روز گذشته از زبان مسوولان اصلی انرژی کشور راهبردهای رفع ناترازی انرژی از دو مسیر افزایش تولید و سرمایهگذاری و بهینهسازی مصرف توضیح داده شد. آن‌طور که وزیر نفت گفت در عرض دو سال ۲۷ میلیارد دلار صرف سرمایهگذاری طرحهای نیمهتمام و از سوی دیگر نزدیک به ۳۶ میلیارد دلار پروژه در شورای عالی اقتصاد برای حوزه‌‌‌های بهینهسازی، حمل و نقل، ساختمان و نیروگاه و صنایع تخصیص یافته است. چنان‌که گفته شد، بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار فرصت صرفهجویی در حوزه مصرف انرژی در کشور وجود دارد که معادل ارزش فروش روزانه ۵/ ۳ میلیون بشکه نفت‌‌‌خام در طول یک سال است.
دومین کنفرانس بین‌المللی بهینهسازی مصرف و بهره‌‌‌وری انرژی ایران با حضور وزیر نفت، رئیس مجلس شورای اسلامی و دیگر شخصیت‌های سیاسی و اقتصادی کشور برگزار شد. روز گذشته در مراسم افتتاحیه این کنفرانس دو‌روزه که در مرکز همایش‌‌‌های پژوهشگاه صنعت نفت برپاست، جواد اوجی، وزیر نفت بیان کرد: امروز بیش از ۹۵درصد انرژی کشور در صنعت نفت نهفته شده و تامین امنیت انرژی کشور بر عهده وزارتخانه نفت است. وی در ادامه موضوع ناترازی در حوزه گاز و فرآورده‌‌‌های نفتی را یکی از دغدغه‌‌‌های مسوولان نظام و فعالان این صنعت دانست و اعلام کرد: رفع این مساله در دو حوزه تولید و بهینهسازی مصرف انجام می‌گیرد. در حوزه تولید در این دولت با حمایت و پشتیبانی مجلس برنامه‌‌‌ریزی خوبی برای افزایش تولید گاز و نفت انجام شده است.
وزیر نفت با اشاره به اینکه امروز به ارقام ۳ میلیون و ۱۹۰هزار بشکه تولید نفت و یک میلیارد مترمکعب تولید گاز در کشور رسیده‌ایم، گفت: البته ظرفیت تولید نفت ۳ میلیون و ۸۵۰هزار بشکه در روز است. اوجی همچنین در خصوص آمارهای مربوط به سرمایهگذاری انرژی توضیح داد: سال گذشته با سرمایهگذاری ۱۵ میلیارد دلاری برخی از پروژههای نیمهتمام نفتی را به سرانجام رساندیم و امسال نیز ۱۲ میلیارد دلار پروژه نیمهتمام به بهره‌‌‌برداری می‌‌‌رسد که افزایش تولید گاز، نفت و فرآورده‌‌‌های نفتی را رقم خواهد زد. وی ادامه داد: از جمله این طرح‌‌‌ها می‌توان به بهره‌‌‌برداری از پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی اشاره کرد که ۵۰ میلیون مترمکعب به ظرفیت فرآورش گاز کشور اضافه کرد. وزیر نفت به بهره‌‌‌برداری از فاز ۲ طرح توسعه پالایشگاه آبادان اشاره کرد و گفت: با بهره‌‌‌برداری از این طرح، ۲۱۰هزار بشکه به ظرفیت پالایشگاه آبادان و ظرفیت پالایش نفت کشور افزوده شد. در زمینه جمع‌‌‌آوری گازهای مشعل نیز پروژه ان‌‌‌جی‌‌‌ال ۳۲۰۰ به بهره‌‌‌برداری رسید.
