریف می‌کرد تا نشان دهد موقعیتش در دریای سرخ است، اما در واقعیت اینجاست». عان گفت: «بنابراین به نظر می‌رسد که آنها از قبل قصد سوء داشته‌اند.»
رویترز تا کنون موفق به برقراری تماس با اپراتور کشتی‌ها جهت دریافت پاسخ در رابطه با این موضوع نشده است. ماموران آژانس امنیت دریایی اندونزی به دستور مقامات آژانس ، کاپیتان مصری، ۲۸ خدمه و سه مسافر کشتی را که خانواده یک افسر امنیتی بودند، بازداشت کردند.
عان گفت که پس از تلاش دو ابرنفتکش برای فرار، مقامات تعقیب و گریز خود را بر روی آرمان متمرکز کردند، و این در حالی بود که کشتی بر روی آب‌های اندونزی شناور بود.
داده های جداگانه ای در «ایکواسیس»، شرکت تجزیه و تحلیل داده ترافیک دریایی، نشان داد که یکی از نا‌م‌های قبلی آرمان ۱۱۴، گریس ۱ بود. کشتی گریس ۱ توسط کماندوهای نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا در ژوئیه ۲۰۱۹ به ظن تلاش برای انتقال نفت به سوریه بر خلاف تحریم‌های اتحادیه اروپا توقیف شد.
تحلیل رویترز در سال جاری نشان داده که ناوگان مخفی‌ای از نفت‌کش‌های حامل نفت از ایران، روسیه و ونزوئلا که تحریم شده‌اند (با عنوان ناوگان اشبحا)، محموله‌هایی را در تنگه سنگاپور انتقال می‌دهند تا شناسایی نشوند. خطر نشت نفت و حوادث مرتبط با آن در حال افزایش است زیرا صدها کشتی اضافی، برخی بدون پوشش بیمه، به تجارت موازی و مخفیانه و مبهم در چند سال گذشته تا کنون پرداخته‌اند.
عان وعده داده که گارد ساحلی اندونزی با کمک سایر مقامات، گشت‌زنی در آب های این کشور را تشدید خواهد کرد. اندونزی با حدود ۱۷۰۰۰ جزیره بزرگترین مجمع الجزایر جهان است. او گفت: «ما باید محکم و سرسخت باشیم. باید یک اثر بازدارنده وجود داشته باشد تا دیگر چنین وقایعی تکرار نشود.»
موضوع اما اینجاست که منابع رسمی ایرانی تا این لحظه درباره این خبر اظهار نظر نکرده اند و خبرگزاری رسمی اندونزی(آنتارا) تا کنون خبری با این مضمون منتشر نکرده است.
حاشیه دوم این هفته هم به سرانجام بدهی گازی ناتمام عراق به ایران می‌پردازد.
در خالی که مجید چگنی، مدیرعامل شرکت گاز ایران نیز در حاشیه نخستین همایش مقاوم‌سازی تأسیسات و تجهیزات تولید، انتقال و شبکه توزیع گاز طبیعی کشور و در جمع خبرنگاران با اشاره به تسویه بدهی گازی عراق به ایران، اظهار داشت: وزارت برق عراق همه مطالبات گازی ایران را پرداخت کرده و این بدهی اکنون صفر است؛ اما بعضا، مشکلاتی بری انتقال وجه از بانک TBI عراق به ایران به وجود دارد.
و حتی احمد موسی، سخنگوی وزارت برق عراق اخیرا اعلام کرده بودند که کشورش پول گاز ایران را به طور کامل پرداخت کرده و این پول در بانک تجارت عراق است؛ امروز ائتلاف«چارچوب هماهنگی» عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد: بعد از انجام تحقیقات و بررسی ها و مشخص شدن دلایل بحران قطعی برق در کشور، از دولت عراق می خواهیم که از طریق وزارت خارجه با طرف آمریکایی ارتباط برقرار کند و بدون هیچگونه تعلل و تاخیر بدهی های گازی بغداد به ایران پرداخت شود!
حالا چارچوب هماهنگی عراق خواستار رایزنی دولت این کشور با آمریکا برای پرداخت بدهی های گازی بغداد به تهران شد.
