رونق چند دههای چین در فرآوری نفتخام میتواند در سالجاری به دلیل ضربه به تقاضای جهانی و اهداف تولیدکنندگان اوپکپلاس که بهدنبال عرضه مکفی فرآورده به بازار انرژی هستند، تضعیف شود. طبق نظر اکثر ناظران بازار که توسط بلومبرگ مورد بررسی قرارگرفت، انتظار میرود پالایش نفت در بزرگترین واردکننده نفتخام جهان برای اولینبار از سال۲۰۰۴ میلادی- بهاستثنای سال۲۰۲۲ و شرایط همهگیری- ثابت مانده یا حتی روند کاهشی درپیش بگیرد. آژانس بینالمللی انرژی در این هفته نیز پیشبینی کوتاهمدت خود از سطح پالایش در چین را کاهش داد.
سراشیبی پالایش اژدهای زرد
به گزارش بلومبرگ، بحران طولانیمدت بر روند اقتصاد اژدهای زرد در سالجاری میلادی تاثیر گذاشتهاست. استقبال بیش از پیش جامعه از خودروهای بر پایه انرژیهای تجدیدپذیر و حتی گازسوز، نشانهای از افت تقاضای نفت در آینده نزدیک دارد. پالایشگاههای چینی برنامههایی اساسی برای کاهش مصرف سوخت را در دستور کار دارند. چین در سالگذشته ۱۴میلیون و ۷۶۰هزار بشکه نفتخام را در روز پالایش کرد، زیرا تقاضای سوخت پس از همهگیری بهسرعت بهبود یافت، با این حال آژانس بینالمللی انرژی با انتشار گزارشی اعلام کرد که خروجی برخی پالایشگاههای این کشور در ماه آوریل گذشته، به سطح دوران همهگیری کووید رسیدهاست.
پیشبینیهای متناقض از پالایش چین
از ۶ تحلیلگر و مشاور صنعت موردنظر بلومبرگ، سه نفر کاهش سالانه در خروجی صنعت پالایش چین را پیشبینی کردند، درحالیکه دو نفر پیشبینی کردند سطح پالایش ثابت باقیبماند؛ این در حالی است که نفر ششم، سودآوری صنعت را در افقی کوتاهمدت، پیشبینی کرد.
جیانانسان، تحلیلگر مستقر در لندن و همکار با Energy Aspects Ltd، همراه با مشاوران صنعت Mysteel OilChem و GL Consulting، کاهش سطح پالایش چین را پیشبینی میکنند. سان اخیرا برآورد خود از افزایش ۱۰۰هزار بشکهای در روز در سالجاری را به کاهشی در همین مقیاس، تغییر دادهاست.
نقش مگا پالایشگاهها
به باور ناظران بازار انرژی، چشمانداز کاهش تقاضای چین، اوپکپلاس را در مورد افزایش تولید در سالجاری با معضلی جدی مواجه خواهد کرد، بهویژه با توجه به اینکه عرضه نفت خارج از این گروه در حال افزایش است. این ائتلاف نفتی اعلام کردهاست که در صورت نیاز میتواند تغییرات سطح تولید را تعدیل یا حتی معکوس کند، با این حال برخی از تحلیلگران افزایش تولید اعضا را حداقل برای کوتاهمدت، بعید میدانند. قیمتهای بنچمارک نفت از اوایل آوریل بهدلیل نگرانی در مورد عرضه قوی و تقاضای ضعیف، بهویژه از سوی چین، روند کاهشی داشتهاست. مشاوران صنعت نفت در FGE و JLC پیشبینی میکنند که سطح پالایش چین در سال۲۰۲۴ ثابت بماند. ریستادانرژی شاهد افزایش تولیداست، اما برآورد خود را از ۲۵۰هزار بشکه در روز در ابتدای سالبه ۱۵۰هزار بشکه روزانه کاهش دادهاست. به گفته یکی از تحلیلگران ارشد تجارت نفت و محصولات پاییندستی در ریستاد، شروع کار پالایشگاههای بزرگی مانند شرکت پتروشیمی شاندونگیولونگ، توسعه پالایشگاه ژنهای چین، پترولیوماند شیمی و کارخانه داکسی شرکت Cnooc Ltd، از عوامل تاثیرگذار در این نوسان تولید است.
حاشیههای ضعیف سود
پالایشگاههای مستقل چین (معروف به قوری - Teapot ) بهرغم دسترسی به بشکههای ارزانتر نفتخام کشورهایی مانند ایران و روسیه، با سود کمتری برای تولید سوخت دستوپنجه نرم کردهاند. این منجر به هزینههای بالاتر تعمیر و نگهداری تاسیسات شده، درحالیکه OilChem پیشبینی میکند بازدهی مالی دیزل نزدیک به پایینترین سطح تاریخی خود در ماهجاری قرار خواهد داشت. همچنین به گفته میاگنگ، تحلیلگر FGE، پالایشگاههای چین به آرامی از چرخه فصلی تعمیر و نگهداری خود خارج خواهند شد. انتظار میرود پالایشگاههای یادشده حداقل معادل یکمیلیون بشکه در روز ظرفیت فرآوری اضافی داشته باشند که به دلیل تقاضای ضعیف از آن استفاده نخواهند کرد. این مشاور در اوایل سالجاری رشد ۲۰۰هزار بشکهای تولید در روز را پیشبینی کردهبود.
نگاهی به ۲۰۲۳
لازم بهذکر است که در نوامبر۲۰۲۳، سطح بهرهگیری از ظرفیت پالایشی در پالایشگاههای نفت چین نسبت به سطوح بیسابقه ثبتشده در سهماه دوم همان سال، کاهشیافت و این موضوع پالایشگران چینی را از افزایش تولید برای بقیه سال۲۰۲۳ منصرف کرد. بهطور کلی، کاهش تولید از سوی پالایشگاههای نفت چین میتواند تقاضای نفتخام و صادرات سوخت بزرگترین واردکننده نفت جهان را کاهش داده و این شرایط قیمتهای جهانی نفتخام را محدود میکند. در این شرایط، افزایش قیمت فرآوردههای نفتی و حاشیههای پالایشی در آسیا را شاهد هستیم. میا گنگ، رئیس تجزیه و تحلیل آمارهای بازار نفت چین در موسسه فکتسگلوبالانرژی با اشاره به وضعیت پالایشگاههای دولتی چین به رویترز گفت: پالایشگاههای نفت چین باید بهدلیل محدودیت سهمیههای صادراتی، کاهش حاشیه سود را بررسی کنند. در همینرابطه، موسسه مشاور انرژیاسپکتس نیز پیشبینی خود را برای پالایش نفت چین ۱۰۰هزار بشکه در روز کاهش داد و میانگین این رقم را برای سه ماه چهارم همان سال، ۱۵میلیون و ۶۵۰هزار بشکه در روز اعلام کرد.