کاهش خام‌فروشی و تبدیل نفت و گاز به فرآورده‌های پتروشیمی، یکی از مسائل اساسی اقتصاد کشور است که در سال‌های اخیر و با طرح مساله «اقتصاد مقاومتی» همواره مورد تاکید مدیران کشور قرار گرفته است.
آنچه بدیهی است، یکی از مهمترین نمادهای اشتغالزایی، حمایت از ساخت در ایران، رشد تولید، جلوگیری از خام‌فروشی در کشور و دورزدن تحریم‌ها صنعت پتروشیمی است که در دوره تحریم‌های ظالمانه بر علیه کشورمان، این صنعت توانسته شاگرد اول درآمدزایی و ارزآوری برای کشور نیز باشد. تبدیل نفت و گاز به فرآورده‌های پتروشیمی، هم ارزش افزوده بیشتری نصیب کشور می‌کند و هم موجب تقویت صنایع پایین دستی در کشور می‌گردد.
در واقع تکمیل چرخه زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی، مهمترین راهکار برای ایجاد رونق اقتصادی، اشتغالزایی و افزایش درآمدهای کشور است. واقعیت این است که صنایع پایین دستی، از نظر ایجاد ارزش افزوده، رونق تولید و به‌ویژه اشتغالزایی، به مراتب پیشروتر از صنایع بالادستی هستند؛ مشروط به آنکه مورد توجه بیشتری قرار گیرند و از منظر سیاستگذاران، در زمره صنایع فرعی قلمداد نگردند.
بررسی‌های متقن نشان می‌دهد که اشتغالزایی اصلی در صنعت پتروشیمی، نه در مجتمع‌های پتروشیمی، بلکه در صنایع پایین‌دست شکل می‌گیرد و برای کشور ما با نرخ بیکاری بالا، تقویت صنایع تکمیلی پتروشیمی می‌تواند نقش مهمی در رفع این معضل و همچنین ایجاد رونق اقتصادی داشته باشد.
با اوصافی که ذکر آن رفت، بیش از بیست سال از اولین آوردگاه بین‌المللی تحت عنوان نمایشگاه بین‌المللی ایران پلاست با سازماندهی صنعت پتروشیمی می‌گذرد. شاید کمتر کارشناسی تصور می‌کرد که نهال نوپای نمایشگاهی برای پایین دست پتروشیمی و صنایع وابسته در دهه 80 شمسی، اینچنین و پس از بیش از دو دهه پرجاذبه و ریشه دار گردد. در این سال‌ها شرکت ملی صنایع پتروشیمی همواره تلاش کرده با شناسایی و پوشش نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت در دو بعد کیفیت و کمیت بهترین‌ها را از خود به منصه ظهور بگذارد.
بی‌تردید، برگزاری نمایشگاه ایران پلاست، فرصت مغتنمی برای بهبود فضای کسب و کار این صنعت در کشور است. اهمیت نمایشگاه ایران‌پلاست را از سه منظر می‌توان بررسی کرد. نخست، نقش صنایع پایین دست پتروشیمی در توسعه این صنعت، اشتغالزایی و رونق اقتصادی کشور و فرصت مناسب برای همفکری و همگرایی کلیه فعالان این صنعت است. دومین منظر اهمیت این آوردگاه، حضور همزمان بخش‌های خصوصی و دولتی و فرصت طلایی تعامل برای ارتقاء صنعتی است است که چشم و امید کشور در حوزه توسعه و درآمدزایی ارزی به اوست. سومین منظر نقش تحریم زدایی و دور زدن تحریم ها با برگزاری نمایشگاه ایران پلاست است که شاهد این مدعا حضور پررنگ شرکت‌های خارجی در نمایشگاه هفدهم است. در نمایشگاه امسال نزدیک به دو هزار مترمربع فضای نمایشگاهی را شرکت‌های متقاضی خارجی تا بدینجا پر کرده‌اند حال آنکه در نمایشگاه سال گذشته، شرکت‌های خارجی تنها ۸۰ متر مربع را به خود اختصاص داده بودند.
