بازار جهانی نفت در دهه‌جاری به سمت مازاد عرضه پیش‌می‌رود. پیش‌بینی دیدهبان جهانی انرژی، حکایت از افق افزایش عرضه و کاهش رشد تقاضا برای نفت‌‌‌‌خام به لطف توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر و البته با انتشار کمتر گازهای گلخانه‌ای دارد. آژانس بین‌المللی انرژی که اعضای آن شامل بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نفت جهان می‌شوند، در گزارش بازار میان‌مدت نفت که بهدقت رصد می‌شود، پیش‌بینی کرد؛ ظرفیت مازاد یعنی پمپاژ نفت بدون استفاده مستقیم به دلیل عرضه کافی، می‌تواند در آینده نه‌چندان دور افزایش یابد.
ظرفیت مازاد نفت جهانی پس از ســـال‌ها بــه سطحی رسیده‌است که فقط در روزهای اولیه همه‌‌‌‌گیری کرونا مشاهده شد. وال‌‌‌‌استریت‌‌‌‌ژورنال به نقل از این سازمان مستقر در پاریس نوشت؛ رشد تقاضای نفت تا سال۲۰۲۹ به اوج خود می‌رسد و از سال‌بعد از آن شروع به کاهش خواهد کرد. بر این اساس، تقاضا در سال۲۰۳۰ به ۱۰۵میلیون و ۴۰۰هزار بشکه در روز خواهد رسید. در همین حال، قرار است ظرفیت تولید نفت به نزدیک به ۱۱۳میلیون و ۸۰۰هزار بشکه در روز افزایش یابد که عمدتا توسط تولیدکنندگان در ایالات‌‌‌‌متحده و قاره آمریکا راهبری می‌شود.
امکان کاهش قیمت
آژانس بین‌المللی انرژی به‌‌‌‌تازگی اعلام کرد: «شرایط فعلی منجر به سطوحی از ظرفیت اضافی می‌شود که قبلا به‌جز در اوج قرنطینه‌‌‌‌های کووید-۱۹ در سال۲۰۲۰ تجربه نشده بود. چنین چالش عظیمی برای تولید نفت می‌تواند به‌صورت بالقوه، سطوح پایین‌تر قیمت نفت را ایجاد و مشکلات بیشتری برای تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا و حتی اعضای ائتلاف اوپکپلاس ایجاد کند. به گفته آژانس، پیش‌بینی می‌شود تقاضای جهانی نفت در سال۲۰۳۰ میلادی همچنان به میزان ۳میلیون و ۲۰۰هزار بشکه در روز نسبت به سال۲۰۲۳ افزایش یابد. این افزایش ناشی از تقاضای قوی از سوی اقتصادهای آسیایی خواهد بود، به‌ویژه با افزایش مصرف بنزین در هند و رونق صنعت پتروشیمی در چین. در عین‌حال اما، افزایش فروش خودروهای الکتریکی، بهبود بهره‌‌‌‌وری سوخت و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برای تولید برق، موجب ایجاد تعادل در بازار انرژی خواهد شد. در اقتصادهای پیشرفته، پیش‌بینی می‌شود که تقاضا از حدود ۴۵میلیون و ۷۰۰هزار بشکه در روز در سال۲۰۲۳ به ۴۲میلیون و ۷۰۰هزار بشکه در روز در سال۲۰۳۰ کاهش یابد. طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، آخرین‌باری که تقاضای نفت به این میزان پایین آمد، بدون درنظرگرفتن دوران همه‌‌‌‌گیری، مربوط به سال۱۹۹۱ بود. در همین‌حال رشد ظرفیت تولید جهانی توسط تولیدکنندگان خارج از ائتلاف اوپکپلاس، به‌ویژه ایالات‌‌‌‌متحده، برزیل، کانادا، آرژانتین و گویان، مدیریت خواهد شد که پیش‌بینی می‌شود سه‌چهارم افزایش موردانتظار تا سال۲۰۳۰ میلادی را به خود اختصاص دهد. همچنین پیش‌بینی می‌شود ظرفیت تولید نفت اوپکپلاس از سال۲۰۲۳ تا ۲۰۳۰ به میزان یک‌میلیون و ۴۰۰هزار بشکه در روز با هدایت عربستان‌‌‌‌سعودی، امارات‌‌‌‌متحده‌‌‌‌عربی و عراق افزایش یابد.
