آیا بالاخره روزی فراخواهد رسید که ربات­ها جای انسان را بگیرند؟

 سهراب صالحین دنیای انرژی

شاید تا چند ماه پیش باورمان نمی­شد اگر شخصی به ما اطلاع می­داد که تا چند ماه بعد، هر کسی که به اینترنت دسترسی داشته باشد می­تواند با رباتی درد و دل کند، از آن سوال بپرسد و به معنای واقعی کلمه بتواند با رباتی گفتگو کند. گفتگو با ربات آن چیزی بود که تجربه آن را نداشتیم و انتظار هم نداشتیم که به این سرعت همه­ گیر و در دسترس عموم باشد. می­توان گفت این موج جدید با رونمایی از ربات چت جی پی تی ایجاد شد. اگر تا به حال تجربه چت کردن با چت جی­پی­تی یا ربات­های مشاهده آن مانند بینگ مایکروسافت را داشته باشید احتمالا به این نکته پی برده­ اید که این ربات­ها در واقع موتور جستجوهایی پیشرفته هستند. به این معنا که شما می­توانید سوال­های خود را در خصوص یک موضوع در طول یک گفتگو مطرح کنید و در واقع این ربات­ها قادر هستند تا مکالمه قبلی با شما را به یاد آورده و گفتگو و راهنمایی شما را ادامه دهند. این موضوع باعث می­شود هنگامی که در جستجوی جواب سوالی هستید، با صرف زمان و انرژی کمتر، به جواب برسید. برای درک اهمیت این موضوع می­توان مثالی از زندگی روزمره زد. نگارنده خود از افرادی است که تا به مشکلی برمی­خورد آن را به اصطلاح گوگل می­کند. از سوالات عمومی مانند اینکه چطور ماهی را سوخاری کنم گرفته تا سوالات حرفه­ای مانند اینکه چطور در زبان برنامه­نویسی پایتون دو جدول را به هم متصل کنم. برخی دیگر اما هستند که ترجیح می­دهند حداقل در مرحله­ی اول، سوالات خود را از فردی باتجربه بپرسند. برای دانستن نحوه سوخاری کردن ماهی ابتدا به مادر یا همسر خود زنگ می­زنند و و برای دانستن نحوه اتصال دو جدول در زبان برنامه­نویسی پایتون هم از همکار باتجربه­تر از خود راهنمایی می­گیرند. هر کدام از این دو روش، یعنی جستجو در وب یا پرسش از فردی باتجربه، مزایا و معایب خود را دارند. برای کسانی که اولویتشان جستجو در وب است، مخصوصا در امور تخصصی­تر، زمان زیادی ممکن است صرف شود تا نهایتا به راه حل درست برسند. گروه دوم یعنی کسانی که تمایل دارند جواب سوالاتشان را با پرس و جو از بقیه بگیرند نیز هنگامی دچار مشکل می­شوند که دسترسی به پشتیبانی باتجربه و مطلع را نداشته باشند. اینجاست که ربات­هایی مانند چت جی­پی­تی به کمک هر دو گروه می­آیند. این ربات­ها از الگوریتم­های مختلف هوش مصنوعی برای پاسخ­گویی بهره می­برند و می­توانند زبان انسان را تقلید و پیش­بینی کنند. در واقع این ربات­ها با دسترسی به پایگاه­داده­های عظیم، می­توانند با سرعت زیادی پاسخ پرسش­ها را از میان انبوه اطلاعات موجود پردازش کنند. مورد بعدی اینکه این ربات­ها هر چه می­گذرد دقیق­تر می­شوند، چون از طرفی حجم آپدیت اطلاعات جدید در اینترنت بسیار زیاد است و از طرف دیگر در این ربات­ها اگوریتم­هایی وجود دارد که با توجه به تجربیات قبلی و فیدبک­ها، جواب­های خود را بهینه می­کنند. مواردی که تا اینجا ذکر شد، کاربرد این چت­بات­ها را در زندگی روزمره تا حدی نشان داد. اما سوالی که در ادامه مطرح است این است که آیا این چت­بات­ها می­توانند در عرصه­های اجتماعی مختلف، جای انسان­ها را بگیرند؟ در ادامه تلاش می­کنیم پاسخ این پرسش را در مورد زندگی حرفه­ای و تغییراتی که این ربات­ها در نحوه مدیریت و سازماندهی مشاغل به وجود خواهند آورد بررسی کنیم.

