معاون وزیر نفت در امور گاز با کاربرد تعبیر «کمبود گاز» به‌جای ناترازی، به تبیین سه شرط توسعه صنعت گاز شامل «شناسایی طرف‌های ذی‌نفع»، «داشتن استراتژی توسعه صنعتی» و «تبدیل‌کردن موضوع انرژی به یک مساله عمومی» پرداخت.
سعید توکلی، معاون وزیر نفت و مدیر عــامل شرکت ملی گاز ایران در نخستین رویداد «تکمیل چرخه تولید لوله در صنعت گاز» که با حضور مدیران شرکت‌های فولادی و به میزبانی شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران برگزار شد، اولین سخنرانی عمومی خود را در جایگاه معاون وزیر انجام داد. او برعکس رویه‌های دهه‌پیش که کار گذشتگان را به تمامی نفی می‌کنند، در ابتدای صحبت‌های خود از درخت‌های تنومند ثمره گذشتگان قدردانی کرد. توکلی با زبانی ساده فرآیندهای پیچیده مدیریت گاز را در چارچوب مفاهیم کلان اقتصادی تبیین کرد. وی ابتدا گریزی به تاریخ صنعت کشور و شروع آن با لوله‌سازی و جانمایی دو غول فولادسازی ایران در نقشه استراتژیک صنعتی کشور زد و گفت: بسیار خرسندم که با درایت و باهوشی همیشگی مهندس نوشادی چنین همایشی گذاشته شد و باعث‌شد این مجموعه برای اولین‌بار دور یکدیگر جمع شوند. مدیرعامل شرکت ملی گاز به اینجا که رسید از طریق تمثیلی گویا، مانیفست یک مدیریت شایسته را وصف کرد و‌‌‌‌‌همزمان ادای دینی به گذشتگان نشان‌داد. «هر مدیر جدید تعدادی بذر می‌نشاند و درکنار آن از نهال‌‌‌‌‌ها و درختان تنومند قبلی محافظت می‌کند. من فکر می‌کنم این بذر بسیار خوبی بود که شما کاشته‌اید و امیدوارم که دوستان هم این موضوع را جدی بگیرند و ادامه دهند.» توکلی در ارتباط با بحث انرژی نیز توضیح داد: هرکسی در هر جایگاهی، چه مدیر عاملی شرکت و چه بنگاه اقتصادی یا معاون وزیر به‌عنوان نیروی حاکمیت بخواهد در کشور موفق شود، باید طرف ذی‌نفع را تعریف و شناسایی کند و موافقان را همیشه حفظ و مخالف‌‌‌‌‌ها را به‌جای جنگیدن، کمک، ارزیابی و تبدیل به خنثی کند. مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با اشاره به حضور در نشست کمیسیون انرژی مجلس، تصریح کرد: دغدغه نمایندگان مجلس شورای‌اسلامی مشخص و مهم است؛ باید بدانیم نمایندگان با ما مخالف نیستند، بلکه توقع آنها یک چیز است و اختیارات و توان ما چیز دیگر. وی در عین‌حال از تبدیل تهدید به فرصت یاد کرد و یک نمونه آن را استفاده از گواهی صرفه‌جویی در بورس انرژی دانست.
جای خالی راهبرد توسعه صنعتی
وی در ادامه با بیان اینکه اگر کشور راهبرد توسعه صنعتی نداشته‌باشد و جانمایی صنعت با توجه به آمایش سرزمینی صورت نگیرد، رسیدن به رشد ۸درصدی در توسعه کشور محقق نخواهد شد، گفت: امروز ما با ناترازی انرژی مواجه نیستیم، بلکه مساله کمبود است. توکلی در ادامه سه لازمه اصلی صنعت گاز کشور شامل «شناسایی طرف‌های ذی‌نفع»، «داشتن استراتژی توسعه صنعتی» و «تبدیل‌کردن موضوع انرژی به یک مساله عمومی» را یادآوری کرد و گفت: در گفتارهای حوزه علمی مدیریت مسائل عمومی گفته می‌شود در تمام دنیا مسائل اگر استراتژیک یا بلندمدت شود، حل نمی‌شود، اگر حتی چالش‌ها زیاد شد باز حل نمی‌شود تا اینکه تبدیل به یک مساله عمومی شود. مساله ناترازی یا کمبود یک‌روزه پیش نیامده ولی مساله عمومی کشور نبوده‌است. وی به قطعی گاز و برق صنایع فولاد در زمستان و تابستان اشاره و عنوان کرد: ما باید سازوکار مناسبات مالی را تنظیم کنیم، احتمال دارد یک فولادساز در هرمزگان از ما بخواهد به‌جای دریافت انرژی برای او به‌عنوان یک دستگاه حاکمیتی زیرساخت‌های واردات گاز مایع را فراهم کنیم. مدیرعامل شرکت ملی گاز با بیان اینکه مدیرعامل شرکت ملی گاز باید وضعیت خود را با مدیران شرکت‌های بزرگ دنیا مقایسه کند، گفت: یکی از روش‌های مهم مدیریت انتصاب افراد شایسته، توانمند و دغدغه‌‌‌‌‌مند است. اثبات شایستگی در کلام نیست، بلکه در عمل است.
