حال این روزها که مجددا افکار عمومی درحال تحلیل صحبت های اخیر رئیس دولت چهاردهم در خصوص ضرورت تصمیم گیری برای قیمت بنزین است، یادآوری چند نکته از تجربیات ناموفق گذشته می تواند بسیار کارساز باشد.
به گزارش آژانس رویدادهای مهم نفت و انرژی "نفت ما"،به منظور عملیاتی کردن هرتغییری در قیمت حامل های انرژی، فرهنگ سازی و بالا بردن سطح تعامل با جامعه در جهت آماده کردن افکار عمومی، شرط لازم موفقیت است. عدم توجه به موارد ذکر شده، هر پروژه افزایش قیمت حامل های انرژی را مانند گازمایع در سال گذشته، به تجربه ناموفق تبدیل خواهد کرد.
در دولت سیزدهم شاهد پیاده سازی دو استراتژی در جهت بهینه سازی مصرف سوخت در کشور بودیم که هر دوی این راه‌کارها به شکست انجامید. در مورد بنزین که سهم اصلی در سبد مصرف سوخت کشور را دارد، دولت سیاست غیرقیمتی را در پیش گرفت، به این امید که مصرف کاهش یابد اما در عمل دیدیم که مصرف تا 140 میلیون لیتر در روز نیز افزایش یافت که نشان از ناکامی این روش داشت.
در مورد سایر اقلام سبد مصرفی سوخت مانند گازمایع (LPG) که سهم کوچکی از این سبد را شامل می شود، دولت سیاست قیمتی را اجرا کرد ولی با شروع اعتراض مصرف کنندگان مجبور به عقب‌نشینی از تصمیم‌اش در مورد نرخ دوم شد. در این سیاست مقرر شده بود که نرخ گازمایع مازاد بر سهمیه اولیه به قیمت فوب خلیج فارس عرضه شود. اما دیری نپایید که اجرایی شدن این مصوبه سبب بروز اعتراضات گسترده ای از سوی جامعه مخاطب شد و نهایتا به عقب‌گرد دولت انجامید.
حال این روزها که مجددا افکار عمومی درحال تحلیل صحبت های اخیر رئیس دولت چهاردهم در خصوص ضرورت تصمیم گیری برای قیمت بنزین است، یادآوری چند نکته از تجربیات ناموفق گذشته می تواند بسیار کارساز باشد.
نخست اینکه رسانه نفت ما همواره بعنوان رسانه تخصصی صنعت بر اصل تعامل و فرهنگسازی پیش از هرگونه تصمیم گیری در خصوص تغییر در قیمت و یا یارانه سبد سوخت کشور پافشاری داشته است.
دو نمونه از تجربیات ناموفق عدم تعامل با جامعه در خصوص افزایش قیمت حامل های انرژی به همین چند سال اخیر بازمیگردد.
نخستین تجربه تلخ و دردآور مربوط است به فاجعه آبان 98 که موج عظیمی از اعتراضات مردمی را به همراه داشت. در این رخداد تلخ که البته می شود از تلخی و رنج آن کاست، دستگاه تصمیم گیر در خصوص افزایش قیمت بنزین بدون توجه به فاکتور همراهی مدنی و فرهنگ سازی اجتماعی، وارد عمل شد.
در آن تجربه ناموفق، علاوه بر نادیده گرفته شدن نقش مردم در پذیرش تغییرات قیمتی حامل های انرژی، هیچ بهره ای از تجربیات ارزشمند بدنه نیروی انسانی متخصص صنعت نفت برده نشد. چراکه در وزارت نفت دولت یازدهم و دوازدهم این تفکر رواج داشت که «یک نفر تصمیم می گیرد و بقیه کارکنند». درحالی که اگر از تخصص و تحلیل های آماری که جامعه متخصص صنعت نفت طی سالیان دراز بدان دست یافته بودند، بهره برده می شد، تا حد قابل توجهی از مصائب پیش آمده در آبان 98 می کاست. اما کنار گذاشتن قدرت تفکر بدنه نیروی انسانی نفت که حاوی اطلاعات ارزشمندی از آمار و ارقام تجربیات گذشته بود، آن تجربه را به فاجعه تبدیل کرد.
تجربه ناموفق دیگر در حوزه افزایش قیمت حامل های انرژی، به تغییر نرخ گازمایع خارج یارانه ای به قیمت فوب خلیج فارس بود. در این خصوص دولت در تاریخ 28 مردادماه سال گذشته، در خصوص آیین نامه اجرایی تبصره ۱۴ ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور ابلاغیه ای را از سوی معاون اول رئیس جمهور اعلام کرد که مطابق با آن، نرخ گاز مایع مازاد بر سهمیه مذکور را قیمت فوب خلیج فارس در نظر گرفته شد، طبق این آیین نامه اجرایی، "نرخ گاز مایع و نرخ نفت سفید مازاد بر سهمیه‌های مذکور (صرفاً با تخصیص از طریق سامانه سدف)، معادل نرخ تحویل روی کشتی (فوب) خلیج فارس که ماهانه توسط وزارت نفت اعلام می‌شود، بود."
اما به دلیل عدم برنامه ریزی صحیح و نبود بسترسازی مناسب در میان آحاد جامعه، در نهایت اعتراضات مدنی سبب شد تا دولت از این تصمیم خود بازگردد و در آذرماه همان سال اعلام کند که طبق اصلاح انجام شده در قیمت گذاری گاز مایع عرضه شده در خارج از سامانه درخواست فرآورده های نفتی (سدف)، تنها ۱۰ درصد گران می‌شود.
در نهایت اینکه به دلیل عدم تاب آوری جامعه در خصوص هرگونه تغییر قیمت حامل های انرژِی، می بایست در ابتدا و قبل از هر نوع تصمیم گیری، دولت با مردم تعامل صحیح و کارآمد برقرار کرده و اقدام موثری در خصوص آگاه‌سازی جامعه بکار برد وگرنه هرنوع اقدامی در زمینه افزایش قیمت حامل های انرژی به ویژه بنزین بدون درنظر گرفتن فاکتور جامعه شناسی و تعامل مدنی، محکوم به شکست خواهد بود.