قرارداد خرید گاز خط لوله تاپی (ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند) درحالی درعشق‌آباد، پایتخت ترکمنستان امضا شد که همچنان این سئوال وجود دارد چرا به‌رغم مشکلات امنیتی این خط لوله در افغانستان، این توافقنامه امضا شده است؟
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، مارپادی ویراپان مویلی وزیر نفت هند در دیدار با قربان‌قلی بردی محمداف، رئیس جمهور ترکمنستان تأکید کرد، هند به خرید گاز ترکمنستان علاقه دارد و مصمم است هر چه سریع‌تر خط لوله تاپی تاسیس شود.
جام کمال خان وزیر مشاور نفت و منابع طبیعی پاکستان نیز در دیدار با رئیس جمهور ترکمنستان گفت، دولت و ملت پاکستان از طرح خط لوله گاز تاپی استقبال می‌کنند. این مقام پاکستانی اظهار امیدواری کرد که اراده ۴ کشور که منافع مشترکی دارند سبب تسریع این خط لوله شود.
توافق بر سر خرید گاز شرط جدی برای تحقق تاپی
وزیران نفت ۴ کشور منطقه، اکنون برای ایجاد یک شرکت بینالمللی مجری این طرح توافق کرده‌اند. در اجلاس تاپی در عشق‌آباد نمایندگان بانک توسعه آسیا نیز حضور داشتند. از بانک دولتی هند (اس.بی.آی)، بانک‌های اگزیم، سیتی گروپ و مورگان استنلی آمریکا، دویچه بانک آلمان و بانک مکوری استرالیا نیز به عنوان علاقمندان به مشارکت در این پروژه نام برده شده است.
گفته می‌شود آمریکا، روسیه و چین نیز موافق تحقق طرح تاپی هستند. برخی از گروه‌های مسلح مخالف دولت افغانستان هم پیش از این اعلام کرده بودند که با اجرای این "پروژه اقتصادی" موافقت می‌کنند. طول خط لوله تاپی حدود ۱۷۰۰ کیلومتر است و هزینه آن ۷ تا ۹ میلیارد دلار برآورد می‌شود.
روسای چهار کشور افغانستان، ترکمنستان، پاکستان و هندوستان توافقنامه‌ی تاپی را در ۱۱ دسامبر سال ۲۰۱۰ امضا کردند.
ظرفیت انتقال گاز آن از منابع گازی "غالقینیش" (یولاتان سابق) ترکمنستان تا هندوستان حدود ۳۳ میلیارد مترمکعب گاز در سال پیش‌بینی می‌شود. این خط لوله در افغانستان از خاک ولایت‌های هرات و قندهار به پاکستان عبور خواهد کرد و از مولتان، کویته و فضیلکا (پنجاب) به هند انتقال می‌یابد.
امکان تحقق پروژه تاپی به‌رغم مشکلات امنیتی
یک مقام مسئول دولت افغانستان به دویچه‌وله گفت، مشکلات امنیتی این پروژه با همکاری کشورهای ذینفع منطقه قابل حل است. جواد عمر سخنگوی وزارت صنایع و معادن افغانستان تائید کرد که زمینه‌های قانونی این پروژه در ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۱ از سوی مجلس نمایندگان افغانستان آماده و طرح آن در مجلس تصویب شده است.
بنا به گفته این مقام دولتی، افغانستان سالانه ۴۰۰ میلیون دلار ازعبور خط لوله‌ی گاز ترکمنستان از خاک این کشور درآمد خواهد داشت.
اما تحلیل‌گران سیاسی منطقه از جمله ظریف‌نظر، با توجه به وضعیت امنیتی افغانستان و پاکستان، تلاش برای اجرای خط لوله‌ی تاپی را "آرمان‌گرائی" تلقی می‌کنند.
به گفته ظریف‌نظربا توجه به وخیم‌تر شدن اوضاع امنیتی افغانستان، عملی‌شدن طرح تاپی اکنون ناممکن شده است. وی در این رابطه می‌گوید: «در ۳ ماه اخیر روزی نیست که ما در افغانستان شاهد یک حمله انتحاری نباشیم. قبلا در ولایت‌های شمال افغانستان در نزدیکی مرز ترکمنستان وضعیت امنیتی خوب بود، اما حالا ما شاهد بدتر شدن اوضاع امنیتی در شمال هم هستیم.»
این کارشناس افغان امضای قرارداد خرید گاز تاپی را با انتخابات ریاست جمهوری کشورش در ارتباط می‌داند و اضافه می‌کند: «ظرف یک سال آینده در افغانستان ما انتخابات ریاست جمهوری را در پیش داریم و طرح تاپی، موضوع تبلیغاتی خوبی خواهد بود. دولت برای نشان دادن موفقیت خود طرح تاپی را به عنوان دستاورد مطرح می‌کند.»
اما حمایت آمریکا و غرب از طرح تاپی، مشارکت فعال هند در این طرح و نیاز شدید هند و پاکستان به گاز و همچنین عدم مخالفت گروه‌های مسلح مخالف دولت افغانستان با اجرای این طرح، شانس اجرای آن را بیشتر می‌کند.
اجلاس نوبتی "کمیته خط مشی خط لوله گازی تاپی" با امضای موافقت‌نامه خرید و فروش گاز در ۱۹ تیر ۱۳۹۲ در عشق‌آباد به پایان رسید، اما تاریخ مشخصی برای تاسیس خط لوله اعلام نشد. منابع مختلف خبری گزار‌ش‌دادند که احتمال دارد پروژه تاپی در سال ۲۰۱۵ آغاز و در سال ۲۰۱۸ به بهره‌برداری برسد.