وابستگی اتحادیه اروپا به واردات نفتخام و فرآوردههای نفتی در سال۲۰۲۲ به بالاترین حد خود یعنی ۹۷.۷درصد رسیدکه نشاندهنده افزایش قابل توجهی نسبت به سالقبل بود. واردات ثبتشده در سال۲۰۲۱ به رکورد۹۱.۶درصد رسیده بود. این افزایش وابستگی تحتتاثیر عوامل مختلفی از جمله تغییرات در روند واردات، افزایش انرژی ناخالص موجود و پرشدن ذخایر بودهاست. انباشت ۸.۳میلیونتن نفت نقش مهمی در پرکردن ذخایر نفتخام و کاهش قیمت در سال۲۰۲۱ ایفا کرد، سالی که سطوح مصرف به میزان بیسابقهای رسید.
علاوهبر این، اتکای اتحادیه اروپا به نفتخام وارداتی تشدید شد و در سال۲۰۲۲ به ۹۷.۷درصد رسید. این وابستگی بیشتر، عمدتا با افزایش تقاضا برای سوختهای حملونقل بهویژه بنزین و سوخت جت و نفت سفید، تقویت شد. بخش حملونقل شاهد افزایش قابل توجهی در مصرف بود بهطوری که مصرف بنزین ۶.۳درصد و مصرف سوخت جت ۳۲.۵درصد نسبت به سالگذشته افزایش یافت. چشمانداز مبدا واردات نیز تغییرات قابل توجهی را تجربه کرد، بهویژه به دلیل اجرای طرح REPowerEU در ماه مه۲۰۲۲. این ابتکار استراتژیک با هدف کاهش اتکای اتحادیه اروپا به سوختهای فسیلی روسیه، کاهش قابلتوجه واردات از روسیه به میزان ۲۴.۵۷میلیونتن را بهدنبال داشت، با این حال این کاهش با افزایش واردات از سایر تامینکنندگان کلیدی مانند عربستانسعودی، ایالاتمتحده و نروژ جبران شد.
در همین حال، تولید نفتخام در اتحادیه اروپا به سیر نزولی خود ادامه داد و به پایینترین سطح تاریخی ۱۶میلیون تن در سال۲۰۲۲ رسید. این کاهش که از سال۲۰۰۴ ادامه داشتهاست، نشاندهنده کاهش ۶۱درصدی نسبت به اوج تولید در آن سالاست. بهرغم تلاشها برای تقویت تولید داخلی، کشورهایی مانند ایتالیا، دانمارک و رومانی که از تولیدکنندگان برتر نفت اتحادیه اروپا هستند، در سال۲۰۲۲ شاهد کاهش تولید بودند. تولید ایتالیا ۸درصد، دانمارک ۲درصد و رومانی ۶درصد کاهش یافت. با نگاهی به آینده، اتحادیه اروپا با چالش متعادلکردن نیازهای انرژی خود و در عینحال کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی وارداتی مواجه است. چشمانداز ژئوپلیتیک، از جمله تنش با روسیه و درگیریهای جاری در مناطق کلیدی تولیدکننده نفت، پیچیدگی بیشتری به این مساله میافزاید.
سرمایهگذاریهای استراتژیک
از آنجاکه اتحادیه اروپا در تلاش برای گذار به سمت منابع انرژی تجدیدپذیر و افزایش امنیت انرژی است، ابتکارات و سرمایهگذاریهای استراتژیک نقش مهمی در شکلدادن به آینده انرژی این قاره ایفا کرده و خواهند کرد. RePowerEU طرحی است که توسط کمیسیون اروپا پیشنهاد شده و هدف آن کاهش وابستگی اتحادیه اروپا به سوختهای فسیلی روسیه است. این در پاسخ به تنشهای ژئوپلیتیکی و نگرانیها در مورد امنیت انرژی، بهویژه با توجه به نقش روسیه بهعنوان تامینکننده اصلی گاز طبیعی به اروپا معرفی شد. ابتکار RePowerEU بر تنوعبخشیدن به منابع انرژی و مسیرهای تامین انرژی در اتحادیه اروپا تمرکز دارد. این طرح شامل اقداماتی مانند افزایش تولید انرژیهای تجدیدپذیر، بهبود بهرهوری انرژی، افزایش ارتباطات بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا و سرمایهگذاری در زیرساختهای انرژی جدید است.
هدف اتحادیه اروپا با کاهش وابستگی به واردات انرژی روسیه، تقویت انعطافپذیری انرژی و کاهش آسیبپذیری دربرابر خطرات ژئوپلیتیک است. طرح RePowerEU با اهداف گستردهتر اتحادیه اروپا برای انتقال به یک سیستم انرژی پایدار و ایمن هماهنگ است. سیستمهای انرژی برای ایجاد گرمایش و سرمایش، پخت و پز، روشنایی، حملونقل و ارتقای تولید در جامعه حیاتی هستند. در طول دو دههگذشته، تولید و مصرف انرژی تجدیدپذیر بهسرعت در سراسر اتحادیه اروپا در پاسخ به سیاستهای ضدسوخت فسیلی افزایشیافته و با پیشرفت سریع فناوری تسهیل شدهاست، در نتیجه انتشار گازهای گلخانهای در سراسر سیستم انرژی اتحادیه اروپا از سال۱۹۹۰ بهطور پیوسته کاهشیافته و اتحادیه اروپا به هدف ۲۰درصد انرژی تجدیدپذیر خود در سال۲۰۲۰ دستیافتهاست.
