چاره‌اندیشی انتشاردهندگان بزرگ گازهای گلخانه‌ای برای مقابله با تغییرات اقلیمی

به گزارش شانا به نقل از هفته‌نامه بررسی تحولات بین‌المللی انرژی و تغییر اقلیم مدیریت کل امور اوپک و روابط با مجامع انرژی، با نزدیک‌شدن به برگزاری نشست اقلیمی کاپ ۲۸ در دبی، چین و ایالات متحده طی بیانیه‌ای اعلام کردند که به‌طور مشترک با گرمایش جهانی از طریق افزایش انرژی باد، خورشید و دیگر انرژی‌های تجدیدپذیر با هدف جایگزینی سوخت‌های فسیلی مقابله خواهند کرد.

در این بیانیه، دو کشور تأکید کرده‌اند که تلاش‌هایی را برای سه برابر کردن ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر در سطح جهان تا سال ۲۰۳۰ دنبال خواهند کرد و انتظار دارند انتشار گازهای گلخانه‌ای بخش برق پس از رسیدن به اوج خود، در این دهه ۲۰۲۰ کاهش یابد. طبق بخش دیگری از این بیانیه، دو کشور موافقت کردند «اقدام‌ها/اهداف» کاهش انتشار متان را در تعهدهای اقلیمی بعدی خود تحت موافقت‌نامه پاریس، دوره ۲۰۳۵ لحاظ کنند.

این بیانیه پس از دو دور نشست جان کری (Kerry John)و شی ژنهوا (Zhenhua Xie)نمایندگان ویژه اقلیمی آمریکا و چین از ۱۶ تا ۱۹ ژوئیه در پکن و از ۴ تا ۷ نوامبر ۲۰۲۳ در سانی لندز (Sunnylands)، کالیفرنیا، منتشر شد.

در راستای اجرای این بیانیه دو کشور گروه‌های کاری برای تمرکز بر موضوعات گذار انرژی، انتشار متان، اقتصاد چرخشی و کارآیی منابع ایجاد خواهند کرد. به‌علاوه با امضای این بیانیه، گفت‌وگوهای دوجانبه در مورد سیاست‌ها و راهبردهای انرژی نیز از نو آغاز خواهد شد.

طبق این بیانیه، دو کشور قصد دارند حداقل پنج پروژه همکاری (CCUS) در مقیاس بزرگ جذب، استفاده و ذخیره‌سازی کربن در صنعت و انرژی را تا سال ۲۰۳۰ در هر کشور توسعه دهند.

درحالی‌که بسیاری از واکنش‌های اولیه به این توافق محتاطانه مثبت است، اما کارشناسان معتقدند که بسیاری اهداف کلان و جزیی اقلیمی می‌توانست در این بیانیه درج شود و دو کشور هسمو با آنها، برنامه‌ریزی و اقدام کنند.

بیانیه اقلیمی چین و آمریکا، بزرگ‌ترین انتشاردهندگان گازهای گلخانه‌ای جهان، می‌تواند در جهت‌دهی به مذاکرات اقلیمی در نشست کاپ ۲۸ در امارات متحده عربی تأثیر عمده‌ای داشته باشد.

بخش کلیات و موارد مرتبط با بخش انرژی و مواضع مرتبط با کاپ ۲۸ بیانیه یاد شده که در ۲۵ بند تنظیم شده، به شرح زیر است:

با یادآوری دیدار رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ و رئیس‌جمهور جوزف آر. بایدن در بالی، اندونزی، ایالات متحده و چین بر تعهد خود برای همکاری مشترک و همراه با سایر کشورها برای پرداختن به بحران اقلیمی تأکید کردند. در همین زمینه، جان کری، نماینده ویژه ریاست‌جمهوری ایالات متحده در امور اقلیمی و ژی ژنهوا، نماینده ویژه چین برای تغییرات اقلیمی از ۱۶ تا ۱۹ ژوئیه ۲۰۲۳ در پکن و از ۴ تا ۷ نوامبر ۲۰۲۳ در سانی لندز، کالیفرنیا، ملاقات کردند و درباره موارد زیر توافق کردند:

۱) ایالات متحده و چین یادآوری و تأکید می‌کنند و متعهد می‌شوند که اجرای مؤثر و پایدار بیانیه مشترک ایالات متحده و چین در آوریل ۲۰۲۱ درباره بحران اقلیمی و بیانیه مشترک ایالات متحده و چین در نوامبر ۲۰۲۱ گلاسکو در مورد تقویت اقدام اقلیمی در دهه ۲۰۲۰ را ادامه دهند.