اوجی افزود: این روزها نیز آماده بهره‌‌‌برداری از فاز ۱۱ پارس جنوبی هستیم که ۲۰ سال روی کاغذ مانده بود و در آینده‌‌‌ای نزدیک با حضور رئیس‌‌‌جمهوری به بهره‌‌‌برداری می‌‌‌رسد. پروژههای دیگری نیز در دستور کار است. وی تاکید کرد: با وجود افزایش ظرفیت تولید نفت و گاز در کشور، در بخش مصرف نیز باید بهینهسازی انجام شود. وزیر نفت با اشاره به اینکه در این دولت و مجلس انقلابی طرحهای خوبی داشتیم، گفت: ماده ۱۲ از سال ۹۲ به تصویب رسید، اما انگیزه‌‌‌ای برای سرمایهگذار ایجاد نمی‌‌‌کرد. در این زمینه نشست‌‌‌های زیادی در مجلس شورای اسلامی برگزار شد و با بهره‌‌‌گیری از دیدگاه‌‌‌های مجموعه صنعت نفت تغییراتی در این قانون به وجود آمد.
اوجی با بیان اینکه اگر در بهینهسازی مصرف خوب کار کنیم بخش اعظمی از این ناترازی انرژی جبران میشود، اظهار کرد: نزدیک به ۳۶ میلیارد دلار پروژه در شورای عالی اقتصاد برای حوزه‌‌‌های بهینهسازی، حمل و نقل، ساختمان، نیروگاه و صنایع تخصیص یافته است. مجلس اختیار خوبی را برای وزارت نفت تعیین کرد که از محل سوختی که صرفهجویی میشود، یا همان سوخت یا معادل آن با نرخ فوب خلیج فارس در اختیار این وزارتخانه قرار بگیرد. وی در پایان با بیان اینکه «تمام هم و غم مجلس و دولت ایجاد انگیزه برای سرمایهگذار در حوزه بهینهسازی انرژی است»، تاکید کرد: قطعا سود سرمایهگذاری در این بخش به مراتب بیشتر از بخش‌‌‌های دیگر است. امیدوارم بتوانیم با استفاده از ظرفیت‌‌‌هایی که مجلس در قوانین قرار داده است، در حوزه بهینهسازی مشوق‌‌‌های خوبی درنظر بگیریم تا بتوانیم دغدغه ناترازی حوزه انرژی را حل و فصل کنیم.
امکان ۶۵درصد صرفهجویی انرژی
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در مقام یکی دیگر از سخنرانان افتتاحیه این مراسم با تاکید بر اینکه امروز می‌توانیم ۶۵درصد انرژی تولیدی کشور را صرفهجویی کنیم، گفت: در زمان آغاز بررسی برنامه هفتم توسعه، جلسه‌‌‌ای با تعدادی از وزرای دولت و کمیسیون انرژی داشتیم و جمع‌بندی ما این بود که رشد تولید ما در حوزه انرژی حدود ۲/ ۱ تا۵/ ۱درصد است اما رشد مصرف نزدیک ۵درصد است؛ همین الان این ناترازی با سرعت ما را به سمت بحران می‌‌‌برد و ما نتوانسته‌ایم آن را متوقف کنیم. رئیس قوه مقننه تاکید کرد: امروز برای هر متر مکعب گاز در تولید حدود ۸ دلار هزینه داریم اما برای صرفهجویی کمتر از یک دلار هزینه لازم است؛ این دیگر نیاز به فکر کردن ندارد بلکه ما ناگزیریم موضوع صرفهجویی را به سرعت در صنعت پیش ببریم.
قالیباف با بیان اینکه «در برنامه هفتم توسعه قادریم ۵/ ۳ میلیون بشکه نفت در روز تا پایان سال صرفهجویی کنیم» عنوان کرد: هیچ تحولی را نمی‌توانیم انجام دهیم مگر اینکه این تحول دارای سه پایه هوشمندسازی، شفاف‌سازی و مردمی‌سازی باشد. باید بفهمیم که این مردم هستند که می‌توانند تحولی را رقم بزنند و باید روش‌‌‌هایی را پیگیری کنیم که مردم برای انجام کاری انگیزه داشته باشند. وی تصریح کرد: اگر به صرفهجویی ۵/ ۳ میلیون بشکه در روز باور داریم، باید مردم در اولویت انتفاع حاصل از آن قرار داشته باشند و اول آنها از این منابع بهره‌‌‌مند شوند و در مرحله بعدی درصدی از این منابع در اختیار دولت قرار بگیرد.
