اداره اطلاعات انرژی آمریکا هفته گذشته گزارش داد که میانگین تولید روزانه نفتخام این کشور در سپتامبر نسبت به ماه اوت که به رکورد بالای ۱۳.۲۴میلیون بشکه رسید، بدون تغییر باقی مانده‌است. یکی از تحلیلگران بازار انرژی قبلا گفته بود که تنها اقدام سعودی‌‌‌‌‌ها در شرایط فعلی، باز‌کردن شیرهای نفت و تلاش برای مبارزه بیشتر و کنار زدن مجدد شیل آمریکا است. رکوردشکنی تولید نفتخام در ایالاتمتحده ضربه تازه‌‌‌‌‌ای به غول‌های نفتی و اوپک وارد می‌کند، درست زمانی‌که این ائتلاف در تلاش است با اتخاذ راهبرد کاهش بیشتر تولید، قیمت نفت را بالاتر ببرد.
نوسانات قیمت جهانی نفت
به نوشته اویل‌‌‌‌‌پرایس، رشد تولید نفتخام ایالاتمتحده به‌رغم تورم در این کشور و کاهش قیمت جهانی نفت رخ می‌دهد، ضمن اینکه صنعت شیل ایالاتمتحده هیچ برنامه‌‌‌‌‌ای برای حفاری کمتر ندارد. وضعیت موجود بازار انرژی به طرز نگران‌‌‌‌‌کننده‌‌‌‌‌ای شبیه به سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ است، زمانی‌که قیمت جهانی نفت تا ۷۰درصد کاهش یافت. در آن هنگام اوپک به رهبری عربستان‌سعودی با افزایش تولید، قیمت را مهار و موجب کاهش هرچه بیشتر تعداد تولیدکنندگان فعال نفت شیل آمریکایی شد. با این‌همه، وضعیت کنونی بازار انرژی به‌طور قابل‌توجهی و از چندین جهت متفاوت است. تولیدکنندگان نفتخام آمریکا ادغام شده‌اند و این امر بسیاری را در‌برابر جنگ‌های قیمتی انعطاف‌‌‌‌‌پذیرتر کرده‌است.
در عین حال، عربستان‌سعودی و متحدانش در خلیجفارس احتمالا نسبت به سال۲۰۱۴ ریسک‌گریزتر شده‌اند. بحران قیمت نفت باعث شد که دولت‌های حوزه خلیجفارس احتمالا برای اولین‌بار در تاریخ خود دست به اقدامات ریاضتی در اقتصاد خود بزنند. همانگونه که انتظار می‌رفت، بازار جهانی نفت به آخرین اعلام کاهش تولید از سوی اوپکپلاس واکنش چندانی نشان نداد؛ در واقع به‌قدری از قبل در مورد آن تبلیغ و رایزنی شده‌بود که چیزی جز کاهش عظیم تولید، معامله‌گران را تحت‌تاثیر قرار نمی‌داد. بازار نفت در حال‌حاضر دچار انحراف شده‌است و ارتباط بین قیمت‌های معیار آتی و عرضه و تقاضای فیزیکی کاملا دگرگون شده‌است، بااین‌حال و با گذر زمان، این رابطه مانند همیشه خود را بازسازی خواهد کرد. شیل آمریکا نیز ممکن است به مشکل بزرگتری برای اوپک تبدیل شود.
دگردیسی بازار نفت
حفاری‌‌‌‌‌های ایالاتمتحده در دو سال‌گذشته نشان‌داده‌اند که «دوران حفاری و بازهم حفاری»، به پایان رسیده‌است. امروزه برقراری انضباط و احتیاط در رشد تولید، موضوعات پیش‌رو و کلیدی در صنعت هستند؛ در واقع بسیاری از افزایش‌‌‌‌‌های تولید در سال‌جاری، به دلیل بهره‌‌‌‌‌وری بهتر چاه‌‌‌‌‌ها و نه حفاری بیشتر صورت گرفته‌است. همه این‌ها نشان می‌دهد که رشد تولید دیگر هدف نهایی صنعت نیست. طول عمر بهرهبرداری، هدف مهم‌تری است. طول عمر بهرهبرداری با تولید دائما در حال رشد، سنخیت چندانی ندارد. افزایش طول عمر بهرهبرداری از یک چاه نفت، مستلزم برنامه‌‌‌‌‌ریزی بلندمدت است که بدون‌شک مدیران صنعت نفت و گاز به فکر انجام آن هستند.
