اعطای میزبانی نشست اخیر اقلیم موسوم به کاپ۲۸ به اماراتمتحدهعربی، نمونهای کوچک از نفوذ و سیطره قدرتهای نفتی دنیا بهحساب میآید. به نوشته تارنمای دنیشن، نتایج نظرسنجی اخیر مرکز تحقیقات پیو، دنیای سرمایهداران بزرگ نفتی را با کتوشلوارهای هزار دلاری و کفشهای از جنس پوست تمساح، زیر و رو کرد. این نهاد تحقیقاتی در تحلیل خود اعلام کرد که ۳۷درصد از آمریکاییها اکنون احساس میکنند که مبارزه با بحران آبوهوایی باید اولویت شماره یک رئیسجمهور جو بایدن و کنگره باشد و ۳۴درصد دیگر آن را در زمره بالاترین اولویتهای خود قرار میدهند، حتی اگر در ردیف اول اولویتها قرار نداشتهباشد.
شرکتهایی مانند اکسونموبیل و کشورهایی مانند عربستانسعودی از دهه۱۹۹۰ تلاش کردهاند تا افکار عمومی را به این فکر وادارند که ایده تغییرات اقلیمی اصولا واقعیت نداشته و تخیلی است یا اینکه حداقل سوزاندن زغالسنگ، گاز طبیعی و نفت باعث آن نشدهاست. پس از شکست در این زمینه، لابیگران سوختهای فسیلی اکنون به طرح دوم (پلن B) رویآوردهاند. آنها سخت در تلاشند تا افکار عمومی را متقاعد کنند که بزرگان نفتی خود در حال حرکت بهسوی تحولی بزرگ برای انتقال به انرژی سبز هستند.
میزبانی اجلاس اخیر آبوهوای کاپ۲۸ توسط امارات متحدهعربی، یکی از صادرکنندگان پیشرو نفت در جهان، نمونهای روشن از این پارادوکس بهحساب میآید. این تنها یک نمونه از سبزشویی در زمینه سوختهای فسیلی و مخاطرات زیستمحیطی مرتبط با آن است. در همین ارتباط، شاهد آن هستیم که سلطان احمدالجابر تاجر اماراتی، بهعنوان رئیس بیستوهشتمین نشست تغییرات اقلیمی انتخاب شد؛ کنفرانسی که کشورهای شرکتکننده در آن، مدتها قبل کنوانسیون سازمان مللمتحد در مورد تغییرات آبوهوایی را امضا کردهبودند. جالب است بدانید، بحث و جدل بسیار در اطراف انتخاب الجابر بهوجود آمد چراکه وی در حالحاضر، رئیس هیاتمدیره شرکت انرژی سبز مصدر امارات و همچنین مدیرعامل ادنوک، شرکت ملی نفت امارات است. بدتر از همه آنکه، او متعهد شدهاست که سطح تولید نفت و گاز کشور خود را توسعه دهد.
وی در پی آن است که شرکت ادنوک تولید روزانه نفت خود را تا سال۲۰۲۷ از چهارمیلیون بشکه در روز به پنجمیلیون افزایش دهد. بهرغم آنکه دانشمندان اقلیمشناسی بر این نکته تاکید دارند که تولید جهانی سوختهای فسیلی باید تا سال۲۰۵۰ سالانه ۳درصد کاهش یابد تا جهان از خطر گسترش کربن جلوگیری کند؛ در همین حال، از آنجاکه کاپ۲۸ در قلب خاورمیانه تولیدکننده نفت برگزار شد، بازیگران بزرگی مانند عربستانسعودی را نیز به اندازهای تحتتاثیر قرار داد که این کشور در نهایت باعث شد تا کنفرانس از امضای تعهد به پایاندادن استفاده از سوختهای فسیلی تا موعد مشخصی در زمان آینده، جلوگیری کند. در سال۲۰۲۴، بهنظر میرسد که نشست کاپ ۲۹ توسط یک تولیدکننده مهم دیگر نفت میزبانی شود.
