آژانس بین‌المللی انرژی در تازه‌‌‌‌‌‌‌ترین گزارش تحلیلی خود اعلام کرد قیمت نفت در ماه‌های باقی‌مانده از سال‌جاری، می‌تواند به سطوح بالاتر افزایش یابد، اما تقاضا در سال۲۰۲۴ به‌شدت کاهش خواهد یافت. چنانچه اوپکپلاس بر مواضع و اهداف فعلی خود پافشاری کند می‌توان پیش‌بینی کرد که طی سهماهه سوم و چهارم سال۲۰۲۳، میزان موجودی ذخایر نفت دنیا به‌شدت کاهش خواهد یافت. آمارهای رسمی همچنین کاهش تقاضای نفتخام در سال۲۰۲۴ میلادی را تا مرز ۱۵۰هزار بشکه در روز پیش‌بینی می‌کنند.آژانس بین‌المللی انرژی و اوپک درخصوص چشم‌‌‌‌‌‌‌انداز رشد یا کاهش تقاضا در سال۲۰۲۴، با هم اختلاف‌نظر دارند.
اثرات راهبرد کاهش تولید اوپکپلاس
به گزارش رویترز، آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) در گزارش اخیر خود اعلام کرد؛ کاهش عرضه اوپکپلاس می‌تواند ذخایر نفت را برای باقی‌مانده سال‌جاری کاهشی کرده و حتی پیش از آنکه بادهای معکوس اقتصادی رشد تقاضای جهانی را در سال۲۰۲۴ محدود کنند، قیمت نفت را به‌طور بالقوه افزایش دهد. نکته حائزاهمیت در این میان اینکه پیش‌بینی‌های IEA در گذشته هم از دقت کافی برخوردار نبوده و در بسیاری از مواقع، شاهد اختلاف‌نظر بین اوپک و آژانس بوده‌‌‌‌‌‌‌ایم. عوامل تاثیر‌‌‌‌‌‌‌گذار دیگر عبارتند از: پتانسیل تعدیل شرایط رکود اقتصاد جهانی در کنار محدودیت‌های فنی در تولید نفتخام همراه با کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری که در نهایت کاهش عرضه رسمی اوپکپلاس را موجب خواهد شد.
از سویی دیگر، محدودتر‌شدن عرضه نفتخام ناشی از کاهش تولید اوپک و متحدانش که با هم به‌نام اوپکپلاس شناخته می‌شوند، در کنار رشد تقاضای جهانی باعث افزایش قیمت‌های نفت شده‌است. رویترز در ادامه می‌نویسد: آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد اگر اهداف فعلی اوپکپلاس حفظ شود، ذخایر نفت ممکن است ۲/ ۲میلیون بشکه در روز در سهماهه سوم و ۲/ ۱میلیون بشکه در روز در سهماهه چهارم سال‌جاری کاهش یابد، امری که خطر افزایش قیمت‌ها را درپی خواهد داشت.
از سویی دیگر دفتر سازمان نظارت بر انرژی مستقر در پاریس در گزارش ماهانه بازار نفت خود اعلام کرد: «کاهش‌‌‌‌‌‌‌های مستمر عرضه اوپکپلاس با بهبود شرایط اقتصاد کلان و بالاترین سطح از تقاضای جهانی نفت در تمام اعصار، همزمان شده‌است.» سازمان کشورهای صادرکننده نفت موسوم به اوپک و متحدانش از اواخر سال۲۰۲۲ با هدف تقویت بازار جهانی نفت مبادرت به محدود‌کردن عرضه کرده‌است. آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد در ژوئیه، عرضه جهانی نفت برابر با ۹۱۰هزار بشکه در روز کاهش یافت که بخشی از آن به دلیل کاهش معنادار تولید عربستان‌سعودی بود. آژانس بین‌المللی انرژی افزود: در این شرایط صادرات نفت روسیه در ژوئیه در سطح ۳/ ۷میلیون بشکه در روز ثابت ماند.
آژانس در‌برابر اوپک
آژانس بین‌المللی انرژی با اشاره به شرایط وخیم اقتصاد جهانی، بهبود پس از همه‌‌‌‌‌‌‌گیری و استفاده روبه‌رشد از وسایل نقلیه الکتریکی، اعلام کرد پیش‌بینی می‌شود در سال‌آینده میلادی تقاضای نفت به‌شدت کاهش یافته و به یک‌میلیون بشکه در روز برسد. پیش‌بینی تقاضای نفت توسط آژانس بین‌المللی انرژی نسبت به ماه گذشته ۱۵۰هزار بشکه در روز کاهش یافته، امری که با پیش‌بینی اوپک مبنی‌بر افزایش ۲۵/ ۲میلیون بشکهای تقاضای نفت روزانه در سال۲۰۲۴، در تضاد کامل قرار دارد.