ائتلاف«چارچوب هماهنگی» عراق امروز (یکشنبه) در بیانیه ای تاکید کرد که با گرم شدن هوا شهروندان عراقی با بحران نبود برق در ساعت های مختلف روز رو به رو هستند.
در این بیانیه آمده است: بعد از انجام تحقیقات و بررسی ها و مشخص شدن دلایل این بحران، از دولت عراق می خواهیم که از طریق وزارت خارجه با طرف آمریکایی ارتباط برقرار کند و بدون هیچگونه تعلل و تاخیر بدهی های گازی بغداد به ایران پرداخت شود.
چارچوب هماهنگی تاکید کرد که این پرونده نباید سیاسی شود تا نتایج منفی آن بر روی شهروندان عراقی منعکس نشود.
اخیرا متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در یک نشست خبری در پاسخ به سوالی مبنی بر این که با توجه به ادعای رسانه‌های دولتی عراق مبنی بر این که این کشور تمامی بدهی خود به ایران بابت واردات گازی را پرداخت کرده است که حدودا مبلغ ۱۱ تریلیون دینار عراقی است، آمریکا چطور برای پرداخت این مبلغ به ایران چراغ سبز نشان داده است و آیا میان آمریکا و ایران مذاکراتی درباره این موضوع انجام شده بود، گفت: در سیاست ما نسبت به ایران یا عراق تغییری ایجاد نشده است. دولت بایدن به اجرای تحریم‌های آمریکا علیه ایران ادامه می‌دهد.
میلر ادامه داد: آمریکا از سال ۲۰۱۸ برخی معافیت‌ها را با مشورت کنگره در نظر گرفت که به عراق اجازه می‌دهد مبلغ واردات برق از ایران را پرداخت کند. مطابق قوانین آمریکا، این مبالغ فقط می‌توانند برای تبادلات بشردوستانه و دیگر امور غیرقابل تحریم مورد استفاده قرار بگیرند. این پول فقط به طرف سوم تایید شده می‌رسد. مستقیما به ایران انتقال داده نمی‌شود و آمریکا همچنان به صورت موردی موارد استفاده از این پول‌ها را بررسی می‌کند.
اظهارات میلر در پی این مطرح می‌شود که احمد موسی، سخنگوی وزارت برق عراق اخیرا اعلام کرده بود که کشورش پول گاز ايران را به طور کامل پرداخت کرده و این پول در بانک تجارت عراق است. وی در گفت‌وگو با روسیا الیوم افزود: وزارت برق عراق همه بدهی عراق به ایران بابت واردات گاز از این کشور را پرداخت کرده است.موسی گفت: این پول در صندوق امانی بانک تجارت عراق است، اما این بانک به دلیل تحریم‌های آمریکا در انتقال آن به دولت ایران با مشکل مواجه است.
عااوه بر این نخست وزیر عراق گفت: کشورش برای پایان دادن به مسئله تاخیر بدهی به ایران، نفت خام خود را در ازای گاز ایران مبادله می‌کند! حالا این که در نهایت این بدهی پرداخت شده یا برداخت خواهد شد و یا کلن پرداخت نخواهد شد در هایه ای از ابهام است!
حاشیه سوم هم به ماجرای انتشار سه نرخی شدن بنزین می‌پردازد خبری مبنی بر سه نرخی شدن قیمت بنزین به نقل از خبرگزاری تسنیم منتشر شد. حال باید دید آیا این خبر واقعیت دارد یا خیر؟
چندی پیش خبری مبنی بر سه نرخی شدن قیمت بنزین به نقل از خبرگزاری تسنیم منتشر شد. جزئیات خبر به شرح زیر بود:
پس از ماه‌ها تایید و تکذیب بالاخره خبرگزاری تسنیم از طرح بنزینی دولت ابراهیم رئیسی با محوریت قیمت سوم بنزین رونمایی کرد. بر اساس این طرح مصرف هر باک تا ۳۰ لیتر به مبلغ لیتری ۳ هزار تومان، از ۳۰ لیتر تا ۶۰ لیتر به مبلغ لیتری ۷ هزار تومان و از ۶۰ لیتر به بالا به مبلغ هر لیتر ۱۸هزار تومان عرضه شود.