ریزش تولید اوپکپلاس
بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، سهم کل بازار نفت اوپکپلاس در سال‌جاری میلادی به ۴۸.۵درصد کاهش‌یافته که بالاترین ریزش از زمان تشکیل این ائتلاف نفتی در سال۲۰۱۶ است و دلیل محوری آن کاهش تولید داوطلبانه اعضا اعلام شده‌است. در افق کوتاه‌مدت، آژانس پیش‌بینی خود را برای رشد تقاضای جهانی نفت در سال‌جاری میلادی از یک‌میلیون و ۱۰۰هزار بشکه در روز به ۹۶۰هزار بشکه در روز کاهش داد. تقاضای ضعیف کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی، باعث کاهش تقاضای جهانی در ماه گذشته شد. رشد تقاضای نفت برای سال‌آینده با توجه به رشد ضعیف اقتصادی، افزایش استفاده از خودروهای الکتریکی و افزایش بهره‌‌‌‌وری، معادل یک‌میلیون بشکه در روز، پیش‌بینی می‌شود. انتظار می‌رود کل تقاضا در سال۲۰۲۴ به ۱۰۳میلیون و ۲۰۰هزار و در سال۲۰۲۵ به ۱۰۴میلیون و ۲۰۰هزار بشکه در روز برسد. گزارش آژانس بین‌المللی انرژی در حالی منتشر شد که نفت‌‌‌‌خام برنت در میانه ژوئیه حدود ۸۶ دلار در هر بشکه معامله شد، این در حالی است که وست‌تگزاس‌اینتر‌میدیت حدود ۸۲ دلار در هر بشکه دادوستد شد. هر دو شاخص در اوایل این هفته حدود ۳درصد افزایش‌یافتند زیرا به‌نظر می‌رسد معامله‌گران در شرایط فعلی،درصدد خرید نفت پس از فروش گسترده ناشی از برنامه اوپکپلاس برای کاهش تولید هستند. انتظارات بازار مبنی‌بر اینکه تقاضای سوخت تابستانی و کاهش تولید اوپکپلاس منجر به کسری نفت قابل‌توجهی در سه‌ماهه سوم خواهد شد، قیمت‌ها را پشتیبانی می‌کند. با این همه، چشم‌‌‌‌انداز نزولی قیمت همچنان بر جو بازار انرژی مسلط است. نرخ‌های بهره بانکی بالاتر در ایالات‌‌‌‌متحده که چشم‌‌‌‌انداز تقاضای این کالا را کاهش می‌دهد، از دلایل اصلی افت قیمت به‌حساب می‌آید. پیش‌بینی‌های قیمتی آژانس به‌‌‌‌مراتب پایین‌تر از اوپک است. اوپک رشد تقاضای جهانی نفت را ۲میلیون و ۲۰۰هزار بشکه در روز در سال‌جاری و یک‌میلیون و ۸۰۰هزار بشکه در روز برای سال۲۰۲۵ پیش‌بینی کرده‌است.
پیش‌بینی آژانس از عرضه
آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد: انتظار می‌رود مجموع عرضه نفت در سال‌جاری بالاتر از پیش‌بینی‌‌‌‌ها باشد و به‌‌‌‌طور میانگین به ۱۰۲میلیون و ۹۰۰هزار بشکه در روز برسد. این عدد به ۱۰۴میلیون و ۷۰۰هزار بشکه در روز در سال‌آینده خواهد رسید. به گفته آژانس، کشورهای غیراوپک‌‌‌‌پلاس همچنان پیشتاز عرضه جهانی خواهند بود و انتظار می‌رود میانگین تولید روزانه تا یک‌میلیون و ۴۰۰هزار بشکه در سال۲۰۲۴ و یک‌میلیون و ۵۰۰هزار بشکه در روز در سال۲۰۲۵، رشد داشته‌باشد. پیش‌بینی می‌شود در صورتی‌که اوپکپلاس راهبرد کاهش تولید داوطلبانه خود را حفظ کند، تولید اعضا در سال‌جاری میلادی ۷۴۰هزار بشکه در روز کاهش یابد و در آینده نزدیک به رشد ۳۲۰هزار بشکه‌‌‌‌ای در روز برسد. اعضای اوپک و متحدانش موافقت کردند که محدودیت‌های داوطلبانه برابر با ۲میلیون و ۲۰۰هزار بشکه در روز را تا پایان سپتامبر تمدید کنند و اعلام کردند که قصد دارند به‌تدریج آنها را از اکتبر ۲۰۲۴ تا سپتامبر ۲۰۲۵، مشروط به شرایط حاکم بر بازار، کاهش داده یا حذف کنند. آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد، در همین حال صادرات نفت‌‌‌‌خام روسیه در ماه مه، ۱۰۰هزار بشکه در روز افزایش یافت و به ۷میلیون و ۷۰۰هزار بشکه در روز رسید، درحالی‌که درآمد صادراتی این کشور ۰.۶درصد نسبت به ماه قبل کاهش و به ۱۶.۸میلیارد دلار رسید. انتظار می‌رود تولید نفت روسیه در سال‌جاری با کاهش ۲۶۰هزار بشکه در روز به ۱۰میلیون و ۷۰۰هزار بشکه در روز برسد، در عین‌حال پیش‌بینی می‌شود عرضه نفت‌‌‌‌خام این کشور تا سال۲۰۳۰ میلادی با حمایت پروژه نفت وستوک واقع در قطب‌شمال ثابت بماند. آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد مولفه‌‌‌‌های موثر گوناگونی برای پیش‌بینی میان‌مدت تقاضای جهانی نفت وجود دارد، از جمله تخمین‌‌‌‌های رشد اقتصادی، مسیر قیمت انرژی و سرعت پذیرش خودروهای الکتریکی در سراسر جهان.