منطقه خاورمیانه به‌خصوص کشورهای حوزه خلیج فارس، بزرگ‌ترین منابع نفتی و میعانات گازی کشف‌شده دنیا را در اختیار دارند و بیش از نیمی از انرژی موردنیاز دنیا از این منطقه تامین می‌شود. یکی از راه‌های بهره‌بردن از این منابع، گسترش و توسعه صنعت پالایش است. در ایران این صنعت همواره متکی به منابع دولتی بوده و یکی از چالش‌های همیشگی، چگونگی تامین نیاز پالایشگاه‌های کوچک یا مینی‌ریفاینری‌هاست. تا جایی که طبق بررسی‌های انجمن صنفی کارفرمایی پالایش نفت، برخی از مینی‌ریفاینری‌های باظرفیت‌پایین‌تر به دلیل نرسیدن به‌موقع خوراک کاملا تعطیل شده، برخی با شرایط سربه‌سر و تعدادی نیز زیان‌ده‌اند.
گفت‌و‌گوی همایون دارابی کارشناس بازار سرمایه با ایرنا حکایت از این دارد که در حالی‌که ساخت و توسعه مینی‌ریفاینری‌ها در کشور ما عمر بلندی ندارد، اما در همین مدت کوتاه نیز پالایشگاه‌های کوچک برای چگونگی تامین خوراک و هم‌چنین قیمت‌گذاری با مشکلات بسیاری دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند.
به‌گفته همایون دارابی؛ راه‌حل توسعه مینی‌ریفاینری‌ها و در ادامه بهره‌یابی هرچه بیش‌تر از صنعت پالایش کشور در گرو یافتن شیوه‌های نوین برای حل معضل تامین خوراک آن‌هاست.
این فعال بازار سرمایه گواهی سپرده نفت خام را ابتکار عملی برای تنوع‌بخشی به شیوه‌های فروش نفت می‌داند و می‌گوید: به‌تازگی بخش خصوصی توسط مینی‌ریفاینری‌ها و یا به‌عبارتی همان پالایشگاه‌های کوچک به‌نوعی به حوزه تجارت نفت وارد شده‌است. این فضا احتیاج به ابزارهایی از جمله گواهی سپرده نفت خام دارد که به بخش‌های خصوصی نوپا اجازه همکاری با دولت را دهد.
او به اثرگذاری گواهی سپرده در کاهش نگرانی‌ها درباره معضل کمبود خوراک مینی‌ریفاینری‌ها نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: معاملات گواهی سپرده نفت خام این امکان را به پالایشگاه‌ها می‌دهد که یا با همکاری یک‌دیگر و یا به‌صورت مستقل برای خرید خوراک موردنظر خود برنامه‌ریزی کنند و باتوجه به این که هر ۷۰۰ هزار بشکه یک محموله قابل‌تحویل محسوب می‌شود، با خرید گواهی‌ها در زمان‌های مختلفی که موردنظرشان است می‌توانند این تامین خوراک را انجام دهند.
به اعتقاد دارابی، گواهی سپرده نفت خام به تقویت نقش بخش خصوصی در اقتصاد کشور کمک می‌کند. این کارشناس بازار سرمایه تشریح می‌کند که هم‌اکنون کشور ما در حال گذار از اقتصاد کاملا دولتی به وضعیتی است که بخش خصوصی حضور پررنگ‌تری داشته‌باشد و بی‌شک این ابزار نوین و ابزارهایی از این دست، تسهیل‌گر این مسیر خواهندبود.
دارابی با تاکید بر این که به‌تازگی افراد حقیقی نیز می‌توانند وارد معاملات گواهی سپرده نفت خام شوند، تشریح می‌کند: ورود افراد حقیقی به این معاملات، ابتکاری برای توسعه سرمایه‌گذاری مستقیم است. بدین‌ترتیب، بورس انرژی ایران به کمک صنعت مدیریت دارایی و سبدگردان‌ها آمده‌است، این مسئله برای آینده بورس انرژی نیز نقطه قوت مهمی است چراکه سبدگردان‌ها زمینه سرمایه‌گذاری غیرمستقیم افراد حقیقی را فراهم می‌کنند.
دارابی با اشاره به این که بازار سرمایه در کشور ما بازاری در حال رشد است و ماهیت یک بازار در حال رشد این است که سرمایه‌گذاران جدیدی را به همراه داشته‌باشد، عنوان می‌کند: حضور این سرمایه‌گذاران جدید با طیف متفاوتی از خواسته‌ها مستلزم طراحی ابزارهای جدید است، در این میان گواهی سپرده نفت خام به‌عنوان نخستین ابزار ارزی بازار سرمایه می‌تواند اثر به‌سزایی داشته‌باشد.
او هم‌چنین می‌گوید: نکته بااهمیت دیگر در مورد گواهی سپرده نفت خام این است که صاحبان این گواهی‌ها می‌توانند در حوزه صادرات نفت خام اثرگذار باشند.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به این‌که پیاده‌سازی ابزار مشتقه مانند آتی بر پایه گواهی سپرده اثر بسیاری در پوشش ریسک تحولات بازار نفت دارد، بیان می‌کند: این امر در نهایت به ثبات ابزارها و معاملات بورس انرژی نیز منجر خواهد شد، این فرایند ممکن است مقداری زمان‌بر باشد، اما در بلندمدت به سود بورس انرژی ایران و کل بازار سرمایه خواهد بود.
این فعال بازار سرمایه در پایان ابزار امیدواری کرد که این ابتکارات و طراحی ابزارهای نوین به نتایج خوبی برای بازار سرمایه کشور منجر شود.