قطر، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گاز طبیعی مایع (LNG) در کنار آمریکا، برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای دوبرابر‌کردن ظرفیت تولید خود داشته و قصد دارد تا سال۲۰۲۶ ظرفیت فعلی را به ۱۲۶میلیون تن در سال برساند. شرکت دولتی قطر انرژی در حال‌حاضر قراردادهای فروش بلندمدت برای ۲۵میلیون تن LNG را امضا کرده و انتظار دارد تا پایان سال‌جاری قراردادهای بیشتری را نهایی کند. این قراردادها شامل توافق‌نامه‌های بلندمدت با کشورهایی مانند هند، چین، ایتالیا، هلند، فرانسه و بنگلادش است. این توافق‌نامه‌ها نشان‌دهنده استراتژی پیشگیرانه قطر در پاسخ به اختلالات تجارت‌جهانی انرژی، به‌ویژه پس از حمله روسیه به اوکراین است. این توسعه قطر را به‌عنوان یک بازیگر مهم در بازار جهانی LNG مطرح کرده و در کنار خنثی‌کردن ریسک‌های ژئوپلیتیک، چالش‌های زیست‌محیطی منطقه را نیز به حداقل می‌رساند. این کشور کوچک حاشیه خلیج‌فارس با دو برابر‌کردن ظرفیت تولید خود و ایجاد مشارکت‌های بین‌المللی قوی، قصد دارد رهبری و قابلیت اطمینان خود را به‌عنوان تامین‌کننده اصلی LNG در چشم‌انداز انرژی در حال تحول حفظ کند.
قطر انتظار دارد امسال توافق‌های بلندمدت بیشتری را با مشتریان LNG تضمین کند، زیرا پروژه‌های در حال انجام در مسیر دو برابر‌کردن ظرفیت تولید LNG در چند سال‌آینده قرار دارند. سعد شریدا الکعبی، مدیر اجرایی و وزیر انرژی قطر انرژی طی سخنانی در مجمع اقتصادی قطر بر اهمیت تولید و صادرات LNG تاکید کرد. الکعبی با تاکید بر تغییر موضع جهانی نسبت به سوخت‌های فسیلی، خاطرنشان کرد: «ال‌ان‌جی به این زودی‌ها منسوخ نخواهد شد»، چراکه اهمیت این سوخت اخیرا توسط گروه G۷ و بسیاری از کشورهای جهان مورد تاکید قرارگرفته‌است. گروه هفت (G۷) اذعان کرد که گاز طبیعی و LNG می‌توانند به‌عنوان یک راه‌حل موقت برای بحران انرژی که با حمله روسیه به اوکراین تشدید شده، به‌کار گرفته شوند.
بیانیه مشترک G۷ در ۲۰ ماه مه ۲۰۲۳، بر نقش حیاتی افزایش تحویل LNG در رسیدگی به کمبودهای احتمالی بازار گاز تاکید کرد و باعث تقویت موقعیت استراتژیک قطر به‌عنوان یک تامین‌کننده قابل‌اعتماد LNG شد. افزایش ظرفیت تولید قطر از طریق پروژه‌های توسعه میدان «پارس‌جنوبی» که در قطر به آن میدان «گنبد شمالی» گفته می‌شود، محقق خواهد شد. این پروژه‌ها قرار است ظرفیت تولید LNG قطر را تا سال۲۰۲۶ به ۱۲۶میلیون‌تن در سال برسانند. میدان گنبد شمالی که در سال۱۹۷۱ کشف شد، بزرگ‌ترین میدان گازی جهان است که ۲.۳ مایل مربع، تقریبا نیمی از مساحت قطر را دربر می‌گیرد. قطر انرژی پروژه‌های توسعه‌ای جدید را در ۳ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز کرد. شرکت قطر انرژی علاوه‌بر توسعه داخلی، در سطح بین‌المللی نیز سرمایه‌گذاری می‌کند. در ایالات‌متحده، QatarEnergy و ExxonMobil درحال‌توسعه یک تاسیسات LNG ۱۰میلیارد دلاری در Sabine Pass تگزاس هستند. تاسیسات Golden Pass LNG در سال‌جاری فعالیت خود را آغاز خواهد کرد.
توافق‌نامه‌های راهبردی بلندمدت
قطر انرژی چندین توافق‌نامه بلندمدت برای پروژه‌های توسعه میدان شمالی منعقد کرده که منعکس‌کننده کنشی فعال به اختلالات تجارت انرژی پس از تهاجم روسیه به اوکراین در سال۲۰۲۲ است. برخی توافق‌های کلیدی عبارتند از:
هند: یک قرارداد ۲۰ساله با پترونت LNG Ltd که در ۶ فوریه ۲۰۲۴ برای تامین سالانه ۷.۵میلیون‌تن LNG امضا شد.