پشتیبانی و خدمات امور مشتریان

یکی از مواردی که پتانسیل تغییرات شگرف در آن، با توجه به توانایی این ربات­ها درگفتگو با انسان­ می­توان متصور شد، سرویس پاسخگویی و پشتیبانی کسب و کارها و سازمان است. ممکن است به نظر رسد که ما انسان­ها همواره تمایلمان این است که در صورت بروز مشکلی، با یک موجود انسانی مشورت کنیم. اما اگر به چند سال گذشته بازگردیم، تمایل انسان­ها هرگز این نبود که از پشت کامپیوتر اقدام به خرید وسایل مختلف دیجیتالی، جواهرات، لباس و .. کنند و تمایل داشتند شخصا به فروشگاه­ها مراجعه کنند. اما به مرور اعتماد انسان­ها به خرید دیجیتال، بدون تماس با فروشنده انسانی افزایش یافت و در حال حاضر، فروشگاه­های اینترنتی از جذاب­ترین کسب و کارها برای استارتاپ­ها هستند. البته همواره این خدمات اینترنتی تا زمانی مورد اعتماد هستند که مطمئن باشیم یک پشتیبان انسانی هم حضور دارد تا اگر به مشکلی برخوردیم از طریق تماس تلفنی یا حضوری مشکل خود را برطرف کنیم. حال با پیشرفتی که در ربات­های گفتگوکننده ایجاد شده می­توان تصور کرد پشتیبانی تلفنی و پاسخگویی هم در آینده نزدیک دستخوش تغییراتی شود. مطمئنن رباتی که تایپ می­کند، با کمی تغییرات می­تواند سخنگو نیز باشد. چیزی که در حال حاضر در مورد ربات سیری (Siri) اپل یا اپلیکیشن­های مکان­یاب وجود دارد. بنابراین می­توان به راحتی تصور کرد که ممکن است چند صباحی دیگر وقتی تلفن خود را برمی­دارید تا مشکلی که در حین خرید برایتان پیش آمده را گزارش کنید، با یک ربات هم­کلام شوید. رباتی که به شکل طبیعی یک انسان با شما گفتگو می­کند، با حوصله به حرفایتان گوش می­دهد، احساس اینکه مزاحم هستید بهتان نمی­دهد و در نهایت هم بهترین پاسخ را بدون ذره­ای تندی و بی­اعصابی به شما می­دهد. شما می­توانید خشم خود را با رکیک­ترین کلمات بر سر این ربات آوار کنید و مطمئن باشید او هرگز به شما بی­احترامی نخواهد کرد که هیچ، لحنش هم ذره­ای با شما عوض نشود. بنابراین پشتیبانی، یکی از سریع­ترین جایگزینی متصور بین انسان و ربات­­ است.

ترجمه متون تخصصی

ربات­های گفتگوکننده همانگونه که ذکر شد، از الگوریتم­هایی برای تقلید زبان انسان به شکل طبیعی استفاده می­کنند. بنابراین می­توان آن­ها را مترجمان پیشرفته­ای نیز دانست. زیرا می­توانند نوشته­های شما را پردازش کنند و پاسخ دهند. بنابراین ترجمه یکی از مهارت­هایی است که این ربات­ها از آن به خوبی بهره می­برند. پس کاملا می­توان انتظار داشت وظیفه­ای که تا همین اواخر به شکل کجدار مریضی توسط گوگل ترنزلیت انجام می­شد، حالا به این چت­بات­ها با کیفیت بسیار بهتر سپرده شود. شاید زود باشد که بگوییم ترجمه رمان­ها را نیز می­توان به این چت­بات­ها سپرد، زیرا ادبیات و به طور کلی هنر، دارای ظرایفی است که خوشبختانه تاکنون انسان­ها در تولید و تفسیر آن بی­رقیب بوده­اند، اما متونی که کمتر دارای بازی­های زبانی هستند به طور کامل قابل ترجمه از هر زبانی به زبان دیگر توسط این ربات­ها هستند.

آموزش

عرصه­ی دیگری که قابل تصرف توسط چت­بات­هاست آموزش است. این ربات­ها دارای قابلیت تحلیل عملکرد دانش­آموزان و ارائه تمریناتی برای پوشش این ضعف­ها هستند. مکانیزم این عملکرد به این گونه است که شما می­توانید از ربات بخواهید متن شما را چه به لحاظ نگارشی و چه علمی ویرایش کند و در نهایت به شما پیشنهاد دهد برای پوشاندن نقاط ضعف خود در متنی که نوشته­اید چه کارهایی انجام دهید. چت جی­پی­تی در این زمینه آنقدر خوب است که حتی می­توانید از او بخواهید در خصوص موضوعی برای شما مقاله بنویسد.

مشاوره در تمام امور عمومی و تخصصی

این ربات­ها همچنان می­توانند در عرصه­های مختلفی جایگزین مشاوران شوند، از مشاوره روانی گرفته تا هر عرصه دیگری در زندگی و کار. چت جی­پی­تی ادعا می­کند که می­تواند باعث شود انسان­ها کمتر احساس تنهایی کنند و هنگامی که نیاز به مشاوره دارند ولی به آن دسترسی ندارند، از قابلیت­های این ربات برای مشاوره استفاده کنند. پس به طور کلی و همانطور که گفته می­شود می­توان حدس زد ربات­های گفتگوکننده می­توانند تغییرات عظیمی در زندگی انسان­ها را رقم بزنند. همانطور که بیل گیتس چندی قبل گفته است، هوش مصنوعی پشت ربات­هایی چون چت جی­پی­تی می­توانند انقلابی همچون آنچه که در خصوص کامپیوترها در سال 1980 تجربه کردیم به وجود آورند. این ربات­ها می­توانند عملکرد انسان­ها را با مشاوره دادن هر لحظه بهبود بخشند و سطح دیگری از کیفیت را در خدمت­رسانی به انسان و بالا بردن کیفیت زندگی شخصی انسان­ها به وجود آورند. شاید در ابتدای امر، دوستی با این ربات­ها سخت و کمی ترسناک باشد، اما مطمئنن دوستی با آن­ها ارزشش را خواهد داشت تا با این سختی و ترس روبرو شویم.