صنعت چین که با انتشار بیش از ۱۴درصد از گاز گلخانهای متان در جهان، بزرگترین تولیدکننده این گاز شناخته شدهاست، در اقدامی جدید از اجرای طرح جامع کاهش انتشار متان از بخشهای مختلف، شامل صنایع خرد و کلان خود رونمایی کرد. بر اساس گزارش بلومبرگ، دولت چین مدتی پیش برنامه کاهش انتشار متان خود را همزمان با پایان نشست مشترک بررسی مسائل اقلیمی با ایالاتمتحده منتشر کرد. بر این اساس، این کشور متعهد شد نظام کنترل و نظارت خود را برای نشت متان تا سال۲۰۲۵ بهطور موثر بهبود بخشیده و آن را در بازه زمانی بین سالهای ۲۰۲۶ تا ۲۰۳۰ میلادی ارتقا دهد. لازم به ذکر است در طرح جامع کاهش انتشار متان این کشور، هیچگونه هدف قطعی مشخص نشده و تنها اهدافی برای بهرهبرداری مجدد از متان بهعنوان سوخت تعیینشدهاست.
چین در صدر متهمان انتشار متان
اژدهای زرد با تولید و انتشار حدود ۱۵درصد از گاز گلخانهای متان، در صدر فهرست انتشاردهندگان اصلی این گاز مخرب در جهان قرار دارد. با استناد به طرح جامع کاهش انتشار متان چین که توسط وزارت محیطزیست این کشور تهیه و تدوین شدهاست، تلاش خواهد شد در گام نخست، از مشعلسوزی در میدانهای نفت و گاز جلوگیری شود. همچنین مقرر شدهاست که نشت متان در معادن زغالسنگ این کشور تا تعطیلی آنها و توقف فعالیتهای معدنی مرتبط، دنبال شود. علاوهبر اینها، دولت چین متعهد شد کنترل متان را درحوزه زراعت ترویجداده و کنترل نشت متان را از منبع پسماند تقویت کند. گفتنی است هرچند سلطان الجابر، رئیس نشست اقلیمی کاپ ۲۸، با انتشار بیانیهای از این اقدام چین بهعنوان گامی مهم برای تحقق اهداف جهانی اقلیمی یاد کرد، اما این طرح موردتوجه و استقبال تحلیلگران قرار نگرفت.
پیشبینی عدمتوفیق طرح
پس از گذشت قریب به دو سالتوقف برای اعلام آغاز طرح و بعد از آنکه چین در حاشیه اجلاس کاپ۲۶ در گلاسکو متعهد شدهبود با واشنگتن برای کاهش هرچه بیشتر انتشار متان همکاری کند، تجزیه و تحلیل چارچوب طرح پیشنهادی نشان میدهد برخلاف ادعای طراحان، نتیجه موردانتظار از اجرای آن حاصل نخواهد شد. از نظر تحلیلگران بخش کربن در موسسه ریفینیتیو که دادههای بازار بینالملل مالی را بررسی و تحلیل میکند، اهداف این طرح بسیار مبهم و بیشتر حاوی متون توصیفی بوده که هیچ هدف عملیاتی ملموسی برای کاهش انتشار متان در آن دیده نمیشود. نفس مقابله با انتشار متان و کنترل این گاز مخرب، بهعنوان راهکاری کلیدی در جهت مهار تغییرات اقلیمی در کوتاهمدت شناخته میشود، زیرا پتانسیل تولید گرمایش حاصل از این گاز تنها در طول دو دهه، ۸۴برابر دیاکسیدکربن است.
گفتنی است متان با گذشت چند سال از جو زمین محو میشود، این در حالی است که دیاکسیدکربن تا هزاران سال در جو زمین باقیمیماند، بنابراین کاهش انتشار متان بهصورت بالقوه میتواند تاثیری درخور توجه در کاهش گرمایش جهانی داشتهباشد. طرح پیشنهادی وزارت محیطزیست چین، شامل اهدافی برای کاهش تولید و انتشار متان نمیشود، اما در عینحال جذب و استفاده بیشتر از این گاز مخرب گلخانهای را بهعنوان سوخت جایگزین درنظر دارد بهگونهای که بر اساس این طرح، تا سال۲۰۲۵ میلادی، این کشور حجمیبرابر با ۶میلیارد مترمکعب متان با پتانسیل انتشار از معادن زغالسنگ خود را مهار کرده و تا سال۲۰۳۰ در چارچوب همکاریهای بینالمللی، انتشار متان از میدانهای نفتی خود را بهطور کامل جمعآوری خواهد کرد.