با استناد به مواضع اخیر آژانس بین‌المللی انرژی می‌توان ادعا کرد دورنمای اقتصاد جهانی در مواجهه با افزایش نرخ‌های بهره و کاهش اعتبارات بانکی همچنان با چالش‌های جدی مواجه بوده و کسب‌وکارهایی را که در حال‌حاضر با کندی روند تولید و تجارت دست‌به‌گریبان هستند، تحت‌فشار قرار خواهد داد. واقعیت این است که در پیش‌بینی‌های بازار مرتبط با سال۲۰۲۳، آژانس بین‌المللی انرژی و اوپک فاصله کمتری با هم داشته‌‌‌‌‌‌‌اند. آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرده است که تقاضای جهانی نفت در ادامه سال۲۰۲۳ به میزان ۲/ ۲میلیون بشکه در روز افزایش یابد که دلیل آن عمدتا در سفرهای هوایی تابستانی، افزایش استفاده از نفت در تولید برق و افزایش فعالیت‌های پتروشیمیایی چین خلاصه می‌شود. گفتنی است اوپک نیز افزایش تقاضا را‌برابر با ۴۴/ ۲میلیون بشکه در روز پیش‌بینی کرده بود. در عین‌حال آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرد تقاضای نفت در نیمه دوم سال‌جاری به ۲/ ۱۰۲میلیون بشکه در روز برسد؛ درحالی‌که چین، به‌رغم نگرانی‌ها در مورد بهبود شرایط اقتصادی بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان، بیش از ۷۰درصد رشد تقاضا را به خود اختصاص داده‌است.
راهبرد موفق اوپکپلاس
آژانس بین‌المللی انرژی همچنین اعلام کرد اوپکپلاس به اهداف اصلی خود دست‌یافته‌است. ذخایر نفتی ۲/ ۲میلیون بشکه در روز در سهماهه سوم سال‌جاری میلادی و ۲/ ۱میلیون بشکه در روز در سهماهه چهارم کاهش پیدا می‌کند و احتمالا قیمت نفت را بالاتر خواهد برد. آژانس در گزارش ماهانه خود از بازار نفت آورده است؛ کاهش تولید ائتلاف اوپکپلاس با بهبود اوضاع اقتصاد جهانی و اوج‌‌‌‌‌‌‌گیری تقاضای جهانی برای نفتخام، همزمان شده‌است. همان‌طور که پیشتر اشاره شد، سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش موسوم به ائتلاف اوپکپلاس، راهبرد کاهش تولید را از اواخر ۲۰۲۲ جهت حمایت از بازار نفت در پیش گرفتند و اکنون آن را تا ۲۰۲۴ هم تمدید کردهاند.
نقش منازعات روسیه و اوکراین
گفتنی است چندی پیش لوموند فرانسه در گزارشی تحلیلی نوشت: تشدید منازعات روسیه و اوکراین در دریای‌سیاه که جابه‌جایی نفتکش‌های حامل نفت روسیه را برای رسیدن به دریای مدیترانه و آسیا تهدید می‌کند، در کنار مصوبه کاهش عرضه از سوی کشورهای صادرکننده نفت و تا حدی روسیه از عوامل محوری افزایش قیمت جهانی نفت به‌حساب می‌آیند. شواهد نشانگر آن است که قیمت نفت کماکان تصاعدی خواهد بود. در این شرایط همه نگاه‌ها معطوف به عربستان‌سعودی است. وزارت نفت دولت سعودی، سرانجام کاهش تولید یک‌میلیون بشکهای خود را که در ماه ژوئیه تصویب کرده بود، برای ماه‌های اوت و سپتامبر نیز ادامه داد و بر راهبرد استراتژیک خود برای جلوگیری از کاهش قیمت جهانی نفت پافشاری مجدد کرد.
سیاستی با هماهنگی کامل با کرملین که به نوبه خود، از کاهش ۳۰۰هزار بشکهای تولید روزانه این کشور خبر داد. پر واضح است در شرایط کنونی، عربستان‌سعودی و روسیه به‌دنبال حفظ قیمت‌های بالا از مسیر کاهش تولید و عرضه نفتخام هستند. از شواهد بازار این‌گونه استنباط می‌شود که راهبرد این دو کشور حداقل برای کوتاه‌مدت موفق بوده و قیمت‌ها در حال افزایش هستند. لوموند در ادامه نوشت؛ در این میان آرامکوی‌عربستان نقش اصلی را بر عهده دارد. در ژوئیه گذشته، تولید نفتخام این کشور به حدود ۹میلیون بشکه در روز کاهش یافت که به‌‌‌‌‌‌‌مراتب پایین‌تر از ظرفیت اسمی تولید آن است.
در بحبوحه این شرایط، شرکت‌های نفتی روسیه نیز شریان نفتخام صادراتی خود را به سمت خریداران آسیایی مانند هند و چین هدایت کردهاند که از تحریم‌های اتحادیه اروپا و گروه۷ تبعیت نمی‌کنند. هرچند روسیه چاره‌ای ندارد جز آنکه نفت اورال صادراتی خود را در قیمتی به‌‌‌‌‌‌‌مراتب پایین‌تر از قیمت برنت یا وست‌تگزاس اینترمیدیت در اختیار پالایشگاه‌ها قرار دهد.