چین: قراردادهای متعدد با شرکت پتروشیمی چین (سینوپک) و شرکت ملی نفت چین (CNPC)، از جمله قرارداد ۲۷ساله با سینوپک.
ایتالیا: یک قرارداد ۲۷ساله با Eni SPA که در ۲۳ اکتبر ۲۰۲۳ امضا شد.
هلند: دو قرارداد با شرکت شل PLC در ۱۸اکتبر ۲۰۲۳ به مدت ۲۷ سال.
فرانسه: دو قرارداد با TotalEnergies SE که در ۱۱ اکتبر ۲۰۲۳ به مدت ۲۷ سال‌اعلام شد. قرار است تحویل LNG به فرانسه، ایتالیا و هلند در سال۲۰۲۶ آغاز شود.
بنگلادش: در اول ژوئن ۲۰۲۳، قطر انرژی توافق‌نامه‌ای را برای تامین حدود ۱.۸میلیون تن LNG به مدت ۱۵ سال با شروع تحویل از سال۲۰۲۶ امضا کرد.
چالش‌های چشم‌انداز توسعه
چشم‌انداز آینده توسعه استراتژیک قطر در تولید LNG و مجموعه قراردادهای بلندمدت، این کشور را به‌عنوان یک بازیگر مهم در بازار جهانی انرژی مطرح کرده‌است. افزایش برنامه‌ریزی شده در ظرفیت تولید با تقاضای فزاینده جهانی برای LNG که ناشی از نگرانی‌های امنیت انرژی و نیاز به جایگزین‌های انرژی پاک‌تر است، هماهنگ است، با این حال توسعه بلندپروازانه همچنین چالش‌هایی از جمله سرمایه‌گذاری‌های مالی قابل‌توجه، ریسک‌های ژئوپلیتیک بالقوه و نیاز به تعادل رشد LNG با اهداف پایداری زیست‌محیطی را به‌همراه دارد. توانایی قطر برای عبور از این چالش‌ها، موفقیت این کشور را در حفظ رهبری خود در بازار LNG تعیین می‌کند. تعهد قطر به گسترش ظرفیت تولید LNG و تضمین قراردادهای بلندمدت، چشم‌انداز استراتژیک آن را برای آینده انرژی نشان می‌دهد.
قطر با دو برابر‌کردن ظرفیت تولید LNG و ایجاد مشارکت‌های بین‌المللی قوی، موقعیت خوبی برای پاسخگویی به تقاضای فزاینده جهانی برای LNG دارد. از آنجا‌که جهان با امنیت انرژی و تغییرات آب‌و‌هوایی دست‌وپنجه نرم می‌کند، نقش قطر به‌عنوان تامین‌کننده قابل‌اعتماد و اصلی LNG در شکل‌دادن به چشم‌انداز انرژی آینده بسیار مهم خواهد بود. آینده گاز طبیعی مایع (LNG) به چندین دلیل امیدوارکننده به‌نظر می‌رسد. تقاضای روبه‌رشد جهانی که ناشی از انتقال انرژی و نیازهای امنیتی است، LNG را به سوخت انتقالی در دوره گذار انرژی تبدیل‌کرده زیرا کشورها از زغال‌سنگ و نفت به‌جایگزین‌های پاک‌تر می‌روند.
رشد سریع اقتصادی در بازارهای درحال‌توسعه مانند چین و هند باعث افزایش تقاضای LNG می‌شود زیرا این کشورها منابع انرژی خود را متنوع می‌کنند و آلودگی را کاهش می‌دهند. پیشرفت‌های فناوری، مانند بهبود فناوری‌های مایع‌سازی و حمل‌ونقل و افزایش پروژه‌های LNG در مقیاس‌کوچک، هزینه‌ها را کاهش داده و بازارهای جدیدی را بازمی‌کنند. از نظر زیست‌محیطی، LNG در مقایسه با سایر سوخت‌های فسیلی گزینه سوزاندن پاک‌تری را ارائه می‌دهد و می‌تواند با ارائه پشتیبان قابل‌اعتماد از انرژی‌های تجدیدپذیر پشتیبانی کند. پویایی بازار نیز در حال تغییر است و قراردادهای انعطاف‌پذیرتر و مشارکت‌های استراتژیک می‌توانند ثبات بازار را افزایش دهند، با این حال چالش‌هایی مانند هزینه‌های بالای توسعه زیرساخت‌ها و اثرات زیست‌محیطی، از جمله نشت متان، همچنان به قوت خود باقی هستند.