۲) ایالات متحده و چین اذعان دارند که بحران اقلیمی به طور فزاینده‌ای بر کشورهای سراسر جهان تأثیر گذاشته است. باتوجه‌به بهترین یافته‌های علمی موجود از جمله گزارش ششم ارزیابی هیئت بین‌الدولی تغییر اقلیم (IPCC)، ایالات متحده و چین همچنان متعهد به اجرای مؤثر کنوانسیون تغییر اقلیم سازمان ملل و موافقت‌نامه پاریس هستند که بازتاب‌دهنده «برابری» و اصل «مسئولیت‌ مشترک اما متمایز و توانایی‌های مربوطه (RC-CBDR)» و بر اساس شرایط مختلف ملی، برای دستیابی به هدف موافقت‌نامه پاریس مطابق با ماده ۲ آن یعنی حفظ میانگین افزایش دمای جهانی به کمتر از ۲ درجه سانتیگراد و پیگیری تلاش‌ها برای محدودکردن آن به ۱.۵ درجه سانتیگراد، از جمله تلاش برای حفظ گرمایش ۱.۵ درجه سانتیگراد در دسترس است.

تلاش‌ها برای سه برابر کردن ظرفیت جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰

۳) ایالات متحده و چین به اجرای مؤثر موافقت‌نامه پاریس و تصمیمات مربوط به آن، از جمله پیمان اقلیمی گلاسکو و برنامه اجرای شرم‌الشیخ، متعهد هستند. هر دو کشور بر اهمیت کاپ ۲۸ در پاسخگویی معنادار به بحران اقلیمی در این دهه حیاتی و پس از آن تأکید می‌کنند. آنها از نقش مهمی که از نظر واکنش‌های ملی و همکاری با یکدیگر برای پرداختن به اهداف موافقت‌نامه پاریس و ترویج چندجانبه‌گرایی ایفا می‌کنند، آگاه هستند. آنها با یکدیگر و با دیگر اعضای کنوانسیون و موافقت‌نامه پاریس برای مقابله با یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های زمانه ما برای نسل‌های کنونی و آینده بشر کار خواهند کرد.

۴) ایالات متحده و چین تصمیم گرفتند تا «گروه کاری ارتقای اقدام‌های اقلیمی در دهه ۲۰۲۰» را فعال کنند تا در چارچوب گفت‌وگو و همکاری برای تسریع اقدام‌های اقلیمی مشخص در دهه ۲۰۲۰ اقدام کنند. این گروه کاری بر زمینه‌های همکاری که در این بیانیه مشترک مشخص شده است، از جمله درباره گذار انرژی، متان، اقتصاد چرخشی و بهره‌وری منابع، استان‌ها/ایالت‌ها و شهرهای کم‌کربن و پایدار و جنگل‌زایی و هر موضوع مورد توافق تمرکز خواهد کرد. گروه کاری تبادل اطلاعات در مورد سیاست‌ها، اقدام‌ها و فناوری‌های کنترل و کاهش انتشار، به‌اشتراک‌گذاری تجربه‌های مرتبط، شناسایی و اجرای پروژه‌های مشترک و ارزیابی اجرای بیانیه را انجام خواهد داد. این کارگروه با همکاری دو نماینده ویژه اقلیمی و با مشارکت مناسب مقامات وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی مربوطه دو کشور مدیریت و اداره خواهد شد.

۵) ایالات متحده و چین، در مسیر کاپ ۲۸ و فراتر از آن، اقدام‌های ملموس زیر را از جمله برنامه‌ها و پروژه‌های مشارکتی عملی و ملموس تحت گروه کاری تسریع خواهند کرد.