توکلی به‌عنوان نمونه به بدهی گازی ۳.۵هزار میلیارد‌تومانی ذوب‌آهن اشاره کرد که چگونه اعتصاب کارگران را به‌عنوان اهرمی برای عدم‌پرداخت بدهی به‌کار می‌گیرند؛ «یعنی آنها با این ابزار، مساله را به مساله عمومی تبدیل‌کردند ولی منِ شرکت گاز بنگاه‌‌‌‌‌داری بلد نبودم.» وی در ادامه با تاکید به مدیران زیرمجموعه خود به داشتن دغدغه محیط‌زیستی، گفت: حتما دغدغه محیط‌زیست داشته باشید و من خواهش می‌کنم شما ابتدا استانداردها را در حوزه میزان آسیب به محیط زیست بررسی کنید. توکلی گفت من جرات ندارم درباره نتایج فعالیت‌های خود به‌راحتی از تعابیر بهترین و اولین صحبت به‌میان آورم، باید واقع‌بینانه حرف زد تا بتوانیم واقع‌بینانه تصمیم بگیریم. معاون وزیر نفت گفت: بحث کاهش مصرف گاز هم تنها به مصرف‌کنندگان برنمی‌‌‌‌‌گردد و ما نیز باید در حوزه توسعه و سرمایه‌گذاری اقدام کنیم.
۲۶۰ میلیون مترمکعب کمبود گاز
توکلی همچنین در حاشیه این رویداد، در جمع خبرنگاران با بیان اینکه اکنون روازنه حداقل ۲۶۰میلیون مترمکعب ناترازی گاز در کشور وجود دارد، تصریح کرد: البته این موضوع دلیلی بر این نیست که وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران کار خود را به‌خوبی انجام ندهند و زمستان امسال با تکمیل تعمیرات و ذخیره‌سازی مطلوب گاز مایع از سوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی و با همکاری وزارت نیرو امیدواریم با مشکل مواجه نشویم. وی بیان کرد: توافق‌های گازی خوبی با ترکمنستان صورت‌گرفته، اما اجرایی‌شدن قرارداد نیاز به زمان‌بندی دارد که در این رابطه، اقدامات خوبی انجام‌شده و امیدواریم به‌زودی عملیاتی شود. توکلی ادامه‌داد: توافق‌های گازی خوبی با روسیه صورت‌گرفته و تفاهم‌نامه خوبی منعقد‌شده، امیدواریم بتوانیم آن را به نتیجه عملیاتی برسانیم؛ ضمن اینکه یکی از تکالیف و الزامات ما در برنامه هفتم پیشرفت، تبدیل ایران به هاب انرژی منطقه است که تبادل گاز با روسیه یکی از این راهکارهاست. وی در ادامه، افزود: شرکت ملی گاز ایران علاقه‌‌‌‌‌مند است بخش زیادی از گازطبیعی کشور را به ارزش‌افزوده تبدیل کند که این مهم می‌تواند هم ارزآوری داشته و هم باعث رشد اقتصادی کشور شود. معاون وزیر نفت در امور گاز ادامه‌داد: امسال میزان گاز تحویلی به نیروگاه‌ها کم‌‌‌‌‌نظیر بود، اما برای زمستان باید بحث سبد انرژی مطرح شود؛ در زمستان حتما میزان مصرف افزایش می‌یابد و طبیعتا بزرگ‌ترین دغدغه وزارت نفت تامین گاز خانگی است، لذا نیروگاه‌ها باید آمادگی این را داشته باشند تا در جاهایی که تعریف می‌شود، از سوخت مایع به‌عنوان سوخت جایگزین استفاده کنند.
توکلی همچنین گفت: برنامه‌‌‌‌‌ریزی‌‌‌‌‌های انجام‌شده و تلاش‌های در دست اقدام، بهره‌مندی از تمام ظرفیت‌های موجود است تا زمستان امسال هم همچون سنوات گذشته با کوشش همکاران عزیزمان، سوخت زمستانی را تامین و آسایش و رفاه مردم را محقق سازیم. وی در این‌خصوص توضیح داد: وزارت نفت و شرکت ملی گاز ایران همانند هر سال، تمهیدات لازم را اندیشیده و زمستان امسال نیز با تکمیل تعمیرات و ذخیره‌سازی مطلوب سوخت و با همکاری وزارت نیرو، ان‌‌‌‌‌شاءالله با مشکلی روبه‌رو نخواهیم شد. مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران درخصوص قرارداد گازی عراق بیان کرد: دو طرف بر اساس مفاد قرارداد عمل‌کرده و هر دو به تعهدات خود در این زمینه پایبند هستند.