در همین زمینه خبرگزاری تسنیم واکنش نشان داد و در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: کانال جعلی تسنیم اقتصادی خبری درباره قیمت جدید بنزین منتشر کرده است و هیچ خبری درباره قیمت بنزین در سایت و فضای مجازی این خبرگزاری منتشر نشده است .
تسنیم نوشت: لازم به ذکر است که دولت در حال حاضر هیچ برنامه و تصمیمی برای تغییر قیمت بنزین ندارد و قیمت‌های اعلامی کذب است./تسنیم
حاشیه بعدی هم به ماجرای ناپدید شدن خریدار مرموز نفت روسیه می‌پردازد. یک شرکت مرموز هندی که به خاطر نقش خود در تجارت نفت روسیه، در کانون توجه قرار گرفته بود، به طور ناگهانی ناپدید شده است.
شرکت Gatik Ship Management که در بمبئی مستقر بود و توانست ۶۰ کشتی را برای حمل نفت روسیه دست و پا کند، در پی تفحص روزافزون از شرکت‌هایی که به تجارت کالاهای روسیه کمک می‌کنند، ناوگان خود را به تنها چهار کشتی کاهش داده است.
اندیشکده مستقل فنلاندی"مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک"(CREA) در ماه مه گزارشی با عنوان "چگونه سقف قیمت ائتلاف، نفت روسیه را در کشورهای ثالث سفید می‌کند"، منتشر کرد که بر اساس آن، کشورهای غربی به ارزش ۴۲ میلیارد دلار نفت روسیه را در قالب فرآورده‌های نفتی مختلف از کشورهایی که در سال ۲۰۲۲ با روسیه دوست بوده اند، خریداری کرده‌اند.
هند بزرگترین خریدار نفت روسیه و صادرکننده فرآورده‌های نفتی تولید شده با استفاده از نفت این کشور بوده است. به عنوان مثال، صادرات دیزل هند در مارس امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، سه برابر شد و به ۱.۶ میلیون بشکه در روز رسید و دیزل را به یکی از بزرگترین کالاهای تجارت میان هند و اتحادیه اروپا تبدیل کرد.
بلومبرگ در مارس گزارش کرده بود که شش شرکت تقریبا گمنام که در هنگ کنگ و دبی مستقر هستند، اکنون بر تجارت نفت روسیه تسلط دارند و بازرگانان نفت قدیمی مانند ویتول، گلنکور و گانوور سوئیس، همچنین ترافیگورای سنگاپور دیگر در این بخش حضور ندارند.
طبق گزارش بلومبرگ، داده‌های گمرک روسیه نشان می‌دهد شرکت‌های نورد اکسیس، تجاری نفت اف زد کو، کیو آر تردینگ دی ام سی سی، کانتسپت اویل سرویس، بلاتریکس انرژی و کورال انرژی دی ام سی سی، در مجموع حدود ۱.۴ میلیون بشکه در روز نفت روسیه را جابجا کردند. این میزان، بیشتر از نفتی است که شرکت‌های بزرگ بازرگانی کالا معمولا قبل از جنگ اوکراین، مبادله می‌کردند و برای رفع کل نیاز کشورهایی مانند انگلیس و ایتالیا کافی است.
بر اساس گزارش اویل پرایس، جالب است که نورد اکسیس، تنها یک سال پیش بود که در هنگ کنگ، به عنوان شرکت ثبت شد و با انتقال ۵۲۱ هزار بشکه در روز نفت روسیه، به عنوان بزرگترین خریدار ظاهر شد. "نورد اکسیس" پیش از آن که سهم شرکت ترافیگورا در پروژه نفتی "وستوک اویل" را در ژوییه خریداری کند، به هیچ وجه شناخته شده نبود. شرکت "تجاری نفت اف زد کو" که در دوبی مستقر است، با خرید ۲۴۴ هزار بشکه در روز نفت از "روس‌نفت"، دومین خریدار بزرگ بود و "کیو آر تردینگ دی ام سی سی" که در دوبی مستقر است، با خرید ۱۹۹ هزار بشکه در روز از شرکت "سورگوت نفت گاز"، سومین خریدار بزرگ بود.