عدمتامین مالی پروژههای جدید نفتی
لازم به ذکر است بانک فرانسوی کردیت اگریکول که در زمینه بانکداری خرد، رتبه دوم اروپا را در اختیار دارد اخیرا از عدمتامین مالی پروژههای جدید مرتبط با نفت و گاز، خبر داد. این بانک همچنین اعلام کرد درنظر دارد تا سال۲۰۳۰ میلادی انتشار گازهای گلخانهای مرتبط با وامهای پروژههای سوخت فسیلی خود را تا حدود ۷۵درصد کاهش دهد، این در حالی است که هدف قبلی این بانک کاهش حدود ۳۰درصدی تعریفشده بود.گفتنی است بانک کردیت اگریکول از ارائهدهندگان اصلی خدمات بانکی به شرکت فرانسوی توتال انرژی است که دستیابی به خالص انتشار صفر تا سال۲۰۵۰ را هدف قرار دادهاست. این بانک در بیانیه خود تصریح کرده است که از این به بعد تخصیص وام را به شرکتهایی که بهطور کامل بر اکتشاف و تولید نفت و گاز متمرکزند، متوقف خواهد کرد، بااینحال برای برخی شرکتهای متقاضی وام، بررسیهای موردی بر اساس ارزیابیهای میدانی، با درنظرگرفتن تعهدات آنها در دوران گذار از سوختهای فسیلی انجام میشود.
از نظر گروه محیطزیستی ریکلیمفاینانس، وجود این عبارت در بیانیه بانک به این معنا است که همچنان امکان تامین مالی پروژههای زیرساخت سوختهای فسیلی جدید مانند پایانههای الانجی و تامین مالی شرکتهای توسعهدهنده زیرساختهای نفت و گاز، به قوت خود باقی خواهد بود. هدف جدید کردیتاگریکول برای کاهش ۷۵درصدی انتشار گازهای گلخانهای حاصل از مصرف بیرویه نفت و گاز در حالی مطرح میشودکه این بانک مدعیشده هشت سالزودتر به هدف قبلی خود (۳۰درصد کاهش) دستیافتهاست. این بانک گزارش داد تا پایان سال۲۰۲۲ انتشار گازهای گلخانهای را تا ۴۰درصد نسبت به میزان پایه ۲۰۲۰ و به حدود ۱۴میلیون و ۶۰۰هزارتن معادل دیاکسیدکربن کاهش دادهاست.
مزایای کنترل انتشار متان
بهعنوان یک اصل پذیرفتهشده، کاهش انتشار متان برای مقابله با بحران آبوهوایی که امروزه تمامی شئون زندگی مردم جهان را تحتتاثیر قرار داده، امری حیاتی است. در سال۲۰۲۰ میلادی شاهد ثبت یک رکورد کمسابقه در افزایش میزان انتشار گازهای گلخانهای همچون متان تولیدی از سوختهای فسیلی بودیم. در همان زمان، رئیس بخش محیطزیست سازمان مللمتحد اعلام کرد قطع انتشار متان، اساسیترین اقدام ممکن در جهت کاهش و کنترل سرعت افزایش گرمایش جهانی برای حداقل کوتاهمدت خواهد بود. انتشار متان با استفاده از فناوریهای موجود و با هزینه نهچندان بالا، میتواند تا سال۲۰۳۰ تا ۵۰درصد کاهش پیدا کند. اتخاذ این راهبرد از روند رشد گرمایش جهانی تا سال۲۰۴۵ جلوگیری خواهد کرد و دولتها را در مسیر دستیابی به توافق نامه آبوهوایی پاریس برای محدودکردن افزایشدرجه حرارت جهانی به ۵ /۱درجه سانتیگراد یاری میکند.کاهش انتشار گاز متان میتواند موجب کنترل و کاهش محسوس گرمایش جهانی شود. باید توجه داشت که میتوان در چارچوب راهحلهای موجود، نشت متان از بخش نفت و گازطبیعی را تا سال۲۰۳۰برابر با ۳۰درصد کاهش داد.