۶) هر دو کشور از بیانیه رهبران گروه ۲۰ برای پیگیری تلاش‌ها برای سه برابر کردن ظرفیت جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ حمایت می‌کنند و قصد دارند به‌اندازه کافی استقرار انرژی‌های تجدیدپذیر در اقتصاد خود را تا سال ۲۰۳۰ نسبت به سطوح سال ۲۰۲۰ تسریع بخشند تا فرایند جایگزینی زغال‌سنگ، نفت و گاز را تسریع کنند. در نتیجه، کاهش معنی‌دار انتشار گازهای گلخانه‌ای بخش برق را پس از رسیدن به اوج در دهه حیاتی ۲۰۲۰ پیش‌بینی می‌کنند.

۷) هر دو طرف توافق کردند «مجمع کارایی انرژی ایالات متحده و چین» را برای تعمیق تبادلات سیاستی در مورد راه‌حل‌های صرفه‌جویی در انرژی و کاهش انتشار کربن در بخش‌های مهم از جمله صنعت، ساختمان، حمل‌ونقل و تجهیزات، دوباره فعال کنند.

۸) ایالات متحده و چین قصد دارند گفتگوهای دوجانبه را درباره سیاست‌ها و راهبردهای انرژی آغاز کنند، تبادلاتی را درباره مسائل مورد توافق طرفین انجام دهند و فعالیت‌های مسیر دوم را برای تقویت همکاری‌های عملی تسهیل نمایند.

۹) هدف دو کشور برای پیشبرد حداقل ۵ پروژه جذب، ذخیره و استفاده کربن (CCUS) در مقیاس بزرگ از جمله در مراکز عمده انتشار در بخش‌های صنعت و انرژی تا سال ۲۰۳۰ است.

۱۰) دو کشور برنامه‌های اقدام ملی متان خود را اجرا خواهند کرد و در نظر دارند اقدام‌های بیشتری را در صورت لزوم و به‌طور مقتضی انجام دهند.

۱۱) دو کشور فوراً همکاری گروه کاری فنی را در زمینه گفتگوهای سیاستی، تبادل راه‌حل‌های فنی و ظرفیت‌سازی، باتکیه‌بر برنامه‌های اقدام ملی متان خود برای توسعه اقدام‌ها/اهداف کاهش انتشار متان مربوطه خود برای گنجاندن در اسناد مشارکت معین ملی سال ۲۰۳۵ خود آغاز خواهند کرد و هر یک از پیشرفت طرح‌های کاهش/کنترل انتشار متان خود حمایت خواهند کرد.

۱۲) دو کشور در نظر دارند در مورد اقدام‌های مربوطه برای مدیریت انتشار اکسید نیتروژن همکاری کنند.

۱۳) دو کشور قصد دارند تحت اصلاحیه کیگالی برای حذف HFCها با یکدیگر همکاری کنند و متعهد شوند که از اجرای حداقل استانداردهای بلندپروازانه بازدهی برای تمام تجهیزات خنک‌کننده تولید شده اطمینان حاصل کنند.

دو کشور درباره رویکردهای تصمیم‌های اصلی کاپ ۲۸ هم این‌گونه توافق کردند:

۱) چین و ایالات متحده به همراه امارات متحده عربی، کشورها را به نشست‌های گازهای گلخانه‌ای متان و غیر دی‌اکسیدکربن در کاپ ۲۸ دعوت می‌کنند.

۲) چین و ایالات متحده مشتاقانه منتظر اولین گزارش ارزیابی پیشرفت اهداف موافقت‌نامه پاریس (GST) هستند که فرصتی اساسی برای اعضای موافقت‌نامه است تا در مورد جاه‌طلبی، اجرا و همکاری در راستای هدف دمایی این توافقنامه برای حفظ افزایش میانگین دمای جهانی به کمتر از ۲ درجه سانتیگراد و تلاش‌ها برای محدودکردن آن به ۱.۵ درجه سانتیگراد ادامه دهند و تصمیم اعضا برای حفظ محدودیت افزایش ۱.۵ درجه سانتیگراد دما در دسترس باشد.