نگاه ایالاتمتحده به نفتیها
بهخاطر داشته باشید کنگره ایالاتمتحده در مورد شرکتهای بزرگ نفتی، گزارشی مفصل تنظیم کرد که سالگذشته منتشر شد. گزارش یادشده شامل ایمیلهای داخلی شرکتها و نشاندهنده سوءنیت مکرر و سیستماتیک در مورد موضوع تغییرات آبوهوایی میشد. بهعنوان مثال، مدیران اکسونموبیل بهطور علنی شرکت خود را به اهداف توافقنامه پاریس در سال۲۰۱۵ متعهد کردهبودند تا افزایش متوسط دمای سطح زمین را تا کمتر از ۱.۵ درجه سانتیگراد (۲.۷درجه فارنهایت) بالاتر از دوران ماقبل صنعتی کنترل و حفظ کند، اگرچه در نگاه اول، افزایش ۱.۵درجه سانتیگراد ممکن است کوچک بهنظر برسد، اما بهخاطر داشته باشید که بهعنوان یک میانگین جهانی، میزان دما در اقیانوسهای سرد واقع در عرضهای جغرافیایی بالاتر، قطب شمال، جنوب و هیمالیا را نیز شامل میشود. لازم به ذکر است در آب وهوایگرم مانند جنوبآسیا و خاورمیانه، افزایش دما در طول زمان ممکن است خیرهکننده شود و به ۱۰ تا ۱۵ درجه نیز برسد، امری که میتواند برخی از مکانها را بهمعنای واقعی کلمه غیرقابل زندگی کند.
اثرات مخرب افزایش دمای جهانی
دانشمندان نگران هستند که افزایش دما فراتر از این سطح میتواند سیستم آب و هوای جهان را وارد هرج و مرج کامل کند. افزایش دما باعث ایجاد توفانهای بزرگ، افزایش قابلتوجه سطح آب دریاها، آتشسوزیهای ویرانگر و گرمای مرگبار و خشکسالی در بخشهای بزرگی از سطح زمین میشود، با این حال بهرغم تعهد عمومی کشورها در سال۲۰۱۹، دارن وودز مدیرعامل اکسونموبیل، از یک گروه لابی صنعت نفت خواست تا اشاره به توافقنامه آبوهوایی پاریس در سال۲۰۱۵ را از پیشنویس بیانیه خود در مورد پایداری، حذف کند. وودز گفت که ذکر این موضوع، میتواند تعهد بالقوهای برای دفاع از اهداف توافق پاریس ایجاد کند. به روشی مشابه، در سال۲۰۲۰، مدیران شرکت شل پیالسی مستقر در لندن از کارکنان روابطعمومی خود خواستند بر وعده شرکت برای رسیدن به انتشار خالص کربنصفر تا سال۲۰۵۰ تاکید کنند.
در همین ارتباط اما، یکی از مدیران شرکت به صراحت اعتراف کرد، «شل هیچ برنامه فوری برای حرکت به سمت یک سبد آلایندگی خالص صفر در افق سرمایهگذاری ۱۰ تا ۲۰ساله خود ندارد.» باید به این نکته توجه داشت که موضوع سبزشویی صرفا منحصر به مدیران شرکتهای نفتی نمیشود. اکسونموبیل یک کمپین چندمیلیون دلاری تبلیغاتی تلویزیونی و جریانی راهاندازی کرده است که تلاش میکند تا چشمان مردم را نسبت بهکاری که انجام میدهد، ببندد. در یک نمونه، به نیویورکتایمز پول داد تا یک آگهی بازرگانی طولانی را اجرا کند که گویا یک مقاله خبری است، رویه خلافعرفی که تایمز به آن رضایت داد.
عنوان آن «ضایعات بزرگ کارخانه برای تامین انرژی پایدار آینده» بود. تبلیغ فوقالعاده گمراهکننده بود. در همین ارتباط، کریس ولز، دانشیار مطالعات رسانههای نوظهور در کالج ارتباطات دانشگاه بوستون، در فوریه گذشته گفت: «اکسون تبلیغات زیادی در مورد سرمایهگذاریهای خود در سوختهای زیستی مبتنی بر استفاده از جلبک انجام میدهد، اما این فناوریها هنوز قابلاتکا نبوده و شک و تردیدهای زیادی در مورد میزان موفقیت آنها وجود دارد.»