اوپک مادامی‌که متوجه نشود نفت فیزیکی کمتری در بازارهای جهانی وجود دارد، حتی از بحران قیمت‌های پایین‌تر نفتخام نیز جان سالم به‌در خواهد برد و مانند همیشه در بازار جهانی انرژی حضوری پررنگ خواهد داشت. در این میان، موضوعی که همگان اغلب فراموش می‌کنند، این است که تمامی اقسام نفتخام در بعد کیفی و از دید مصرف‌کننده با یکدیگر‌برابر نیستند. شکی نیست که تولید بی‌سابقه ایالاتمتحده می‌تواند بر شاخص‌های بازار تاثیر فراوانی بگذارد، اما این بدان معنا نیست که نفت ایالاتمتحده می‌تواند به‌طور کامل جایگزین نفت اوپک و عربستان شود. بازار جهانی انرژی به‌دنبال هر دو، آن‌‌‌‌‌هم در حجم انبوه بوده و خواهد بود.
برزیل؛ عضو جدید اوپکپلاس
در شرایط کنونی، اوپک فقط به رصد چگونگی افزایش تولید توسط حفاری‌‌‌‌‌های شیل آمریکا نمی‌‌‌‌‌نشیند. این ائتلاف برزیل را به‌عنوان عضو پذیرفت، اگرچه طرف برزیلی اعلام کرد که عضو کامل نخواهد بود و تنها ناظر است. همچنین در راهبرد کاهش تولید گروه شرکت نخواهد کرد؛ البته شاید نه در حال‌حاضر، اما در مقطع بعد.
گفتنی است چندی پیش، وزیر انرژی برزیل در جریان سی‌و‌‌‌‌‌ششمین نشست اوپکپلاس از موافقت رئیس‌‌‌‌‌جمهوری کشور متبوعش با پیوستن به ائتلاف اوپکپلاس خبر داد. مارسیو فلیکس از موافقت رئیس‌‌‌‌‌جمهوری این کشور برای پیوستن این کشور به ائتلاف یادشده خبر داد و گفت: از یکم ژانویه۲۰۲۴ این کشور تولیدکننده نفت واقع در آمریکای‌جنوبی به اوپکپلاس ملحق خواهد شد. برزیل به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده نفت در آمریکای‌لاتین تلاش خواهد کرد با عضویت در اوپکپلاس به توسعه روابط و در نتیجه بهبود شرایط بازارهای جهانی نفتخام کمک کند. با الحاق برزیل به ائتلاف اوپکپلاس شمار کشورهای غیراوپک به ۱۴ و مجموع کشورهای عضو این گروه نفتی به ۲۴ عضو می‌رسد، اکنون ۱۳ کشور عضو اوپک و ۱۰کشور غیراوپک در این ائتلاف حضور دارند. در همین رابطه، مدیرعامل پتروبراس اعلام کرد که برزیل به ائتلاف اوپک محلق می‌شود اما تولید نفت خود را محدود نمی‌کند. به گزارش رویترز، ژان پل پراتس گفت: انتظار می‌رود برزیل در ژانویه ۲۰۲۴ به ائتلاف تولیدکنندگان عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و غیراوپک (اوپکپلاس) بپیوندد اما در توافق کاهش عرضه نفتخام، شرکت نخواهد کرد.
برزیل با تولید روزانه ۴میلیون و ۶۰۰هزار بشکه معادل نفت که ۳میلیون و ۷۰۰هزار بشکه آن نفتخام است، بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در آمریکای‌جنوبی است. پراتس که در ماه اکتبر پذیرای هیثم الغیص، دبیرکل اوپک در برزیل بود، از اقدام برزیل برای پیوستن به ائتلاف اوپکپلاس استقبال کرد.وی گفت: برزیل فعالیت خود را به‌عنوان عضو ناظر در نشست‌‌‌‌‌ها آغاز می‌کند که به‌نظر من اقدامی شایسته است. رئیس‌‌‌‌‌جمهوری برزیل لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا نیز در این‌خصوص اعلام کرد: برزیل باید به اوپکپلاس بپیوندد اما تنها می‌تواند ناظر باشد و این کشور هرگز عضو کامل این ائتلاف نخواهد بود. فعالان محیط‌زیست در برزیل و خارج از کشور از دولت انتقاد کرده‌اند که اگرچه به‌دلیل موفقیت نسبی در کنترل پدیده جنگل‌‌‌‌‌زدایی، خود را به‌عنوان رهبر جنبش آب و هوا معرفی کرده‌است، اما همچنان به برنامه‌های حفاری عظیم نفتی خود در دریا ادامه‌می‌دهد. با این همه، لولا اعلام کرد: شرکت ملی نفت برزیل (پتروبراس) از اکتشاف نفت دست نمی‌کشد، زیرا سوخت‌های فسیلی تا مدتی دیگر بخشی تفکیک‌‌‌‌‌ناپذیر از اقتصاد جهانی خواهند بود.