۳) هر دو کشور متعهد به همکاری با یکدیگر و سایر اعضای برای اتخاذ تصمیم با اجماع در مورد گزارش ارزیابی جهانی (GST) هستند. از دیدگاه هر دو کشور، این تصمیم:

- باید منعکس کند که پیشرفت مثبت قابل‌توجهی در دستیابی به اهداف موافقت‌نامه پاریس حاصل شده است، از جمله اینکه این موافقت‌نامه اقدام‌های اعضا و ذی‌نفعان غیرعضو را تسریع کرده است و جهان از نظر حرکت در مسیر دمایی خود به‌طور قابل‌توجهی بهتر از نبود چنین موافقت‌نامه‌ای بوده است.

- باید عدالت را در نظر بگیرد و از بهترین دانش و علم موجود، از جمله آخرین گزارش‌های هیئت بین‌الدولی تغییر اقلیم مطلع باشد.

- باید در سراسر حوزه‌های موضوعی از جمله عناصر گذشته‌نگر و پاسخگویی متعادل باشد و باید با طرح کلی موافقت‌نامه پاریس سازگار باشد.

- باید در برگیرنده این نکته باشد که برای دستیابی به اهداف موافقت‌نامه پاریس، ضمن به‌رسمیت‌شناختن شرایط مختلف ملی، به جاه‌طلبی و اجرای عمل و حمایت بیشتری نیاز است.

- باید علائمی را باتوجه‌به گذار انرژی (انرژی تجدیدپذیر، زغال‌سنگ/نفت/گاز)، ذخیره‌کنندگان طبیعی کربن نظیر جنگل‌ها، گازهای گلخانه‌ای غیر از دی‌اکسیدکربن شامل متان و فناوری‌های کم‌کربن و غیره ارسال کند.

- با به‌رسمیت‌شناختن ماهیت ملی اسناد مشارکت معین ملی (NDCs) و یادآوری ماده ۴.۴ موافقت‌نامه پاریس، باید همه اقتصادها را تشویق کند که اسناد مشارکت معین ملی برای ۲۰۳۵ آن‌ها شامل همه گازهای گلخانه‌ای باشد.

- باید اهمیت حیاتی سازگاری با تغییرات اقلیمی را منعکس کند و با تصمیمی قوی همراه باشد که چارچوبی بلندپروازانه برای هدف جهانی سازگاری ارائه دهد. چارچوبی که روند سازگاری از جمله توسعه اهداف/شاخص‌ها برای افزایش اثربخشی سازگاری، ارائه سیستم‌های هشدار اولیه برای کشورهای درحال‌ توسعه عضو و تقویت تلاش‌های سازگاری در زمینه‌های کلیدی مانند غذا، آب، زیرساخت‌ها، سلامت و اکوسیستم‌ها را تسریع کند.

- باید به انتظار کشورهای توسعه‌یافته مبنی بر دستیابی به هدف ۱۰۰ میلیارددلاری در سال ۲۰۲۳ توجه داشته باشد و اصرار به کشورهای توسعه‌یافته عضو برای حداقل دوبرابر کردن کمک‌های مالی سازگاری را تأیید کند. پذیرش هدف مشترک جدید تأمین مالی در کاپ ۲۹ را در نظر گیرد و جریان‌ها و منابع مالی اقلیمی را با اهداف موافقت‌نامه پاریس مطابقت دهد.

- باید از توصیه‌های کمیته انتقالی دررابطه‌با ایجاد تمهیدات مالی برای پرداختن به ضرر و زیان، از جمله ایجاد صندوق ضرر و زیان استقبال کنند.

- باید بر نقش مهم همکاری بین‌المللی تأکید کند، از جمله اینکه ماهیت جهانی بحران اقلیمی مستلزم گسترده‌ترین همکاری ممکن است و اینکه چنین همکاری‌هایی عامل حیاتی برای دستیابی به اقدام‌های بلندپروازانه کاهش انتشار و ارتقای سازگاری و مقاوم‌سازی در برابر تغییرات اقلیمی است.

۴) چین و ایالات متحده متعهد به ادامه گفت‌وگوها، تلاش‌ها و همکاری خود برای حمایت از ریاست امارات متحده عربی برای موفقیت کاپ ۲۸ هستند.