۲۲.۵درصد از انرژی مصرفشده در اتحادیه اروپا در سال۲۰۲۲ از منابع تجدیدپذیر تولید شدهبود. پنلهای خورشیدی روی پشتبامها، ماشینهای الکتریکی و توربینهای بادی در حال تبدیلشدن به مناظر کاملا معمولی در سراسر اروپا هستند، با این حال سوختهای فسیلی همچنان بزرگترین منبع انرژی بهحساب میآیند. جایگزینی سوختهای فسیلی با منابع انرژی تجدیدپذیر مانند خورشید، باد و زیستتوده نهتنها به کاهش انتشار گازهای گلخانهای و سایر آلایندهها کمک میکند، بلکه منجر به افزایش استقلال انرژی اروپا میشود. انرژیهای تجدیدپذیر نقشی حیاتی در تعیین توانایی اروپا برای دستیابی به کاهش گازهای آلاینده تا سال۲۰۵۰ ایفا خواهند کرد و در عینحال تامین پایدار انرژی با قیمتهای مقرونبهصرفه را تضمین میکنند، اگرچه در حالحاضر پروژههای زیادی در حال انجام است، حرکت به سمت یک سیستم انرژی پاک نیاز بهسرعتبخشیدن و تغییر بخشهای کلیدی، از جمله حملونقل و ایجاد زیرساختهای موردنیاز دارد. قرارداد سبز اروپا و ابتکارات سیاستی آن، از جمله RePowerEU، با هدف تسهیل این امر طراحی شدهاست.
وامهای توسعه سوختهای فسیلی
دادههای بلومبرگ نشان میدهد که بانکهای منطقهای مانند BOK Financial، Citizens Financial، Truist Securities، Fifth Third Securities و US Bancorp مجموعا وامهای خود را به صنعت سوختهای فسیلی بهطور میانگین سالانه بیش از ۷۰درصد از ابتدای سال۲۰۲۲ افزایش دادهاند. این بانکها از نظر تعداد معاملاتی که با شرکتهای سوخت فسیلی امضا کردهاند، در بین ۳۵ بانک برتر جهان قرار دارند. به گفته فعالان محیطزیست، در مقیاس جهانی، بانکهای بزرگ ایالاتمتحده مانند جیپیمورگان چیس، سیتی، ولز فارگو و بانک آو آمریکا بزرگترین تامینکنندگان مالی پروژههای نفت و گاز از زمان توافق پاریس بودهاند. همزمان، بانکهای اروپایی در حال ارزیابی مجدد حمایت خود از بخش نفت و گاز هستند. بانکهای بزرگ اروپایی که تحتفشار سیاستهای زیستمحیطی، اجتماعی و حاکمیتی قرار دارند، قوانین سختتری را برای تامین مالی سوختهای فسیلی اعلام کردهاند.
بهعنوان مثال، ING تامین مالی را به صنعت نفت و گاز محدود کرده و هدف آن افزایش تامین مالی برای انرژیهای تجدیدپذیر است. HSBC و BNP Paribas همچنین متعهد شدهاند که تامین مالی پروژههای جدید نفت و گاز را بهعنوان بخشی از اهداف رسیدن به انتشار کربن خالص صفر متوقف کنند، با این حال کمپینهای فعالان محیطزیست استدلال میکنند که این تعهدات کافی نیست و از بانکهای ایالاتمتحده که همچنان وامدهنده اصلی صنعت سوختهای فسیلی هستند، میخواهند حمایت خود را از پروژههای نفت و گاز کاهش دهند. بهای نفت روز سهشنبه ۱۶آوریل ثابت ماند، اما نگرانی از اینکه نرخهای بهره آمریکا ممکن است برای مدت طولانیتری بالاتر بماند، تقاضا را کاهش داد. دادههای رسمی چین نشان میدهد که تولید ناخالص داخلی بزرگترین واردکننده نفت جهان در سهماهه اول نسبت به سالقبل ۵.۳درصد رشد داشته که بهراحتی از انتظارات تحلیلگران پیشیگرفتهاست. به گزارش رویترز و تا لحظه تنظیم این خبر معاملات آتی برنت برای تحویل در ژوئن با ۷سنت یا ۰.۱درصد افزایش به ۹۰.۱۷دلار در هر بشکه رسید. قیمت نفتخام آمریکا در ماه مه با ۶سنت یا ۰.۱درصد افزایش، ۸۵.۴۷دلار فروخته شد.