افت محسوس میزان ذخایر استراتژیک نفتخام ایالاتمتحده در کنار کاهش داوطلبانه تولید و عرضه تولیدکنندگان بزرگ نفت دنیا، موجب افزایش قیمت جهانی نفت در معاملات روز جمعه شد. در این میان، نگاه بازار به افق نسبتا روشن اقتصادی در سرزمین اژدهایزرد را نیز که نوید رشد تقاضا و بالطبع افزایش قیمت نفت میدهد نباید از نظر دور داشت. دو شاخص اصلی نفت یعنی برنت و وستتگزاساینترمیدیت آمریکا طی یک هفته گذشته افزایش تدریجی قیمت را برای چهارمین هفته متوالی تجربه کردند. قیمت هر بشکه نفتبرنت دریای شمال در لحظه تنظیم این گزارش با ۸۸سنت افزایش به ۸۰ دلار و ۵۰سنت رسید. نفت وستتگزاس اینترمیدیت آمریکا هم با ۷۹سنت افزایش در رقم ۷۶ دلار و ۴۱سنت معامله شد.
اقتصاد چین؛ محرک محوری بازار
واقعیت این است که اقتصاد سرزمین اژدهایزرد برای سهماهه دوم سالجاری میلادی رشد چندانی را تجربه نکرد. همچنین چشمانداز ناامیدکننده اقتصادی در این کشور به نوبه خود مانع از جهش قیمت نفت در طول هفته گذشته شد. با این همه اما امید به تزریق حمایتهای گسترده مالی دولت با هدف بهبود اوضاع اقتصادی، ورق را در بازار جهانی انرژی برگرداند. از دیدگاه کارشناسان فعال در حوزه سوختهای فسیلی، دلیل اصلی رشد قیمت نفت در ژوئیه، اجرای مصوبه کاهش عرضه توسط عربستانسعودی و روسیه بودهاست. دولت ریاض در ابتدای ژوئن اعلام کرد راهبرد کاهش تولید داوطلبانه یکمیلیون بشکهای نفت خود را تا ماه اوت ادامه خواهد داد. همسو با عربستان، کرملین نیز از کاهش 500هزار بشکهای صادرات نفتخام از ماه آینده میلادی خبر داد.
تحولات نفتی آمریکا
به گزارش رویترز، اداره اطلاعات انرژی ایالاتمتحده بهتازگی اعلام کرد به دلایلی همچون رشد حجمی صادرات نفتخام در کنار توسعه فعالیت پالایشگاهی، سطح ذخایر استراتژیک نفتخام این کشور طی هفته گذشته کاهش یافتهاست. از سویی دیگر، کندی رشد تورم و شیب ملایم افزایش اشتغال در ایالاتمتحده، بسیاری از سرمایهگذاران را به این نتیجه رسانده که فدرالرزرو آخرین افزایش نرخ بهره خود را در ماه ژوئیه اعمال خواهد کرد. پرواضح است که کندشدن یا حتی توقف روند افزایشی نرخ بهره بانکی، به سود سرمایهگذاران در حوزه سوختهای فسیلی تمام خواهد شد.
تحولات اوکراین و توقف توافق غلات
از سویی دیگر و در جریان تحولات اوکراین، وقوع انفجار هفته گذشته در پل کریمه که روسیه را به اوکراین متصل کرده و شاهراه ارسال تدارکات به اوکراین بهحساب میآید را میتوان بهعنوان محرکی مهم برای بازار نفت بهحساب آورد. روسیه در اولین ساعات پس از حادثه، عملیات پهپادهای دریایی اوکراین را علت اصلی حادثه معرفی کرد.
هرچند دولت اوکراین گزارشی رسمی درباره علت این انفجارها ارائه نکرده، اما رسانههای اوکراینی به نقل از مقامات ناشناس اعلام کردهاند، سرویس امنیتی اوکراین در این انفجارها دست داشتهاست. ساعاتی بعد از انفجار، روسیه اعلام کرد مشارکت در توافق غلات را که سالگذشته بین طرفین و با میانجیگری سازمانملل امضاشده بود، متوقف میکند. توافق غلات، به اوکراین اجازه میدهد غلات صادراتی خود را از طریق دریایسیاه برای مشتریان خود ارسال کند. قسمتی از توافق یادشده مربوط به تسهیل صادرات مواد غذایی و کود از روسیه به کشورهای دیگر و از طریق دریایسیاه است؛ بخشی از قرارداد که به ادعای روسیه هنوز محقق نشدهاست.
موضع لهستان در برابر اوکراین
همزمان با اعلام تمدید ممنوعیت واردات غلات اوکراین از سوی لهستان، نخستوزیر اوکراین اعلام کرد که اجرای این تصمیم از سوی این کشور، اقدامی غیردوستانه و با اهداف پوپولیستی است. در چنین شرایط حساسی، لهستان قصد دارد به مسدودکردن صادرات غلات اوکراین به اتحادیه اروپا ادامه دهد. وی افزود: تصمیم ورشو بهطور جدی امنیت غذایی جهانی و اقتصاد کییف را تحتتاثیر قرار خواهد داد. در همین رابطه رویترز نوشت؛ کرملین ادعا میکند هیچ ارتباطی بین این حمله و تصمیم این کشور برای تعلیق قرارداد غلات وجود ندارد و مسکو تنها به این دلیل توافق را تمدید نمیکند که خواستههایش در قرارداد بهطور کامل، برآورده نشدهاست.
