ایران برای اولین بار از زمان پیروزی انقلاب اسلامی توافقنامه‌های "مشارکت در تولید" را برای توسعه میادین انرژی بالادست خود که مراحل اکتشاف و تولید صنعت هیدروکربن را شامل می‌شود به طرفهای تجاری پیشنهاد داده است.
این قراردادها که به شرکتهای نفتی اجازه می‌دهد نسبت به توافق نامه‌های بیع متقابل بازگشت سرمایه سریع تری داشته باشند، به ایران کمک خواهد کرد که درآمدهای ارزی و تخصص بیشتری را جذب و تاثیر تحریمهای خارجی و رقابت همسایگانی نظیر عراق را کاهش دهد.
شرکت ملی نفت ایران چنین قراردادهایی را به یک کنسرسیوم هندی متشکل از سه شرکت ONGC، شرکت نفت هند(OVL) و شرکت اویل ایندیا پیشنهاد داده است. مذاکرات درباره توسعه میدان گازی فرزاد ب با کنسرسیوم هندی از اوایل سال 2009 در جریان بوده است.
برآوردها نشان می‌دهد که این میدان گازی 21 تریلیون و 680 میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی در اختیار دارد که از این مقدار حدود 12 تریلیون و 800 میلیارد فوت مکعب آن قابل برداشت است.
هدفگذاری تولید در فاز اول یک میلیارد و 100 میلیون فوت مکعب گاز در روز، در فاز دوم یک میلیارد و 650 میلیارد فوت مکعب در روز و در فاز سوم دو میلیارد و 200 میلیون فوت مکعب در روز است.
یک مقام اجرایی ا وی ال با تایید توسعه این میدان گفت: این میدان گمان می‌رود در یکی از ساختارهای خود 13 تریلیون فوت مکعب گاز داشته باشد. ساختارهای دیگری نیز وجود دارند که گاز بیشتری در اختیار دارند.
تمام این گاز می‌تواند مستقیما به هند منتقل شود. این مقدار آنقدر زیاد است که احداث یک خط لوله فراساحلی جداگانه به هند را توجیه می‌کند امری که ممکن و عملی است.
سرمایه لازم برای اکتشاف و تولید در این میدان 5.5 میلیارد دلار تخمین زده می‌شود و همچنین هشت الی 9 میلیارد دلار دیگر برای توسعه، ساخت یک ترمینال گازی طبیعی مایع و حمل و نقل لازم است. گاز تولیدی در این میدان به طور مستقیم می‌تواند به صورت ال ان جی به هند صادر شود و جایگاه قابل توجهی در محاسبات امنیت انرژی هند دارد. مقامات شرکت نفت هند درباره این توافق گفته‌اند: چرا باید این پیشنهاد را رها کنیم؟ ما باید آن را بپذیریم زیرا ایران در حال حاضر این پیشنهاد را به ما مطرح کرده است.
اگرچه تحریمها و محدودیت‌ها در زمینه سرمایه‌گذاری در بخش انرژی ایران نسبت به چهار سال قبل سخت‌تر شده و سرمایه گذاری شرکتهای چینی در ایران کمتر شده، جادوی قراردادهای مشارکت در تولید می‌تواند به رغم نگرانی درباره تحریمهای آمریکا، این توافقنامه را بین ایران و هند نهایی کند.
کنسرسیوم هندی در ابتدا تنها 15 درصد از سرمایه‌گذاری در ایران را به دست می‌آورد و هیچگونه حق مالکیت در اختیار نداشت، اما اکنون با توافقنامه مشارکت در تولید سرمایه‌گذاران هندی سهم تضمین شده‌ای از تولید را به دست خواهند آورد. به علاوه مقامات هندی در واکنش به خطر سرمایه‌گذاری در ایران به دلیل تحریمها گفته‌اند: ما این پیشنهاد را می پذیریم و روشهایی برای انجام آن وجود دارد.
آنها گفته اند: ما در تلاش برای پیدا کردن راهی به منظور دور زدن این مشکل هستیم. این کار بسیار حساس است.
از سال 1979 ، قانون اساسی ایران شرکتهای خارجی را از مالکیت پروژه‌های هیدروکربن ایران منع کرده است. بنابراین توافقنامه‌های مشارکت در تولید از زمان پیروزی انقلاب ایران به شرکتهای خارجی پیشنهاد نشده است. ایران برای جذب سرمایه های خارجی از روش قراردادهای بیع متقابل (یک نوع توافقنامه خدماتی که شرکتها به طور تدریجی با تولید نفت و گاز سرمایه خود را باز می‌گردانند) استفاده کرده است.
از آنجا که روش بیع متقابل برای سرمایه گذاری‌های پر خطر در میادین انرژی بالادست مرسوم نیست، رفتن به سمت قراردادهای مشارکت در تولید تحت تحریمهای بی‌سابقه تاریخی، یک اقدام خردمندانه به نظر می‌رسد. اما سوال مهم این است که آیا این نوع قراردادها می‌تواند به ایران برای جذب سرمایه‌گذاریهای خارجی کمک کند؟ جواب این سوال قدری زمان می برد، اما تردیدی نیست که جایگزین کردن روش بیع متقابل با مشارکت در تولید به شکل قابل توجهی جذابیت سرمایه‌گذاری در میادین انرژی ایران را افزایش می دهد.
به گزارش پایگاه المانیتور، تحریمهای متعدد علیه سرمایه‌گذاری و انتقال تکنولوژی به ایران، لطمه روز افزونی را به بخش انرژی ایران وارد کرده و مانع رشد این صنعت در شرایط عادی بازار شده است. مشخص است که قراردادهای بیع متقابل که ایران از آنها استفاده می‌کرد برای سرمایه گذاران خارجی به اندازه کافی سودآور نیست تا زحمت مقابله با دولت آمریکا را بپذیرند.
تحریمها علیه ایران به همراه مقررات مشکل ساز سرمایه‌گذاری، همچنین ایران را در یک جایگاه پایین تر سرمایه‌گذاری در مقایسه با همسایگانی نظیر عراق قرار داده است. در زمانی که تولید ایران کاهش یافته و تقریبا هیچ سرمایه گذار خارجی در میادین آن وجود ندارد، آژانس بین‌المللی انرژی پیش بینی کرده که تولید عراق از حدود سه میلیون بشکه در روز کنونی به شش میلیون بشکه در سال 2020 و به رقم 8.3 میلیون بشکه تا سال 2035 برسد.
با فرض اینکه تحریمهای محدود کننده بیشتری علیه ایران وجود نداشته باشد، قراردادهای مشارکت در تولید می تواند سرمایه‌گذاری مورد نیاز ایران را تامین کند و بازبینی مقررات سرمایه‌گذاری و ارائه قراردادهای جذاب‌تر، یک تصمیم عملگرایانه است. این روش نه تنها سرمایه های خارجی را جذب می کند بلکه یک استراتژیک خوب برای ایران برای مقابله با رقبایی مانند عراق است.
همزمانی این تغییر روش با انتخابات ریاست جمهوری ایران چشم انداز این کشور را ارتقا داده است. انتخاب حسن روحانی مذاکره کننده اسبق هسته‌ای امیدها را برای دیپلماسی موفق و مذاکرات شفاف‌تر با غرب افزایش داده است. اگر روحانی در کاهش تحریمها موفق شود، قراردادهای جدید نفتی، توان ایران را برای جذب سرمایه های خارجی و باز پس گرفتن سهم بازار از دست رفته در پنج سال گذشته کمک کند.