همانطور که اشاره شد، ایران پلاست در ادوار مختلف تلاش کرده از نظر کیفیت و نوآوری سرآمد و از نقطه نظر تعداد شرکت‌کنندگان، پوشش گسترده‌ای از شرکت‌های مرتبط را عینیت ببخشد. با این رویکرد، در هفدهمین نمایشگاه بین‌المللی ایران‌پلاست بسترهای لازم برای نمایشگاه مجازی دائمی ایران‌پلاست فراهم شده است. نمایشگاه مجازی ایران‌پلاست باقابلیت‌های مختلف و در سطح بین‌المللی است تا شرکت‌های علاقه‌مند حضور در این نمایشگاه در طول سال برای میلیون‌ها مخاطب ایرانی و خارجی محصولات و خدمات خود را عرضه کنند.
هفدهمین نمایشگاه بین‌المللی ایران‌پلاست پس از ۱۶دوره برگزاری، اکنون به بلوغ کافی برای جهش همه‌جانبه رسیده است و با توجه به ظهور فناوری‌های نو، هوش مصنوعی و دنیای مجازی باید از این امکانات و قابلیت‌ها استفاده کرد. بر این اساس، در هفدهمین دوره برگزاری نمایشگاه ایران‌پلاست در گام نخست با تحول اساسی در ساختار سایت و سامانه ایران‌پلاست بسترهای لازم برای تداوم دائمی این نمایشگاه فراهم شده است و گام دوم ایجاد نمایشگاه مجازی ایران‌پلاست با قابلیت‌های مختلف و در سطح بین‌المللی است تا شرکت‌های علاقه‌مند حضور در این نمایشگاه در طول سال برای میلیون‌ها مخاطب ایرانی و خارجی محصولات و خدمات خود را عرضه کنند.
نکته قابل توجه آنکه؛ بستر مجازی نمایشگاه ایران‌پلاست هیچ مشابه داخلی ندارد و در میان نمایشگاه‌های ایرانی پیشگام استفاده از توانایی‌های هوش مصنوعی، گرافیک بالا و قابلیت‌های الکترونیک است. در همین حال، روند تولید نمایشگاه مجازی هم‌اکنون در حال طی شدن است و تیم‌های مجرب و خبره‌ای از متخصصان ایرانی در حوزه‌های گوناگون هوش مصنوعی، گرافیک، رابط کاربری و... در حال ساخت آن هستند. به‌زودی بخش ثبت‌نام در نمایشگاه مجازی برای عموم شرکت‌های علاقه‌مند فعال خواهد شد و آنها می‌توانند از این قابلیت ویژه ایران‌پلاست استفاده کنند و امید است که مجموعه تلاش‌ها و اقدامات در ایران پلاست هفدهم به شکوفایی بیشتر صنعت پتروشیمی به ویژه در پایین دست منجر شود.
در دولت سیزدهم، تکمیل چرخه زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی همواره موضوع مورد تاکید مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی قرار گرفته است. مهندس مرتضی شاهمیرزایی، نیروی متخصص، پرکار و دلسوز صنعت پتروشیمی کشور در مقاطع زمانی مختلف در مورد ضرورت‌های کاهش خام‌فروشی و تکمیل زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی سخن گفته است.
شرکت ملی صنایع پتروشیمی عزم خود را برای توسعه صنایع پایین دست و تکمیل زنجیره ارزش به طور جدی جزم کرده اما ناگفته پیداست که توسعه صنایع پایین دست و تدارک بازار مناسب برای تولیدات آن، مستلزم یک عزم همگانی در دولت و مجلس به‌ویژه در بخش‌های مرتبط با وزارت صنعت است تا شاهد تسریع و تسهیل در تکمیل زنجیره ارزش صنعت پتروشیمی باشیم. با این اوصاف، یکی از راههای اساسی برای کاهش خام فروشی و ایجاد ارزش افزوده بالا در صنعت پتروشیمی، از توجه ویژه و حمیت عملی به صنایع پایین دستی و شاهراه میان‌بر برای تکمیل زنجیره ارزش، از نمایشگاهی به نام «ایران پلاست» خواهد گذشت.