برگزاری نشست شورای امنیت
در همین رابطه، هیات نمایندگی انگلیس در سازمانملل اعلام کرد که شورای امنیت روز 21ژوئیه به منظور بررسی تبعات پایاندادن به توافق غلات دریایسیاه توسط روسیه تشکیل جلسه فوری داده و مسائل پیرامون آن را موردبحث و بررسی قرار خواهد داد. این در حالی است که به گفته ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه، در صورتیکه موانع صادرات محصولات کشاورزی این کشور برطرف شود، بانک کشاورزی این کشور به سیستم انتقال سوئیفت متصل و خط لوله آمونیاک این کشور به مدار وارد شود، روسیه آماده بازگشت به اجرای توافقنامه غلات خواهد بود. با اینکه بهدنبال نشست اخیر سران ناتو، زلنسکی حداقل در داخل اوکراین یک بازنده خوانده شد، زیرا او در نهایت موفق به پذیرفتهشدن الحاق این کشور به اتحاد آتلانتیک شمالی موسوم به ناتو نشد، زلنسکی اما نتایج نشست ناتو را مطلوب اعلام کرد، هرچند گفت چنانچه اوکراین میتوانست چراغسبز پیوستن به ناتو را دریافت کند، نتیجه گفتوگوها میتوانست ایدهآل باشد.
در همین رابطه، وزیر امورخارجه اوکراین تاکید کرد دولت متبوعش آمادگی دارد هر سطح از ریسک را برای از سرگیری صادرات غلات این کشور از طریق دریایسیاه بپذیرد. او افزود پیام اوکراین به جهانیان ساده است، این کشور برای صادرات غلات خود نیازی به مداخله روسیه ندارد. تهدیدهای روسیه از دیدگاه وزیرخارجه اوکراین، هرچند ممکن است تنها در حد ادعا باقیبماند، اما با این همه احتمال غرقشدن کشتیهای تجاری حامل غلات اوکراین، توسط نیروهای روسیه به قوت خود باقی است.گفتنی است وزارت دفاع روسیه اعلام کرده بود از بامداد روز پنجشنبه، تمامی شناورهایی که در دریایسیاه به سمت بنادر اوکراین حرکت میکنند، توسط این کشور بهعنوان «حامل بالقوه محمولههای نظامی» درنظر گرفته خواهند شد.
شایان ذکر است اخیرا مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، طرح ایجاد مکانیزم ویژهای با هدف تامین تسلیحات نظامی برای اوکراین به مبلغ 5میلیارد یورو سالانه تا سال2027 و در چارچوب صندوق صلح اروپا را مطرح کرد. وی این مساله را در جریان یک کنفرانس مطبوعاتی پس از نشست اخیر اعضای اتحادیه اروپا در بروکسل بیان کرد. به گفته بورل، این نشاندهنده تعهد امنیتی بلندمدت اروپا به اوکراین است. وی افزود که این موضوع همچنین در نشست غیررسمی وزرایخارجه اتحادیه اروپا در اسپانیا به تفصیل موردبحث قرار خواهد گرفت.
بازار نفت در ماههای گذشته
تحولات اخیر ژئوپلیتیک از قبیل افزایش تنشها میان روسیه و اوکراین، تحولات داخلی لیبی و کاهش تولید نفت نیجریه در کنار اعزام نیروی بیشتر نظامی به منطقه، خبر از وقوع التهابات بیشتر در منطقه خواهند داشت. چشمانداز التهاب و ناآرامی نیز بهعنوان محرک اصلی رشد قیمت نفتخام در بازار جهانی بهحساب میآید. قیمت نفت طی هفته گذشته به کانال 80 دلار در هر بشکه وارد شد، تا جاییکه نفتبرنت در 13 ژوئیه در قیمت 80 دلار و 57سنت در هر بشکه معامله شد؛ این در حالی است که قیمت این شاخص در 27 ژوئن به 72 دلار برای هر بشکه و در 12 ژوئن به 70 دلار و 76سنت و در 31 ماه مه به 70 دلار و 75سنت در ازای هر بشکه رسیدهبود. به نظر میرسد عبور قیمت نفتبرنت از رقم 81 دلار و50 سنت به ازای هر بشکه، میتواند آغازگر حرکت تصاعدی قیمت نفت در بازارهای جهانی درکوتاهمدت باشد. امری که بهشدت تحتتاثیر تحولات پیشروی منطقه از مناقشات روسیه با اوکراین گرفته تا مداخلات عربستانسعودی و سایر تولیدکنندگان بزرگ نفت، در بازار خواهد بود.