پس از واگذاری دبیرخانه، دو دوره میزبانی سران کشورهای گازخیز و دبیرکلی مجمع کشورهای صادرکننده گاز به قطر و روسیه، در اجلاس مسکو با اعمال نفوذ روسها بار دیگر روش سنتی قیمت‌گذاری گاز متناسب با قیمت‌های جهانی نفت تصویب شد.
ایران به عنوان یکی از سه کشور موسس مجمع کشورهای صادرکننده گاز تاکنون کمترین تاثیرگذاری را در این مجمع بین‌المللی صنعت گاز جهان داشته به طوری‌که در طول چهار سال گذشته تاکنون ایران در انتخاب دبیرکل، انتقال دبیرخانه، در اختیار گرفتن میزبانی وزیران و دو دوره سران کشورهای عضو و تدوین اساسنامه اوپک گازی قافیه را به قطر و روسیه باخته است.
از سوی دیگر همزمان با برگزاری دومین اجلاس سران کشورهای صادرکننده گاز، موسسه برتیش پترولیوم انگلیس با انتشار گزارشی از ایران به عنوان بزرگترین دارنده ذخایر گاز طبیعی جهان و سبقت گرفتن از رقیب سنتی به نام روسیه خبر داد که پیش بینی می‌شد که دست کم در اجلاس مسکو ایران بتواند از این امتیاز برای تاثیرگذاری بیشتر در بین کشورهای عضو اوپک گازی استفاده حداکثری کند.
مهمترین محور برگزاری دومین اجلاس سران کشورهای صادرکننده گاز در روسیه، تعریفی ساز و کاری مستقل به‌منظور تعیین قیمت گاز در بازارهای منطقه‌ای جهان بود که با اعمال نفوذ روسیه بار دیگر روش سنتی قیمت‌گذاری گاز متناسب با قیمت‌های جهانی نفت در پایان نشست تصویب و حتی در بیانیه پایانی بر روی آن تاکید شد.
این در حالی است که پیشتر مسئولان وزارت نفت ایران بارها بر روی استقلال قیمت گذاری گاز از نفت خام تاکید کرده بودند اما بار دیگر حرف کشورهای تاثیرگذار بازار جهانی گاز همچون روسیه به کرسی نشست.
به اعتقاد کارشناسان، منطق ارتباط میان قیمت‌های گاز با نفت دیگر قابل قبول نیست، زیرا نفت و گاز دیگر برای بازارهای یکسانی رقابت نمی‌کنند به طوری‌که نفت به‌عنوان سوختی که در زمینه حمل و نقل از مزیت برخوردار است، قیمت‌های بالاتری دارد، درحالی که گاز به عنوان سوختی که برای نیروگاه‌ها مناسب است، با زغالسنگ رقابت می‌کند.
به این ترتیب آینده گاز مستقل از نفت است و تعیین برابری نرخ نفت و گاز، بهای گاز را برای بازار اولیه اش که در حال رشد است، بسیار گران می‌کند از این رو لحاظ کردن شاخص نفت در قراردادهای گاز در شرایطی که در آمریکا و اروپا بازارهای گاز نقد و فعالی وجود دارد، دیگر اهمیت بنیادی ندارد.
سود روسیه از وابستگی گاز به قیمت نفت
مرتضی بهروزی‌فرد در گفتگو با مهر با بیان اینکه در حال حاضر کاهش و سقوط قیمت گاز طبیعی در آمریکا به دلیل استقلال قیمت گذاری این حامل انرژی نسبت به نفت خام نیست، گفت: کشف، استخراج و فرآورش ذخایر نامتعارف گاز همچون " شیل گس‌ها" عامل اصلی سقوط قیمت این حامل انرژی در آمریکا بوده و ربطی به جداسازی قیمت گذایر نفت و گاز ندارد.
این کارشناس اقتصاد انرژی با اعلام اینکه در شرایط فعلی گاز طبیعی یک هیدروکربور مستقل بوده و روز به روز هم تقاضا برای خرید این حامل انرژی از طریق خط لوله و محموله‌های LNG در بازارهای چهارگوشه جهان در حال افزایش است، تصریح کرد: در آمریکا به دلیل اینکه صادرات گاز خام ممنوع بوده و تولیدکنندگان مسیری جز عرضه این حامل انرژی در داخل کشور ندارند، بهای گاز به شدت کاهش یافته است.
وی با بیان اینکه بازار گاز آمریکا اصطلاحا بازاری بسته است، بیان کرد: اما استقلال قیمت گاز در آسیا و اروپا به هیچ وجه منجر به سقوط قیمت این حامل انرژی نخواهد شد.
بهروزی‌فرد در پاسخ به این سوال مهر که علت تلاش روسیه برای وابستگی قیمت گذاری گاز به نفت چیست؟ توضیح داد: روسیه بازارهای بزرگی در اروپا و آسیا برای فروش و صادرات گاز در اختیار دارد و از این رو با توجه به فروش نفت 100 دلاری، گاز را با قیمت‌های بالاتری می تواند به مشتریان خود عرضه کند.
دیپلماسی انرژی چالش ایران برای ورود به تجارت گاز
نصرت الله سیفی هم در گفتگو با مهر با بیان اینکه تا سال 2020 میلادی میزان تولید گازهای گلخانه‌ای در تمامی کشورهای جهان سهمیه بندی می شود، گفت: به عبارت دیگر برای هر کشور سهمی به منظور تولید گازهای گلخانه ای تعریف می شود و هر کشوری که بیش از حد مجاز کربن در اتمسفر منتشر کند، مشمول جرایم سنگینی خواهد شد.
این دیپلمات اسبق وزارت نفت با اعلام اینکه در این شرایط قطعا ارزش حامل های انرژی پاک همچون گاز طبیعی در مقایسه با ذغالسنگ، نفت خام و حتی فرآورده های نفتی افزایش می یابد، تصریح کرد: از این رو استقلال گاز از نفت در سال های آینده ضروری به نظر می رسد.
مدیرعامل اسبق شرکت ملی صادرات گاز در پاسخ به مهر مبنی بر کارشکنی روسیه نسبت به عدم استقلال گاز از نفت، توضیح داد: هم اکنون سهم روسیه در تجارت و بازار جهانی گاز قابل مقایسه با ایران نیست به طوری که روسها معادل کل تولید ایران، گاز صادر می کنند.
این کارشناس اقتصاد انرژی با اعلام اینکه ایران از ذخیره بالا و موقعیت ژئوانرژی و استراتژیک برای تبدیل به چهار راه گازی جهان را دارد، اظهار داشت: در این شرایط ایران باید با ارتقای دیپلماسی انرژی به نوعی بتواند با روسیه در مجمع کشورهای صادرکننده و بازار جهانی گاز رقابت کند.