فرصت‌های صرفهجویی
مالک شریعتی‌‌‌نیاسر نیز در آیین گشایش کنفرانس و نمایشگاه بین‌المللی بهینهسازی مصرف و بهره‌‌‌وری انرژی ایران، با اشاره به اینکه وضع شدت مصرف انرژی در کشور مطلوب نیست، اظهار کرد: از ابتدای برنامه پنجم تا انتهای برنامه ششم توسعه باید شاخص شدت مصرف انرژی ۵۰درصد کاهش می‌‌‌یافت، اما در عمل این اتفاق نیفتاد. وی افزود: بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار فرصت صرفهجویی در حوزه مصرف انرژی در کشور وجود دارد که معادل ارزش فروش روزانه ۵/ ۳ میلیون بشکه نفت‌‌‌خام در طول یک سال است و اگر تنها ۲۵درصد آن را بهینهسازی کنیم، گام مهمی برداشته‌‌‌ایم. سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس با تاکید بر اینکه ۷/ ۱درصد سهم ظرفیت ذخیره‌‌‌سازی گاز در ایران است، گفت: این میزان یک‌‌‌ششم میانگین جهانی است.
سالانه ۱۸ میلیارد مترمکعب گاز در ایران در مشعل‌‌‌ها سوزانده میشود که معادل ۵ میلیارد دلار هدررفت انرژی است و این در حالی است که صادرات گاز کشور حدود ۱۷ میلیارد دلار است. شریعتی‌‌‌نیاسر با اشاره به اینکه متوسط بهره‌‌‌وری نیروگاه‌‌‌ها ۳۹درصد است، ادامه داد: در ۱۶ نیروگاه گازی کشور بهره‌‌‌وری کمتر از ۲۵درصد است و در ۷ نیروگاه سیکل ترکیبی بهره‌‌‌وری ۴۰درصد برآورد میشود. وی تاکید کرد: در منطقه به‌‌‌دلیل شرایط جغرافیایی و سیاسی می‌توانیم به‌‌‌عنوان یک هاب انرژی حاضر باشیم، اما اگر بهینهسازی انجام نشود، این فرصت از دست خواهد رفت.
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس افزود: آسیب‌‌‌شناسی در تدوین برنامه هفتم توسعه در زمینه بهینهسازی انرژی انجام شده است که شامل پیش‌بینی نشدن منابع مالی کافی و مناسب برای بهینهسازی، جذاب نبودن سرمایهگذاری در بهینهسازی، هوشمند نبودن کامل شبکه انتقال و توزیع حامل‌‌‌های انرژی، نبود متولی واحد متمرکز برای بهینهسازی مصرف انرژی، فاصله قیمتی بسیار زیاد عرضه فرآورده‌‌‌ها با قیمت تمام‌‌‌شده و صادراتی، منتفع نبودن آنی مردم در پروژههای بهینهسازی و صرفهجویی انرژی و سهم ۶۵ درصدی بخش‌‌‌های حاکمیتی و عمومی در مصارف غیربهینه انرژی میشود. وی اظهار کرد: فاصله‌‌‌های قیمتی سبب قاچاق شده و حداقل مقدار قاچاق بنزین ۵ میلیون لیتر در روز و گازوئیل ۱۰ میلیون لیتر در روز برآورد میشود. سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس با اشاره اینکه فرصت بهینهسازی جدی و مناسب است، گفت: سال‌‌‌های آینده در موضوع بهینهسازی انرژی کلیدی خواهد بود.